Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.2010, Blaðsíða 2

2 fréttir 23. júní 2010 miðvikudagur
Íbúðalánasjóður veðjaði á að íslensku bankarnir yrðu áfram gjaldfærir og tapaði 6 milljörðum króna á
skuldatryggingarviðskiptum við Straum-Burðarás. Heimildarmaður DV segir að Íbúðalánasjóður hafi tekið
mikla áhættu í viðskiptunum. Íbúðalánasjóður telur skuldatryggingarviðskiptin hafa verið innan fjárfest-
ingarstefnu sjóðsins. Líklegt er að viðskipti Íbúðalánasjóðs og Straums endi fyrir dómi.
TAPAÐI MILLJÖRÐUM
Á SPÁKAUPMENNSKU
Íbúðalánasjóður veðjaði um 10 millj-
örðum króna á að Kaupþing myndi
geta haldið áfram að standa í skil-
um við lánardrottna sína og forðast
greiðslufall. Um var að ræða fram-
virka samninga sem Íbúðalánasjóður
gerði við Straum um skuldatrygging-
ar Kaupþings í árslok 2007. Banka-
hrunið haustið 2008 sýndi fram á að
þessi spá var ekki raunhæf þar sem
bankarnir fóru á hliðina og lá þá ljóst
fyrir að Íbúðalánasjóður myndi tapa
á viðskiptunum. Íbúðalánasjóður
tapaði um 6 milljörðum króna fyrir
vikið.
Til viðbótar er nú kominn upp
ágreiningur á milli Íbúðalánasjóðs og
slitastjórnar Straums um hvort sjóð-
urinn eigi að greiða um 3 milljarða
króna til baka til bankans vegna þess
að Straumur hafi í raun gefið Íbúða-
lánasjóði þessa upphæð eftir þegar
framvirku samningarnir voru gerðir
upp eftir bankahrunið. Slitastjórnin
vill slíta samningnum um uppgjör-
ið en Guðmundur Bjarnason, fráfar-
andi framkvæmdastjóri Íbúðalána-
sjóðs, hefur sagt að það verði ekki
gert. Líklegt verður því að teljast að
ágreiningurinn muni fara fyrir dóm.
Slitastjórnin greindi frá því að hún
teldi uppgjörssamninginn riftanleg-
an á kröfuhafafundi sem haldinn var
fyrr í þessum mánuði.
Íbúðalánasjóður er stofnun sem
er í eigu íslenska ríkisins og veitir ein-
staklingum og sveitarfélögum hag-
stæð lán til íbúðarkaupa. Ef sjóðnum
verður gert að greiða Straumi til baka
hluta af þeirri upphæð sem slita-
stjórn hans telur bankann hafa verið
hlunnfarna um má ætla að það muni
koma sér afar illa fyrir sjóðinn og eig-
infjárstöðu hans.
„Fáránleg markaðsáshætta“
Einn heimildarmanna DV segir að
Íbúðalánasjóður hafi tekið fáránlega
markaðsáhættu með skuldatrygging-
arviðskiptunum. „Í raun tók Íbúða-
lánasjóður fáránlega markaðsáhættu
í þessum viðskiptum. Í lok dags ákvað
Straumur að bera hluta af kostnaðin-
um við þessa áhættu en í staðinn átti
Íbúðalánasjóður að leggja innlán inn
í Straum í óákveðinn tíma og fá lægri
vexti en sjóðurinn hefði getað feng-
ið hjá öðru fjármálafyrirtæki. Þannig
átti Íbúðalánasjóður í raun að greiða
Straumi þetta til baka á lengri tíma.
En þar sem fór sem fór með Straum
losnaði Íbúðalánasjóður undan þess-
ari kvöð og gekk frá borði með mun
minni kostnað og skaða en samning-
urinn við Straum kvað á um. Það er
þetta sem þessi riftun slitastjórnar-
innar snýst um; að Íbúðalánasjóður
borgi bara upp þennan samning eins
og gert var ráð fyrir,“ segir heimild-
armaður DV en samkvæmt því sem
hann segir var það hluti af samkomu-
lagi Íbúðalánasjóðs og Straums að
sjóðurinn geymdi fjármuni á reikn-
ingum bankans. Þetta kom sér vel
fyrir Straum sem var í lausafjárvand-
ræðum eftir bankahrunið 2008.
Íbúðalánasjóður átti hæstu inn-
lánin hjá Straumi-Burðarási þegar
Fjármálaeftirlitið tók bankann yfir
í fyrra, meira en 20 milljarða króna.
Líklegt er að Straumur hafi metið
það sem svo að bankinn hafi verið í
það mikilli lausafjárkrísu eftir banka-
hrunið að betra væri að fá innlán
frá Íbúðalánasjóði frekar en að inn-
heimta skuldatryggingarsamningana
við sjóðinn til fulls.
