Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.2010, Qupperneq 22

22 FRÉTTIR 12. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
Ban Ki-Moon, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, lét þau orð
falla við útgáfu tuttugustu þróun-
arskýrslu Sameinuðu þjóðanna að
skýrslan hefði breytt sýn okkar á
heiminn. Hann sagði að í dag hefð-
um við lært að þótt fjárhagslegur
vöxtur væri mikilvægur skipti mestu
máli að nota þjóðarinnkomu til að
auka lífsgæði. Samkvæmt skýrsl-
unni hafa flest þróunarríki tekið
framförum í heilsugæslu, menntun
og almennum lífskjörum síðast-
liðna áratugi. Þar er tekin saman lífs-
kjaravísitala (Human Development
Index), þar sem lagt er mat á ýmsa
þætti sem hafa áhrif á lífsgæði, svo
sem þjóðartekjur á mann, ævilengd
og menntunarstig. Niðurstöðurnar
sýna að almennt er fólk betur statt
en áður. Þó eru undantekningar á
þessu og hefur sumum þjóðum farið
mikið aftur í heilbrigðismálum, fjár-
hagur þjóða er enn ójafn og bilið á
milli ríkja hvað varðar þróun er enn
of breitt.
Það má með sönnu segja að Ís-
land hafi verið með þjóðum þar sem
lífsgæðin voru hvað mest þar til fyr-
ir tveimur árum. Ísland og Noreg-
ur vermdu fyrsta sæti lista lífskjara-
vísitölunnar árið 2007 en Ísland fór
niður í þriðja sæti í fyrra og er í sautj-
ánda sæti í ár. Ísland hefur fallið hratt
niður listann og gera má ráð fyrir að
landsmenn séu ekki eins ánægð-
ir með lífið hér og áður. Það má sjá
á fréttum um fátækt og landflótta en
margir hafa flutt af landi brott í leit að
betra lífi og lífskjörum. Blaðamaður
DV bað nokkra einstaklinga sem eru
eða hafa verið búsettir erlendis til að
bera Ísland og þau lönd saman.
„Upplýst þjóð sem nöldrar og
kvartar of mikið“
Gunnar Þór Gunnarsson, doktor í
lyfjaefnafræði, býr nú í Wellington
á Nýja-Sjálandi og hefur dvalið þar
í rúmt ár. Hann flutti þangað vegna
vinnu sinnar og er ánægður með
dvölina. Hann segir Nýsjálendinga
vel upplýsta, vinalega og almennt vel
inni í stjórnmálaumræðunni. Stjórn-
málamenn eru hræddir við fjölmiðla
en almennt séð eru ráðherrarnir
gungur, að sögn Gunnars Þórs. „Þeir
eru skíthræddir um að detta af þingi
eða tapa völdum sem ríkisstjórn og
gera því allt sem mögulegt er til að
halda sig frá fjölmiðlum líkt og öll
umfjöllun sé slæm umfjöllun,“ segir
hann.
Gunnar hefur einnig dvalið til
lengri tíma í Bandaríkjunum en
hann segir Bandaríkjamenn vera
vinalega en ekki vel upplýsta um
heiminn. „Það er erfitt að láta sér líða
illa í Bandaríkjunum svo lengi sem
maður fylgir reglunum. Þar er allt
til alls og nauðsynjavörur almennt á
viðunandi verði. Heilbrigðisþjónust-
an er framúrskarandi en maður þarf
að greiða fyrir hana. Fólk hefur al-
mennt engan áhuga á stjórnmálum
en kýs oftast og má líkja stuðningi við
flokkana tvo við stuðning við knatt-
spyrnulið,“ segir hann.
Um Ísland hefur hann það að
segja að við séum frekar upplýst þjóð
sem nöldrar og kvartar allt of mik-
ið. Að við sjáum ekki hversu gott við
höfum það. Að sama skapi sé mjög
einfalt að steypa sér í skuldir. „Spill-
ingin var gríðarleg, sér í lagi í formi
frændagreiða og allt spurning um
hvern maður þekkir. Íslendingar eru
vel upplýstir, fylgjast með og ræða
málin,“ segir Gunnar í lokin.
Afslappað andrúmsloft í
Kanada
Haraldur Jóhannesson kerfisfræð-
ingur og Soffía Gísladóttir myndlist-
arkona fluttu til Kamloops í Kanada
árið 2005 og dvöldu þar í tvö ár en
Haraldur vann fyrir fyrirtækið Bet-
ware. Þegar þau voru beðin að bera
saman Kanada og Ísland sögðu þau
að flest væri ódýrara í Kanada, til
dæmis að kaupa í matinn, bensín
og áfengi. Kamloops er lítið samfé-
lag og þau segja fólkið þar hjálpsamt
yfir höfuð. „Þar er mjög afslappað
andrúmsloft, fólk er ekki mikið að
klæða sig upp og gallabuxur og stutt-
ermabolur er algengasti klæðnaður-
inn að öllu jöfnu. Maður verður ekki
var við lífsgæðakapphlaup en meira
er lagt upp úr því að hittast og slaka á
saman. Fólk leggur ekki mikið upp úr
dýrum innanstokksmunum eða dýr-
um, flottum bílum.“
Þau segja að fólk sé afslappaðra
í því að hittast á kvöldin í Kamloops
og hafa börnin alltaf með sér og þar
sé mikill samgangur milli vina. Þar
sé einnig gott aðgengi að fjölbreyttri
útivist og til dæmis er ókeypis í alla
veiði, hvort sem er í vötn eða laxár.
Árskort fyrir útlendinga í veiði kosti
innan við 10.000 krónur. Það sem
Kanada hefur fram yfir Ísland er að
þar er þægilegra veðurfar og frí eru
færð yfir á föstudaga og mánudaga til
að lengja helgar.
Að sögn Soffíu eru leikskólar dýr-
ari í Kanada en á Íslandi og þar þarf
að búa í góðu hverfi til að komast að
í góðum skólum. Heilbrigðisþjónust-
an er góð en aftur á móti er mikið at-
vinnuleysi og atvinnumöguleikarn-
ir eru fjölbreyttari á Íslandi. Það er
minni áhersla á framhaldsmenntun
þar og ekki sama menntasnobbið og
hér heima, að sögn Soffíu. Þar reyn-
ir fólk að finna sér eitt starf til fram-
búðar og vinnur sig upp innan fyrir-
tækisins.
„Fiskur dýrari en gull“
Ragnheiður Kristinsdóttir doktors-
nemi hefur búið bæði í Bergen í
Noregi og í Cambridge í Bretlandi
en hún og maður hennar voru við
nám á báðum stöðum. Þau eru nú
flutt aftur til Íslands. Ragnheiður
segir að allir staðir hafi sína kosti
og galla og það sé mjög ólíkt að vera
ungur og einsamall eða með fjöl-
skyldu. Hún segir að fjölbreytileiki í
mannlífi, menningu og mat á Eng-
landi sé mikill. Þar sé auðvelt að
nálgast ferskar og hollar vörur og
smávöru- og sérvörubúðir lifa enn,
svo sem bakarí, grænmetisbúðir
og slátrarinn á horninu. Hún seg-
ir stundum erfitt að vera þar með
börn þar sem þau séu ekki alltaf
velkomin og það vanti oft barnvæna
staði. Upplifun Ragnheiðar af heil-
brigðiskerfinu er góð. Hún segir að
umönnun í mæðra- og ungbarna-
skoðun sé góð og börn fái ókeypis
allt það sem læknar skrifa upp á og
ekki þarf að greiða fyrir heimsóknir
til heimilislækna. 
Hvað varðar Noreg finnst Ragn-
heiði jákvætt hvað Norðmenn eru
séðir og nýtnir. Það geti þó líka far-
ið út í öfgar, til dæmis með strætis-
vagna þar. Margir hverjir voru svo
gamlir og lúnir að það kom fyrir
að þau komust ekki alla leið heim;
vagninn gafst upp á miðri leið.
Hún segir Norðmenn almennt vera
mjög indæla og að þeir hafi svipað
skopskyn og Íslendingar. Hún segir
stefnu í fjölskyldumálum vera góða
í Noregi og að vinnudagurinn sé
styttri en á Íslandi. Norðmenn séu
þó yfirleitt mjög þreyttir eftir daginn
og séu duglegir að útvega sér lækn-
isvottorð. „Ég held að þessa þreytu
megi rekja líka til mataræðisins
en „péin fjögur“, eins og íslenskur
tannlæknir í Noregi kallar þau, eru
veigamikil þar: pulsa, pönnukaka,
pasta, pitsa. Norðmenn borða mik-
ið af pakkamat og lítið ferskt enda er
ferskur fiskur dýrari en gull. Norð-
menn borða hins vegar mikið af
frosnum fiski sem er ekki svo dýr,“
segir Ragnheiður.
Henni finnst það neikvætt að
leik- og grunnskólabörn fái ekki
heitan mat í hádeginu og verði að
taka með sér nesti. Kerfið í Noregi
segir hún oft þungt í vöfum og að
þar sé mikil skriffinnska. Allt sé dýrt
í Noregi, hvort sem það  er matur,
leikskóli, rafmagn, samgöngur, bíl-
ar eða bensín. Henni fannst verð-
lag á veitingahúsum, kaffihúsum og
börum þannig að þau leyfðu sér að-
eins einu sinni eða tvisvar á tveim-
ur árum að fá sér kaffi og með því.
Hún segir að í Noregi sé kristin trú
í hávegum höfð, sérstaklega á vest-
urlandinu og einnig beri á fordóm-
um í garð annarra. Hún segir fíkni-
efnamisnotkun mikla og áberandi
í stærstu borgunum, svo sem Ósló
og Bergen, en lítið sé gert í málum
fíkla.
Um Ísland segir hún að kerfið
sé oft og tíðum gagnsætt og auð-
velt að nálgast upplýsingar. Sveigj-
anleikinn sé meiri í samskiptum við
fólk og stofnanir á Íslandi en í Bret-
landi. „Annars er erfitt að gagnrýna
íslenska kerfið núna þar sem það
er niðurskurður og ömurlegheit í
hverju horni,“ bætir hún við.
„Danir eru nettir rasistar“
Ragnhildur Þórðardóttir, M.Sc í
heilsusálfræði og einkaþjálfari, hef-
ur búið ásamt manni sínum í Kaup-
mannahöfn í um það bil tvö ár. Hún
nefnir ýmsa kosti við það að búa í
Danmörku, svo sem að vera ekki háð-
ur bíl, og segist upplifa frelsi í því að
geta hjólað sem hvert sem hún þarf
að fara. Það sé ódýrara að versla í
matinn, vöruúrvalið sé meira þar sem
hægt er að fá framandi krydd, sósur
og ávexti. Þá sé grænmetið mun fer-
skara en á Íslandi. Félagslífið er meira
í Danmörku og nefnir hún tónleika,
bíó, tívolí, dýragarð, kaffihús og söfn.
Ragnhildur segir Dani hugsa um
heilsuna en vera á sama tíma mjög
útlitsmiðaða. „Það er einnig passað
vel upp á litla manninn með góðu
bótakerfi, háum atvinnuleysisbót-
um, löngu fæðingar orlofi og einnig
er boðið upp á ókeypis dönskunám-
skeið fyrir útlendinga.“ Hún bæt-
ir við að Danir séu mjög frjálslyndir
til dæmis í garð samkynhneigðra og
annarra minnihlutahópa.
Þegar hún er spurð um galla við
það að búa í Danmörku segir hún
Dani geta verið hrokafulla og kalda
ÁNÆGÐIR ÍSLENDINGAR Í ÚTLÖNDUM
Það er erfitt að láta sér líða illa
í Bandaríkjunum svo
lengi sem maður fylgir
reglunum.
Maður verður ekki var við lífs-
gæðakapphlaup en
meira er lagt upp úr því
að hittast og slaka á
saman.
Danir eru pervert ískir með
þessar reglur sínar og
skilja ekki sveigjanleika
eða hliðarspor.
Margur Íslendingurinn hefur dvalið erlendis til lengri eða
skemmri tíma við nám eða störf. Nú flykkjast Íslendingar úr
landi vegna slæmra lífskjara og atvinnuleysis en Ísland er í
sautjánda sæti á lífskjaravísitölulista Sameinuðu þjóðanna eftir
að hafa vermt toppsætið ekki alls fyrir löngu. DV fékk nokkra
einstaklinga til að segja frá upplifun sinni af því að búa erlendis
og bera það saman við Ísland.
GUNNHILDUR STEINARSDÓTTIR
blaðamaður skrifar: gunnhildur@dv.is
Ánægður á Nýja-Sjálandi GunnariÞórGunnarssynilíkardvölináNýja-Sjálandivel.
HannsegiraðÍslendingarséuvelupplýstir,fylgistmeðogræðimálin.
Efstu lönd á lista sem Sameinuðu
þjóðirnar tóku saman yfir lífskjör þjóða
n1.Noregur
n2.Ástralía
n3.Nýja-Sjáland
n4.Bandaríkin
n5.Írland
n6.Liechtenstein
n7.Holland
n8.Kanada
n9.Svíþjóð
n10.Þýskaland
n11.Japan
n12.Suður-Kórea
n13.Sviss
n14.Frakkland
n15.Ísrael
n16.Finnland
n17.Ísland
n18.Belgía
n19.Danmörk
n20.Spánn
* Á listanum er meðal annars tekið
tillit til meðalævilengdar, jafnréttis,
spillingar, menntunarstigs og tekna á
hvern einstakling í hverju landi.
Efstu löndin
Wellington á Nýja-Sjálandi.