Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2012, Blaðsíða 36

36 Viðtal 18.–20. maí 2012 Helgarblað
B
laðamaður mælti sér mót
við þúsundþjalasmiðinn og
hugsjónamanninn hlátur­
milda, Ómar Ragnarsson, á
Hótel Borg síðdegis á köld­
um en sólríkum sumardegi. Hann
er mættur þegar blaðamann ber að
garði og stendur úti á miðju gólfi
í mannlausum veitingasalnum,
klæddur í jakkaföt og með bindi.
Bindið er hann alltaf með, líka þegar
hann er á þvælingi uppi á hálendinu.
Ómar er búinn koma sér fyrir úti
við hornglugga, með kók í gleri, en
stingur upp á því að við færum okkur
innar í salinn til að fá ekki sumarsól­
ina í augun. Blaðamaður pantar sér
líka kók í gleri, Ómari til samlætis.
Ómar segist ekkert vera í kaffinu,
finnst það vont. Kýs þá frekar að fá
sér te.
Hann var að koma úr öðru við­
tali en fullvissar blaðamann um að
hann hafi verið að tala um allt aðra
hluti þar en hann ætli sér að ræða í
þessu viðtali. Blaðamanni er létt að
heyra það.
„Furðuleg uppákoma“
Það er ekki úr vegi að hefja viðtalið á
þeim stað sem við skildum við Ómar
síðast þegar hann kom í viðtal í DV
sumarið 2010. Þá ræddi hann opin­
skátt um fjárhagsörðugleika sína og
sagðist mjög skuldsettur, aðallega
vegna fjölmargra kvikmyndaverk­
efna sem hann væri að vinna að um
náttúru Íslands. Hann sagði þó verst
af öllu að þurfa að leggja þessar fjár­
hagslegu byrðar á eiginkonu sína
sem hefði reynst honum svo vel í
gegnum árin. Í kjölfar viðtalsins fór
að stað landssöfnun handa Ómari,
að frumkvæði Friðriks Weisshappel,
og söfnuðust alls 13 milljónir króna.
„Þetta var furðuleg uppákoma
og mjög sérkennilegt hvernig það
fór af stað eitthvað sem maður réð
ekkert við og endaði með degi ís­
lenskrar náttúru. Eitthvað sem mað­
ur hefði aldrei getað ímyndað sér að
gæti gerst,“ segir Ómar. Söfnunarféð
fékk hann í sjötugsafmælisgjöf þann
16. september 2010 og var sá dagur
gerður að degi íslenskrar náttúru,
honum til heiðurs.
Heillaðist af Eyjafjallajökli
Ómari finnst það þó sérkennilegt því
dagur íslenskrar tungu hafi verið til í
meira en 15 ár. Það sýni hvað Íslend­
ingar séu komnir skammt á veg í að
átta sig á mestu verðmætum lands­
ins. „Ég er ekki að segja að tungan
sé ekki mjög mikils virði en náttúran
hefði átt að koma á undan því það
er ennþá verðmætara að varðveita
hana.“ Ómar bendir þó jafnframt á
að varðveisla tungunnar sé alls ekki
einkamál okkar Íslendinga, ekki frek­
ar en verndun náttúrunnar.
Hann vill berjast gegn því sem
hann kallar ofurneysluhyggju þar
sem verið er að steypa allar þjóðir
heims í sama mótið, til dæmis með
ótæpilegri neyslu pítsa og hamborg­
ara.
„Á þessari öld sem við erum að
sigla inn í er ljóst að áður en öld­
in verður hálfnuð þá verða helstu
hráefnin og orkugjafar á þrotum, til
dæmis ekki nægur fosfór fyrir iðnað
og landbúnað, það verður ekki næg
orka, það verður ekki nóg pláss fyrir
allt þetta fólk og það verður ekki næg
fæða. Þetta sýnast alltaf sömu gömlu
dómsdagsspárnar en við skulum
muna hvernig Úlfur, úlfur sagan fór.
Úlfurinn kom nefnilega að lokum,“
útskýrir Ómar sem hefur verið um­
hverfisverndarsinni allt sitt líf, eða
frá því hann var sendur í sveit fimm
ára að aldri. Þá stóð hann á túninu
við bæinn og horfði á Eyjafjallajökul,
rétt hinum megin við árbakkann, að
honum fannst. „Hann heillaði mig.
