Dagblaðið Vísir - DV - 18.08.2010, Blaðsíða 22

22 úttekt 18. ágúst 2010 miðvikudagur
Samkvæmt nýrri rannsókn eru þau börn sem eru
of feit fjögurra ára gömul líklegri til að glíma við
heilsufarsleg vandamál þegar þau eldast en börn
sem eru í kjörþyngd. Breskir sérfræðingar segja
nauðsynlegt að fræðsla um mataræði og hreyfingu
hefjist á meðgöngu. Ekki sé hægt að kenna börnun-
um sjálfum um hvernig komið sé fyrir þeim.
Offita barna
Börn sem eru of þung við fjögurra ára aldur eru líklegri til að glíma við heilsufarsleg vandamál þegar þau eldast en önnur börn. Þetta seg-
ir Dr. David Hasl am, yfirmaður National
Obesity Forum í Bretlandi. Meira en fimmta
hvert breskt barn er of þungt þegar það hefur
grunnskólanám en vandamálið er orðið svo
algengt að verslunin Marks & Spencer býður
nú upp á mjög stórar stærðir af skólabúning-
um til að koma til móts við þarfir barnanna.
Ekki barninu að kenna
„Svona þung og feit börn eru líklegri til að
þróa með sér sykursýki, krabbamein, hjarta-
sjúkdóma, liða- og fótavandamál sem og and-
lega vanlíðan,“ segir Dr. Haslam sem er einnig
félagi í ESCO (Experts in Severe and Com-
plex Obesity), hópi sem hefur verið stofnaður
gegn offitu. Haslam segir hlutverk ljósmæðra
mikilvægt því fræðslan þurfi að hefjast strax á
meðgöngunni. „Á meðgöngunni verðum við
að ná til mæðranna. Líf offitusjúklings hefst
áður en hann fæðist,“ segir Haslam og bætir
við að fjögurra ára barn sem eigi við of fitu að
stríða hafi ekki gert neitt rangt. „Greyið barn-
ið horfir fram á líf án möguleika á grönnum
og heilbrigðum líkama,“ segir Dr. Haslam
sem segir brjóstamjólkina afar mikilvæga
sem fyrstu fæðu barna.
Dr. Carel le Roux, sem einnig er félagi í
ESCO og læknir hjá Imperial Weight Centre
á Charing Cross Hospital, tekur undir orð
Haslams. „Það er miklu erfiðara að ráða bót
á vanda sjúklinga sem voru þegar orðnir of
þungir á fjórða ári. Genin spila stórt hlut-
verk þegar kemur að offitu, börn of þungra
kvenna eru líklegri til að eiga í vandræðum
með þyngdina, en það er ekki hægt að kenna
erfðunum um allt. Genin koma skotunum í
byssuna en umhverfið tekur í gikkinn.“
Erfitt að snúa við
Í rannsókn á offitu barna, sem birtist í Clinical
Pediatrics, kom í ljós að á meðal of feitra tólf
ára barna var fjórðungur þeirra þegar orð-
inn of þungur um fimm mánaða aldur, helm-
ingurinn fyrir 24 mánaða aldur og 90% fyrir
fimm ára aldur. Um 27% breskra barna eru of
þung. Vísindamenn segja enga eina ástæðu
fyrir offituvandamálinu en að helst sé slæmu
mataræði og of lítilli hreyfingu um að kenna.
„Mörg börn hafa þróað matarsmekk sinn um
tveggja ára aldur og ef þau hafa þá þegar ver-
ið kynnt fyrir of feitum og sykruðum mat er
erfitt að snúa við,“ segir höfundur rannsókn-
arinnar, Dr. John Harrington, aðstoðarpróf-
essor við Eastern Virginia Medical School.
Harrington segir of algengt að læknar bíði
með aðgerðir þar til vandamálið sé orðið
nánast óyfirstíganlegt.
1. Hrotur
Ef barnið þitt hrýtur gæti það verið merki um
of mikla fitu á hálsi.
