Dagblaðið Vísir - DV - 30.10.2009, Qupperneq 23

Hver er maðurinn?
„Björn Þorláksson, brottrekinn
fréttamaður, skáld og nemi.“
Hvað drífur þig áfram?
„Ástríðurnar drífa mig áfram.“
Hvar ertu uppalinn?
„Ég er uppalinn í Mývatnssveit.“
Hver eru þín helstu áhugamál?
„Þau eru flest það sem rúmast innan
mannlegs samfélags. En svo maður
þrengi það aðeins, tónlist, bækur og
bridge.“
Um hvað fjallar Heimkoman?
„Heimkoman er játning karlrembu
sem komst að því eftir erfitt ferðalag
að hann hafði verið á villigötum allt
sitt líf. Og gerir tilraun til þess að
leiðbeina öðrum körlum um hvað beri
að varast.“
Hvenær datt þér í hug að skrifa
bók um reynslu þína?
„Ég sannfærðist um að það væri rétt
að skrifa þessa bók þegar ég áttaði
mig á því að ég gæti ekki í fimm
mínútna spjalli útskýrt fyrir vinum
mínum að það væri frábært að vera
heimavinnandi faðir. Þetta væri fólkið
mál.“
Getur þú lýst því í grófum
dráttum hvernig viðhorf þín hafa
breyst eftir að hafa misst vinnuna
og gengið í gegnum þetta ferli?
„Þau hafa breyst þannig að hrokinn
fór, auðmýktin og þakklætið knúðu
dyra, gildismatið breyttist og
heimurinn er hlýrri eftir að ég var
rekinn.“
Ertu enn atvinnulaus?
„Ekki í þeim skilningi að ég er kominn
í fullt nám. Ég er í þjóðfélagsfræði í
Háskólanum á Akureyri.“
Hvert er draumastarfið þitt í dag?
„Draumastarfið er að vera frjáls og
óháður rithöfundur og þurfa ekki að
beygja sig undir vald eins né neins.“
Ertu með einhver skilaboð til
karlmanna í þinni stöðu?
„Já. Tala saman og ekki bara um
veiðar á hreindýrum heldur bleyjur og
blautklúta. Rétta týpan á blautklútum
skiptir litlu börnin okkar mun meira
máli en hundrað þúsund eða milljón á
mánuði.“
ertu kominn á vetrardekkin?
„Ég er ekki einu sinni með bílpróf.“
Eva RUt HjöRlEifsdóttiR
18 ÁRA nEMi
„Ég á ekki bíl.“
RúnaR öRn MaRínósson
20 ÁRA nEMi
„Ég er ekki kominn á vetrardekkin. Ég á
eftir að setja þau undir.“
óli BjöRn vilHjálMsson
19 ÁRA nEMi
„Maður er kominn á vetrardekkin.“
viktoR inGi kRistjánsson
19 ÁRA nEMi
Dómstóll götunnar
BjöRn ÞoRláksson
skrifar opinskátt í bókinni Heimkom-
an um það hvernig hann breyttist úr
karlpung eins og hann orðar það í
ábyrgan heimilisföður eftir að hafa
misst vinnuna. Hann segist hafa verið
á villigötum áður.
Játningar
karlrembu
„Ég er ekki á bíl.“
finnUR MáR EiRíksson
21 ÁRs nEMi
maður Dagsins
Þau veðsettu börnin sín
Árið 1914 fóru Þjóðverjar í stríð við
allan heiminn. Áður en að yfir lauk
töldu óvinaþjóðir þeirra Bretland,
Bandaríkin, Frakkland, Rússland,
Belgíu, Portúgal, Grikkland, Rúmen-
íu, Kína, Japan, Ítalíu, Serbíu, Kan-
ada, Ástralíu, Nýja-Sjáland, Alban-
íu, Brasilíu, Taíland, Nepal, Armeníu
og jafnvel San Marínó. Sér til halds
og traust höfðu Þjóðverjar aðeins
Austurríki-Ungverjaland, Búlgaríu
og Tyrkland. Eins og gefur að skilja
komu Þjóðverjar illa út úr stríðinu.
Sagnfræðingar deila enn um or-
sakir stríðsins, en það er ljóst að yf-
irlýsingar Þýskalandskeisara í fjöl-
miðlum, á borð við „Þið Bretar eruð
brjálaðir eins og marshérar“, hjálp-
uðu ekki. Eftir hrunið og nóvem-
berbyltinguna 1918 var keisarinn
neyddur til að segja af sér. Sósíal-
demókratar voru eini flokkurinn sem
gat tekið við stjórn landsins. Hin nýja
stjórn varð fyrir stöðugum árásum,
bæði frá róttækum vinstrimönnum,
sem vildu kommúnistabyltingu, og
frá hægrimönnum, sem vildu fá keis-
arann sinn aftur. Ríkisstjórnin þurfti
að taka það óvinsæla verkefni á sig
að gefast upp fyrir Bandamönnum,
meðan bæði keisarinn og herfor-
ingjaráðið sem hafði steypt þjóðinni
í styrjöld afsöluðu sér allri ábyrgð.
verðbólga og atvinnuleysi
Friðarsamningarnir sem gerðir voru
í Versölum voru að vonum erfiðir og
þungar byrðar voru lagðar á þýsku
þjóðina. Æsingamenn eins og Hitler
kölluðu þá sem höfðu samið um frið
„nóvembersvikarana“. Þjóðin neitaði
um tíma að borga stríðsskaðabæt-
ur til Frakka með þeim afleiðingum
að Frakkar hernámu Ruhr-héraðið,
eitt helsta iðnaðarhérað landsins.