Öll viðskiptin áhættusöm
Heimildarmaður DV segir að stóra
fréttin í þessu máli snúist einfald-
lega um það að Íbúðalánasjóður
hafi stundað spákaupmennsku með
peninga sjóðsins: „Íbúðalánasjóður
gambl aði bara með peningana sína.
Þetta er ekki flóknara en það.“
Viðskiptin voru þó ekki á gráu
svæði lagalega séð en spurningin er
sú hvort ríkisstofnun eins og Íbúða-
lánasjóður eigi að stunda svo áhættu-
söm viðskipti. Heimildir DV herma
að meðal annars hafi starfsmenn
Straums furðað sig á því á sínum tíma
að Íbúðalánasjóður væri tilbúinn að
fara út í svo áhættusöm viðskipti og
leggja svo mikið undir í þeim.
DV reyndi að ná tali af Guðmundi
Bjarnasyni til að ræða við hann um
Straumsviðskiptin en hann hefur
látið af störfum hjá sjóðnum. Stjórn
Íbúðalánasjóðs mun skipa eftirmann
hans bráðlega. Meðal umsækjenda
um framkvæmdastjórastöðuna er
Ásta H. Bragadóttir, núverandi að-
stoðarframkvæmdastjóri Íbúðalána-
sjóðs, og svaraði hún spurningum DV
um málið.
Ásta sagði í svörum sínum fyr-
ir hönd sjóðsins að viðskipti Íbúða-
lánasjóðs við Straum hefðu verið í
samræmi við fjár- og áhættustýr-
ingarstefnu sjóðsins. Hún segir hins
vegar að þegar litið sé til baka megi
segja að öll viðskipti á fjármálamark-
aði við þau íslensku fjármálafyrirtæki
sem síðar hrundu hafi verið áhættu-
söm. Ásta segir jafnframt að Íbúða-
lánasjóður sé búinn að færa niður
tæpa 6 milljarða króna vegna samn-
inga við Straum-Burðarás um skuld-
araáhættu á Kaupþing. Hún segir að
ingi F. vilhjálmsson
blaðamaður skrifar: ingi@dv.is
Í raun tók Íbúða-lánasjóður fárán-
lega markaðsáhættu í
þessum viðskiptum.
n „Sjóðurinn átti 16.620 millj. kr. kröfu á viðskiptabankana vegna skuldabréfa
og afleiðusamninga við fall þeirra í október 2008. Á sama tíma skuldaði hann
þeim 5.342 millj. kr. vegna afleiðusamninga og íbúðabréfa. Á árinu 2009 vék
Fjármálaeftirlitið (FME) stjórnum SPRON og Straums-Burðaráss fjárfestingarbanka
hf. frá og skipaði skilanefndir yfir bankana. Samkvæmt ákvörðun skilanefnda var
innlánum Íbúðalánasjóðs að fjárhæð kr. 5.254 millj. kr. haldið eftir á lokuðum
reikningum. Á árinu 2009 var niðurfærsla að fjárhæð 2.914 millj. kr. gjaldfærð
í rekstrarreikningi. Sú niðurfærsla kemur til viðbótarniðurfærslu að fjárhæð
7.875millj. kr. sem færð var í rekstrarreikningi ársins 2008 til að mæta áætluðu tapi
sjóðsins. Í heild hefur því verið færð niðurfærsla að fjárhæð 10.789 millj. kr. vegna
þessara krafna. Í uppgjöri sjóðsins er gengið út frá að hann eigi rétt á skuldajöfn-
un. Óvissa er um uppgjör krafna og afleiðusamninga ásamt heimild sjóðsins til
skuldajöfnunar. Á árinu 2010 hefur sjóðurinn náð samningum við SPRON, en enn
er ágreiningur um innstæður stjóðsins hjá Straumi-Burðarási fjárfestingarbanka
hf. Tap sjóðsins getur því orðið annað þegar endanleg uppgjör fara fram.“
Úr ársreikningi Íbúðalánasjóðs 2009:
Fráfarandi forstjóri
Guðmundur Bjarnason
hefur verið forstjóri
Íbúðalánasjóðs í tíu ár
en lætur nú af störfum
og er eftirmanns
hans leitað. Sjóðurinn
tók mikla áhættu og
tapaði um 6 milljörðum
króna á viðskiptum
með skuldatryggingar
Kaupþings.
veðjað á Kaupþing Íbúðalánasjóður veðjaði á að Kaupþing gæti staðið í skilum
við lánardrottna sína og myndi forðast greiðslufall. Sjóðurinn tapaði svo miklu á
viðskiptunum eftir fall bankakerfisins og er líklegt að viðskiptin við Straum endi
fyrir dómi. Sigurður Einarsson og Hreiðar Már Sigurðsson stýrðu Kaupþingi.