2. Lítil hreyfing
Hreyfir barnið sig í minna en eina klukkustund
á dag?
3. Of mikið gláp
Horfir barnið á sjónvarp eða spilar tölvuleiki í
meira en klukkutíma á dag?
4. Ójafnvægi í mataræði
Borðar barnið of mikið af kolvetnum en ekki
nóg af ávöxtum og grænmeti?
5. Asmi
Barn með asma getur líklega ekki hreyft sig
jafnmikið og önnur börn og er því líklegra til
að verða of feitt.
6. Þreyta
Er barnið úrvinda eftir að hafa farið upp stiga?
7. Of þungir foreldrar
Ef þú eða maki þinn eru of þung eru líkurnar á
því að barnið verði það líka meiri.
8. Óhollusta
Fær barnið óhollt snakk á milli mála?
9. Ofát
Fær barnið tvisvar og jafnvel þrisvar á diskinn?
Slíkt getur kennt barninu að borða yfir sig.
10. Gosdrykkja
Fær barnið gos eða safa í staðinn fyrir vatn?
á ábyrgð foreldra
10 hættumerki um
að barnið verði of
feitt, frá dr. Phil:
meðganga og offita kvenna:
Sykursýki
Sjónvarpslæknirinn Dr. Oz segir of þungar konur fjórum sinnum líklegri til að þróa með sér
meðgöngusykursýki. Börn sykursjúkra mæðra geta orðið afar stór og eru líklegri til að slasast
í fæðingu og vera tekin með keisaraskurði.
Of hár blóðþrýstingur
Of þungar og feitar konur eru tvöfalt líklegri til að þjást af of háum blóðþrýstingi tengdum
meðgöngunni sem, samkvæmt Dr. Oz, getur leitt til blóðtappa, slags og fyrirburafæðingar.
meiri líkur á keisaraskurði
„Þegar konur fæða á náttúrulegan hátt skiptir rembingurinn miklu máli. Konur sem eru
of þungar og sér í lagi þær sem eru illa feitar um miðjuna eru ekki jafnsterkar,“ segir sjón-
varpslæknirinn.
Dr. Oz segir gott líkamlegt form bestu leiðina til að forðast keisaraskurð:
n Líkur á keisaraskurði hjá konum í eðlilegri þyngd eru 11%
n Líkurnar fara upp í 18% hjá konum sem eru yfir kjörþyngd.
n Fyrir konur sem eru allt of þungar eru líkur á keisaraskurði 43%.
Dr. Phil segir:
„Segðu nei við barnið“
n Ef þú ert hrædd/-ur um að særa tilfinningar barnsins ef þú gefur því ekki það
sem það vill borða hafðu þá í huga að hollur og fjölbreyttur matur getur bjarg-
að lífi þess.
n Mundu að barninu þarf ekki alltaf að finnast þú skemmtileg/-ur. Stundum
þarf barnið að virða reglurnar. Þitt hlutverk sem foreldri er að sjá til þess að
barnið fá gott og heilbrigt uppeldi, hvort sem barninu líkar það eða ekki.
n Með því að neita barninu um óhollustu þótt þér finnist það erfitt seturðu
heilsu barnsins framar tilfinningum þínum. Þess vegna er foreldrahlutverkið
erfitt. Foreldrar verða að gera það sem þarf að gera. Þetta er engin vinsældar-
keppni.
n Mundu að sem foreldri áttu ekki að segja barninu það sem það vill heyra
heldur það sem það þarf að heyra.
n Ekki nota mat sem verðlaun. Þú getur elskað og umbunað barninu án matar.
Lestu lengri sögu um kvöldið, farðu í leiki eða í sund þegar barnið hefur staðið
sig vel. Leyfðu því að líða vel án óþarfa hitaeininga.
n Ekki nota mat til að lækna andlega vanlíðan barnsins. Það gæti lagað bágtið í
dag en gæti leitt til alvarlegra erfiðleika seinna meir.