Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.2010, Blaðsíða 17

miðvikudagur 18. ágúst 2010 erlent 17
Alþjóðlegur hópur fræðimanna og
stjórnmálamanna hefur krafist þess
að Frakkar borgi Haítum þá sautján
milljarða evra ( jafnvirði 2.600 millj-
arða íslenskra króna) sem þeir telja
að Frakkar hafi svikið út úr Haítum
á nítjándu öld. Þeir segja að pen-
ingunum yrði varið í að byggja Ha-
ítí upp, en landið er enn í sárum eft-
ir jarðskjálftann skelfilega í janúar
sem felldi 250 þúsund manns.
Árið 1825 heimtuðu Frakkar 150
milljónir franka í gulli í skaðabæt-
ur eftir að Haítí varð sjálfstætt ríki í
kjölfar þrælabyltingar. Þeir sem að
átakinu standa telja að krafan hafi
verið ólögleg og það verði að láta
hana falla niður.
„Sjálfstæðisskuldin, sem í dag er
verðmetin á sautján milljarða evra,
neyddi þjóð sem hafði náð sjálf-
stæði í þrælauppreisn sem heppn-
aðist, til að borga aftur fyrir frelsi
sitt,“ er skrifað í franska dagblað-
ið Liberation, í ákalli til Nicholas
Sarkozy, forseta Frakklands. Undir
ákallið skrifa meðal annarra banda-
ríski málvísindamaðurinn Noam
Chomsky, franski heimspekingur-
inn Etienne Balibar og Evrópuþing-
mennirnir Daniel Cohn-Bendit og
Eva Joly, ráðgjafi íslenskra stjórn-
valda.
Haítí hlaut sjálfstæði árið 1804
en franskir þrælasalar heimtuðu
skaðabætur fyrir „eignartap“. Haítar
kláruðu að greiða skuldina árið
1947.
„Í ljósi hinnar miklu neyð-
ar í landinu í kjölfar jarðskjálftans
skelfilega hinn 12. janúar 2010,
hvetjum við þig til að borga Haítí,
fyrsta svarta lýðveldi heims, bæt-
urnar sem það á skilið,“ stendur í
ákallinu.
Komið hefur í ljós að aðeins brot
af þeim fjármunum sem alþjóða-
samfélagið lofaði að gefa Haítum
hefur verið greitt.
helgihrafn@dv.is
Eva Joly og Noam Chomsky skrifa undir ákall:
Frakkland skuldar Haítí
Hafa enga neyðar-
aðstoð fengið
Sameinuðu þjóðirnar hafa spáð því
að þúsundir muni deyja úr kóleru og
öðrum sjúkdómum vegna flóðanna
í Pakistan. Tuttugu milljónir þjást
vegna flóðanna og talið er að margir
verði áfram í vanda staddir þótt flóð-
unum linni, þar sem þeir hafa enga
aðstoð fengið. Sameinuðu þjóðirnar
hafa aðeins safnað þriðjungi af þeim
500 milljónum Bandaríkjadala sem
þarf í neyðaraðstoðina. Embættis-
menn hafa sagt að löskuð ímynd
Pakistan hafi eyðilagt fyrir fjársöfn-
uninni.
1.600 hafa dáið í flóðunum og
tvær milljónir eru heimilislausar
en flóðin eru þau verstu í Pakist-
an í háa herrans tíð. Útsendarar
hjálparstofnana telja að 3,5 milljónir
barna séu í hættu vegna banvænna
sjúkdóma sem breiðst geta út með
drykkjarvatni menguðu skólpi og
spilliefnum.
Kennir Guði um
skógareldana
Rússneski viðskiptajöfurinn Vasily
Boiko, sem titlar sig „hinn mikla“, hef-
ur skipað öllum 6.500 starfsmönn-
um landbúnaðarveldis síns að gera
hreint fyrir sínum dyrum gagnvart
Guði og lifa samkvæmt lögmálum
rússnesku rétttrúnaðarkirkjunnar.
Boiko, sem bætti „hinn mikli“ við
nafn sitt þegar hann sjálfur frelsað-
ist, trúir því að hinir miklu þurrkar og
skógareldar sem geisað hafa í Rúss-
landi séu skilaboð frá Guði almátt-
ugum. Starfsmenn hans þurfa því að
finna guð eða finna sér ný störf ella.
Rússneskur landbúnaður hefur orðið
fyrir gríðarlegu tjóni vegna ham-
faranna og því á Boiko mikið undir
að Guð hætti að refsa Rússum fyrir
syndir sínar.
Hann hefur veitt öllum ógiftum
starfsmönnum sínum tveggja mán-
aða frest til að gifta sig svo þeir lifi
ekki í synd. Þá hefur hann bannað
starfsmönnum sínum og eiginkonum
starfsmanna að fara í fóstureyðingu
því hann vill ekki starfa með morð-
ingjum.
Trúboð á hjóla-
bretti
Kaþólskur prestur hefur slegið í gegn
á vef YouTube þar sem hann sýnir
hæfileika sína á hjólabretti. Ung-
verski presturinn Zoltan Lendvai, 45
ára, býr og boðar orð Guðs í Redics,
sem er lítið þorp í Ungverjalandi við
landamæri Slóveníu. Hann trúir því
að hjólabretti geti opnað augu ungs
fólks fyrir boðskap Guðs.
Lendvai segist hafa John Bosco
sem fyrirmynd, en Ítalinn Bosco var
uppi á nítjándu öld og helgaði líf sitt
því að bæta stöðu fátæks ungs fólks
og notaði leiki til að mennta það.