Þú getur ímyndað þér hvað hann
heillaði mig í hitteðfyrra. Þá kom
hann og sýndi hvers hann var megn­
ugur. Gosið í Eyjafjallajökli er það
fyrsta sem gerist í sögu Íslands sem
veldur því að öll heimsbyggðin veit
um Ísland. Meira að segja leiðtoga­
fundurinn náði því ekki. Eyjafjalla­
jökull var það besta sem gat komið
fyrir okkur. Af því við erum nógu vel
stæð til að geta hjálpað því fólki sem
átti um sárt að binda fyrst á eftir, sem
núna nýtur góðs af Eyjafjallajökli.“
Verðum að huga að
afkomendunum
Ómar segist alltaf vera að uppgötva
ný og ný undur lands okkar sem
styrki hann í því sem hann er að gera,
en hann er nú með tíu kvikmynd­
ir í vinnslu sem allar tengjast nátt­
úru Íslands með einum eða öðrum
hætti. Hann hefur reynt að hlaupa
til og gera kvikmyndir um þau nátt­
úrusvæði sem eru í hættu, til dæm­
is vegna virkjunarframkvæmda. Það
truflar hann og tefur frá öðrum verk­
efnum og kostar fé.
„Áður en við ætlum að vaða
áfram í þessari ofurhyggjunautn
okkar þá þurfum við að vita hvað
við erum að gera gagnvart því sem
framundan er. Þess vegna lít ég á það
núna, síðustu ár í mínu jarðlífi, sem
mitt hlutverk að benda mér og öðr­
um á það að við verðum að huga að
frelsi þeirra sem koma á eftir okkur.
Þetta er nokkurs konar langafastand
í þágu ófæddra langafa barna.“
Hann tekur upp snjáða vasadag­
bók og sýnir blaðamanni staðreynd­
ir um Vatnajökulsþjóðgarðssvæð­
ið sem hann hefur punktað hjá sér.
Staðreyndirnar sýna að svæðið tek­
ur öllum öðrum eldfjallasvæðum
heimsins fram og á sér engan líka.
Vill fá „umboðsmann ófæddra“
Síminn hans Ómars hringir og hann
afsakar sig fyrir að hafa ekki tek­
ið hljóðið af. Hann segir á ensku við
þann sem er hinum megin á lín­
unni að hann sé upptekinn í viðtali í
augnablikinu og hringi síðar. „Það er
svo mikið af útlendingum sem koma
hingað, Eyjafjallajökull sá til þess,“
Ætlar að syngja
í eigin jarðarför
Það er óhætt að segja að gleðigjafinn Ómar Ragn-
arsson sé öllum Íslendingum góðkunnur. Kominn á
áttræðisaldur segist hann aldrei hafa haft meira að
gera. Hann er með tíu kvikmyndir í vinnslu, vinnur að
ljósmyndabók og hristir lög og texta fram úr erminni.
Hann veit að hann er kominn í tímahrak með mörg
verkefnanna og er í óða önn að undirbúa sig fyrir
brottför úr þessu jarðlífi. Sólrún Lilja Ragnars-
dóttir settist niður með Ómari á Borginni.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrun@dv.is
Viðtal
„Eftir því sem mað-
ur lifir lengur þá
verður maður að verða
viðbúnari því að fara og
ég er nú bara í óða önn
að því. Svo verður nú bara
að ráðast hvernig fór.
Dreymir um naumhyggjubílasafn
n Ómar dreymir um að koma á fót
naumhyggjubílasafni, eins og hann kallar
það. Safnið vill hann að þjóni tvennum
tilgangi, fyrir utan að vera eitt af fjórum
smábílasöfnum í heiminum. Það muni
verða eina bílasafnið sinnar tegundar á
Íslandi og sérstakt fyrir þær sakir að það
eigi að leiða fólki það fyrir sjónir að það geti
haft nautn af hinu smáa, ekki síður en því
stóra. „Þú getur meira að segja haft meiri
nautn af hinu smáa ef þú veist að þú ert að
gera svo miklu meira gott með þessu smáa
en því stóra. Þetta er bara lykilhugsun. 19
ára gamall þá var ég, af umhverfishugsjón,
á minnsta og sparneytnasta og einfaldasta
bíl á Íslandi og hef alltaf reynt að vera
á slíkum bíl. Á einn af sömu gerð. Þegar
fjölskyldan var orðin níu manns þá var það
kannski erfitt, en samt sem áður það var
alltaf einhver lítill með.“ Í gegnum tíðina
hefur Ómar fengið á annan tug smábíla
gefins eða á spottprís og margir þeirra eiga
sér skemmtilegar sögur. