Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.2010, Blaðsíða 10

10 fréttir 25. október 2010 mánudagur
Áform um stöðutöku gegn krónunni 2006
Heiðar Már Guðjónsson, starfs-
maður Novators, mælti með því
við Björgólf Thor Björgólfsson, eig-
anda Novators, Landsbankans og
Straums, að hann léti fjármálafyr-
irtæki sín taka 100 milljarða króna
stöðu gegn íslensku krónunni í
febrúar 2006. Sömuleiðis mælti
hann með því að skulda- og hluta-
bréf íslenskra fyrirtækja yrðu skort-
seld, aðallega bréf sem tengdust fyr-
irtækjum í eigu Baugs og tengdra
aðila.
Þetta kemur fram í minnisblaði
sem Heiðar Már skrifaði og kynnti
fyrir Björgólfi Thor í London í jan-
úar árið 2006 eða fyrir stjórn Lands-
bankans á sama tíma. Heimildum
DV ber ekki saman um hvar minn-
isblaðið var kynnt. Heiðar Már og
Ragnhildur Sverrisdóttir, talskona
Novators og Björgólfs Thors, segja
minnisblaðið hafa verið kynnt fyrir
stjórn Landsbankans á meðan aðr-
ar heimildir herma að minnisblað-
ið hafi eingöngu verið kynnt fyr-
ir Björgólfi Thor í London en aldrei
fyrir stjórn Landsbankans. Þetta at-
riði er mikilvægt þar sem hugsanlegt
er að minnisblaðið geti sýnt fram á
það hvernig Björgólfur Thor stýrði
bæði Samson, Landsbankanum
og Straumi frá skrifstofu Novators í
London þrátt fyrir að vera ekki form-
legur stjórnandi í Landsbankanum.
Ýmislegt rennir stoðum undir að
síðari túlkunin sé rétt.
„Operation Supershort“
Megintilgangurinn með aðgerðinni,
sem kölluð var Operation Super-
short eða eða Súperskortstöðuað-
gerðin á vondri íslensku, var að verj-
ast því sem Heiðar Már taldi vera
„óhjákvæmilega leiðréttingu“ á ís-
lenska markaðnum, meðal annars á
gengi íslensku krónunnar sem hefði
verið of hátt metin. Með því að taka
allsherjarskortstöðu gegn íslensku
krónunni og stórum og skuldsettum
fyrirtækjum og eignarhaldsfélög-
um vildi Heiðar Már að Björgólfur
Thor og hans fyrirtæki myndu verja
sig gegn hruni krónunnar og græða
á því.
Í svari sínu við fyrirspurn DV um
minnisblaðið staðfestir Heiðar Már
tilvist þess. „Þetta minnisblað var
sett upp og kynnt fyrir bankastjórn
Landsbankans.“ Heiðar Már segist
ekki hafa sýnt neinum öðrum minn-
isblaðið en bankastjórn Landsbank-
ans. Líkt og áður segir kemur þessi
staðhæfing Heiðars ekki heim og
saman við aðrar heimildir DV. Ragn-
hildur Sverrisdóttir segir í sínu svari
að minnisblaðið hafi verið kynnt fyr-
ir stjórn bankans sem ekki hafi farið
eftir þeim tilmælum sem koma fram
í því: „Bankastjórum og bankaráði
Landsbankans var með þessu minn-
isblaði kynnt hver aðsteðjandi hætta
væri og hvernig mætti bregðast við
henni. Bankinn fylgdi ekki þeim ráð-
um.“
Minnisblað Heiðars Más var
kynnt um mánuði áður en Jam-
es Leitner, bandarískur vogunar-
sjóðsmaður og vinur Heiðars, sendi
tölvupóst til meðlima í samtökum
vogunarsjóða sem heita Drobny
og stakk upp á því að hagstætt gæti
verið að taka stöðu gegn íslensku
krónunni sem væri ofmetin. Á fjög-
urra mánaða tímabili eftir að Heiðar
kynnti minnisblaðið lækkaði gengi
krónunnar gagnvart öðrum gjald-
miðlum um í kringum 20 prósent
og þeir sem tekið höfðu stöðu gegn
krónunni fengu 20 prósenta ávöxtun
á fjárfestingu sinni.
„Gríðarleg spenna“
Í upphafi minnisblaðsins seg-
ir Heiðar Már að bregðast þurfi við
þeirri gríðarlegu spennu sem verið
hafði á íslenskum fjármálamarkaði.
„Spenna á íslenskum fjármálamark-
aði er gríðarleg. Leiðrétting er óhjá-
kvæmileg. Fyrir 14 mánuðum síðan
var krónan 20 prósent lægri en nú er,
og fyrir 36 mánuðum síðan voru er-
lendar skuldir íslensks bankakerfis
innan við þriðjungur af því sem nú
er.“
Heiðar rakti frekari dæmi um þá
gríðarlegu þenslu sem verið hafði
í bankakerfinu á árunum á und-
an, meðal annars lántökur upp á 20
milljarða dollara árið 2005 á meðan
þjóðarframleiðslan nam 16 milljörð-
um króna, og endaði á ályktun: „Ég
hef ekki fundið alþjóðleg dæmi um
samsvarandi útþenslu.“
Heiðar taldi á þessum tíma að
gríðarleg skuldsetning þjóðarbúsins
myndi leiða til þess að erlend fjár-
málafyrirtæki myndu ekki hafa ótak-
markaðan áhuga á því að lána Ís-
lendingum fjármuni og auka þannig
áhættu sína af íslenska fjármálakerf-
inu. Hann taldi jafnframt að íslenska
hagkerfið reiknaði ekki með því að
erlend fjármálafyrirtækinu myndu
vilja draga úr áhættu sinni gagn-
vart Íslandi með því að hætta að
lána þeim fjármuni. „Íslenskur lána-
markaður gerir ráð fyrir endalausri
hagsæld, áframhaldandi sterkri
krónu og miklum og jákvæðum um-
svifum á hlutabréfamarkaði.“ Heið-
ar taldi landslagið þvert á móti vera
allt annað í raun og veru. „Viðskipta-
vinir bankanna hafa lítið hugsað út
í áhættuna af því að krónan veikist
um 30%, sem er mjög raunveruleg
áhætta, eða að vextir í erlendri mynt,
eða lánaálögur hækki.“
Það var meðal annars til að
bregðast við þessum breytta veru-
leika í íslenska hagkerfinu, sem
Heiðar áttaði sig á líkt og margir aðr-
ir menn í fjármálakerfinu, sem hann
kynnti minnisblaðið fyrir eigendum
Landsbankans.
„Brunaæfing“ segir Heiðar
Sjálfur segir Heiðar um tilgang
minnisblaðsins í svari við spurn-
ingum DV í gegnum tölvupóst: „Í
áhættustýringu er nauðsynlegt að
gera brunaæfingar. Hvað gerist t.d.
ef krónan hrynur um 30%. Í þessu
minnisblaði var bent á að FL, Baug-
ur, Dagsbrún væru allt samkynja
áhætta og því þyrfti að flokka þá sem
einn áhættulið, því allir voru með er-
lenda fjármögnun og í eigu sömu að-
ila, sem einnig höfðu erlenda áhættu.
Ef bankinn hefði tekið meira mark á
þessum viðvörunum hefðu útlán til
tengdra aðila aldrei verið með sama
hætti og raunin varð. Það voru eng-
ar skortstöður teknar. Þetta er æfing
í áhættustýringu og engar skortstöð-
ur teknar í krónu, skuldabréfum eða
hlutabréfum.“
Í öðrum tölvupósti til DV þar sem
Heiðar svarar spurningum blaðsins
segir hann: „Ég var alltaf hræddur
um að einhverjir aðilar, sem áttu ekki
íslenskar eignir, myndu ráðast á kerf-
ið, því það var svo brothætt. Minnis-
blaðið á að sýna hvar áhættan liggur
og hverjar afleiðingarnar verða... Það
stóð aldrei til að reyna að framkvæma
þessa brunaæfingu. Þó maður kunni
að hafa sett upp brunaæfingu þá
kveikir maður ekki í kofanum!“ Hvað
sem því líður þá sýnir minnisblað-
ið að Heiðar Már talaði um það sem
raunhæfa hagnaðaraðferð að taka
stórar stöður gegn krónunni og ís-
lenskum fyrirtækjum og reifaði þess-
ar hugmyndir fyrir vinnuveitendum
sínum.
Ragnhildur segir að Heiðar hafi
alltaf sýnt frumkvæði í starfi sínu hjá
Heiðar Már Guðjónsson vann minnis-
blað í ársbyrjun 2006 þar sem hann mælti
með stöðutöku fyrirtækja Björgólfs
Thors Björgólfssonar gegn íslensku
krónunni og fyrirtækjum tengdum Baugi.
Heiðar Már segir minnisblaðið hafa verið
brunaæfingu sem aldrei reyndi á. Tals-
kona Björgólfs Thors segir minnisblaðið
hafa verið kynnt fyrir stjórn Landsbank-
ans. Minnisblaðið var kynnt mánuði
fyrir árás bandarískra vogunarsjóða á
íslensku krónuna.
MÆLTI MEÐ 100 MILLJARÐA
SKORTSÖLU Á KRÓNUNNI
inGi f. vilHjálMSSOn
fréttastjóri skrifar: ingi@dv.is
EftiraðDVhafðisambandviðHeiðarMártilaðspyrjahannumminnisblaðið
fyrirhelgiléthannfréttastofuStöðvar2hafaminnisblaðiðsemhérerrættum.
HeiðarMársagðiblaðamanniDVfráþessaristaðreyndsíðdegisásunnudageftir
aðblaðamaðurDVhafðiáttísamskiptumviðhannútafminnisblaðinu.Sagt
varfráminnisblaðinuífréttumStöðvar2ásunnudag.HeiðarMárlétStöð2hins
vegarfátvöminnisblöð,fráþvííjanúarogmaí2006,enDVhafðiaðeinseittundir
höndum:Minnisblaðiðfráþvííjanúar.ÍminnisblaðinufráþvíímaísemStöð2
fékkfráHeiðarisemDVvissiekkiumvarsagtfráþvíaðHeiðarMárhefðisagtað
fjárfestingafélagiðNovatortæki50milljarðakrónastöðugegníslenskukrónunni.
ÍþessumtveimurminnisblöðumræddiHeiðarMárþvíumsamtalsum150
milljarðakrónastöðutökugegníslenskukrónunni.
Heiðar Már stakk upp á skortsölu á hlutabréfum:
nFL-Groupfyrir5milljarða
nDagsbrúnfyrir2-3milljarða
nMosaicfyrir1milljarð
nKB-Bankafyrir10milljarða
nÍslandsbankafyrir10milljarða.
Krísustjórnun Heiðars Más:
Straumur, Lands-banki og Samson
skortselja ISK, hver fyrir
sig sem samsvarar 30 til
50 milljörðum eftir því á
hvaða verðum við fáum
það gert.
100 milljarða skortsala HeiðarMármælti
með100milljarðaskortsöluákrónunnií
janúar2006aukskortsöluáhluta-ogskulda-
bréfumnokkurrastærstufyrirtækjalandsins.