„Ég hef oft hugsað um þessa leið
sem aðferð til að færa fólk nær Jesú,“
sagði hann í samtali við Reuters.
Lendvai lærði á hjólabretti þegar
hann var fjórtán ára. Það var þó ekki
fyrr en hann var prestur í bænum
Kormend, í norðvesturhluta Ung-
verjalands, sem hann áttaði sig á
áhrifunum sem þessi hæfileiki hans
gæti haft á ungt fólk.
Að Sarkozy borgi Alþjóðlegur hópur fræðimanna krefst þess að Frakkar endur-
greiði Haítum þá fjármuni sem þeir voru skyldaðir til að borga eftir þrælauppreisn-
ina árið 1804. Á myndinni sést Sarkozy Frakklandsforseti virða fyrir sér eyðilegging-
una á Haítí. MyNd REutERS
FRJÁLS EFTIR 11 ÁR Í FANGELSI
ir hins vegar í samtali við BBC að
hann líti ekki svo á að hann sé í
sama flokki og njósnararnir sem
honum var skipt fyrir og segist hafa
liðið fyrir að hafa þurft að vera með
í njósnaraskiptunum.
„Ég var í raun mjög ósáttur við
þetta og sorgmæddur. Mig langaði
aldrei að yfirgefa Rússland og þetta
er ekki gott fyrir mig. Mig langaði
auðvitað að verða leystur úr haldi.
Mig langaði auðvitað að vera frjáls.
En mig langaði til að verða frelsað-
ur á grundvelli réttlætisins,“ segir
Sutyagin í einlægu viðtali við BBC.
Engin leyndarmál
Sutyagin var virtur vopnasérfræð-
ingur í Moskvu á tíunda áratugn-
um. Vandræðin hófust þegar hann
fór á öryggismálaráðstefnu í Bret-
landi. Þar gáfu menn sig á tal við
hann sem unnu fyrir fyrirtæki sem
bauð honum að skrifa skýrslu um
fjárfestingar í Rússlandi. Sutyag-
in vann skýrsluna fyrir mennina,
sem hann segir að hafi aðeins ver-
ið áhugasamir um viðskipti en ekki
hernaðarlegar upplýsingar. Hann
segir að upplýsingarnar í skýrsl-
unni hafi verið fengnar úr gögnum
sem þegar hafi legið fyrir og ekki
verið nein leyndarmál.
Igor Sutyagin segir að hann hafi
unnið skýrsluna upp úr blaðagrein
í Washington Post og frétt um ráð-
stefnu í rússneska hertímaritinu
Rauðu stjörnunni. „Þetta eru upp-
lýsingarnar sem ég var dæmdur
fyrir að hafa lekið, líkt og þær væru
leyndarmál. En þessar upplýsing-
ar voru öllum opnar.“
Síðla árs 1999, rétt eftir að
Vladi mir Putin hafði tekið við
sem forsætisráðherra, var Sutyag-
in kallaður á fund FSB, rússnesku
leyniþjónustunnar. „Og þá hvarf
ég,“ segir hann.
Naut stuðnings Amnesty
Hann var handtekinn og ákærður
fyrir að leka rússneskum hernað-
argögnum til vestrænna njósnara.
Eftir að hafa setið í fimm ár í varð-
haldi var hann loks dæmdur í 15
ára fangelsi árið 2004.
Hann segist ekki vilja gera of
mikið úr þjáningum sínum í fang-
elsinu, vill ekki kvarta. En hann
viðurkennir samt að hafa stund-
um fundið fyrir hræðslu. „Fangels-
ið gat verið mjög hættulegt. Það er
mjög margt sem getur komið fyrir
þig í fangelsi, starfsmenn og fang-
ar geta skaðað þig.“
Sutyagin sat í ellefu ár í haldi,
ýmist í fangelsum eða þrælkun-
arbúðum, en hélt alltaf fram sak-
leysi sínu. Amnesty International
studdi baráttu hans. Þegar örygg-
isreglur leyfðu fékk hann send bréf
og póstkort frá Amnesty-fólki víðs
vegar um heiminn. Hann segir að
það hafi eflt hann í trúnni á að rétt-
lætið myndi einn daginn sigra.
Land ekki sama og ríki
Hann dvelur nú hjá vinum í Bret-
landi og hefur fengið sex mán-
aða dvalar- og atvinnuleyfi í land-
inu. Margir myndu halda að hann
vildi dvelja þar í landi og hefja nýtt
líf, frjáls maður. En þrátt fyrir all-
ar hörmungarnar sem hann hef-
ur þurft að þola, vill hann hvergi
annars staðar vera en í Rússlandi.
„Það er mikill munur á landi og
ríki,“ segir Sutyagin við fréttamann
BBC. „Landið mitt er Rússland og
ég ásaka ekki Rússland fyrir fang-
elsisvistina. Þess vegna langar mig
heim. Ekki til rússneska ríkisins.
Mig langar heim til landsins míns,
þjóðar minnar.“
Þegar fréttamaður BBC spyr
hvort hann hræðist ekki að lenda
í nýrri orrahríð, nýjum réttar-
höldum og fangelsisvist, sagðist
hann vita um þá hættur, en það
breyti hins vegar engu. „Af hverju
dreymir breska sjómenn um hvítu
kalkklettana í Dover þegar þeir eru
úti á rúmsjó?“ spyr hann á móti.
„Mig dreymir um Moskvu, eða öllu
heldur þorpið mitt í útjaðri henn-
ar. Það eru hvítu kalkklettarnir
mínir.“