Þjóðverjar fóru í fjöldaverkfall og at-
vinnuleysi og óðaverðbólga fóru illa
með efnahaginn.
Í ágúst 1923 varð maður að nafni
Gustav Stresemann kanslari Þýska-
lands. Stresemann var úr Þýska þjóð-
arflokknum, en stofnaði ríkisstjórn
með miðju- og vinstriflokkunum.
Hann hafði óbeit á kröfum Versala-
samninga, en sá þó að það var þjóð-
inni fyrir bestu að fara eftir þeim.
Árangurinn lét ekki á sér standa.
Nýr gjaldmiðill tók við af þeim gamla
sem taldist orðinn ónýtur. Franskar
hersveitir yfirgáfu landið, Þýskaland
var tekið inn í Þjóðarbandalagið,
hætti að vera útlagaríki og varð aftur
„venjulegt ríki“. Fyrir þessi afrek fékk
Stresemann friðarverðlaun Nób-
els. Ekki síst tókst honum að fá þær
skaðabætur sem Þjóðverjar áttu að
greiða Bandamönnum lækkaðar til
muna. Með Dawes-áætluninni árið
1924 fengu Þjóðverjar lán frá Banda-
ríkjamönnum og greiðslurnar voru
settar í fastar skorður. Þjóðverjar
stóðu við sitt, en þar til alþjóðasam-
félagið féllst á að til of mikils væri
ætlast af þeim fengu þeir skuldirnar
lækkaðar til muna með Young-áætl-
uninni árið 1929.
nóbelsverðlaunahafar og
lýðskrumarar
Efnahagur Þýskalands batnaði til
muna í tíð Stresemanns, sem var tal-
inn bæði raunsær og aðhaldssamur
stjórnmálamaður. Ekki voru þó allir
ánægðir með störf hans. Lýðskrum-
arar á borð við Adolf Hitler héldu því
enn fram að best hefði verið að borga
ekki og lýsa umheiminum þess í stað
stríð á hendur.
Stresemann lést af völdum hjarta-
áfalls í byrjun október árið 1929. Í lok
mánaðarins hrundu verðbréfamark-
aðir í Bandaríkjunum og heims-
kreppa skall á. Við tók stöðug stjórn-
arkreppa í Þýskalandi, síendurteknar
kosningar og að lokum tók Hitler við
völdum. Hann stóð við loforð sín,
rifti öllum samningum og fór í stríð
við allan heiminn. Afleiðingar þess
voru skelfilegar, ekki síst fyrir þýsku
þjóðina.
Ástæður þess að þetta er hér rifjað
upp eru augljósar. Í útrásinni ætluðu
Íslendingar sér að sigra heiminn.
Málfar þess tíma, allt tal um útrás-
arvíkinga og best í heimi, er til vitn-
is um það. Ísland tapaði útrásinni.
Þó ekki hafi öll þjóðin tekið þátt þarf
hún þó öll að axla ábyrgð. Það besta,
það eina sem hún getur gert núna, er
að semja um skuldirnar og verða ekki
lýðskrumurum að bráð. Þetta sjá allir
raunsæir stjórnmálamenn. Það þýðir
ekki að þeim þurfi að líka staðan, en
eigi að síður gera þeir það sem þjón-
ar best hagsmunum þjóðarinnar.
Þegar vinstri-grænir voru í stjórn-
arandstöðu lýsti Steingrímur því yfir
að helst vildi hann skila IMF-láninu.
Þegar hann komst í stjórn sá hann
að slíkt var ómögulegt. Þegar sjálfs-
stæðismenn voru í stjórn sömdu þeir
um IMF-lánið og Icesave, enda var
það eini raunhæfi kosturinn sem var
í boði. Eigi að síður hafna þeir slíkum
samningum nú, þvert á betri vitund.
Er ekki kominn tími til að taka þjóð-
arhagsmuni fram yfir lýðskrum?
Það er best að borga
mynDin
inni í hlýjunni starfsmenn bókaútgáfunnar Crymogea við Barónsstíg létu fara vel um sig inni í hlýjunni þegar Kristinn Magnússon ljósmyndari átti leið hjá. Arngrímur
Jónsson lærði er verndari útgáfunnar en hann valdi þetta gríska heiti á höfuðrit sitt sem fyrst kom út í Hamborg árið 1609. Íslensk merking orðsins er „Ísland“. Mynd kRistinn
kjallari
umræða 30. október 2009 föstudagur 23
valUR
GUnnaRsson
rithöfundur skrifar
„Lýðskrumarar á
borð við Adolf Hitler
héldu því enn fram
að best hefði verið
að borga ekki.“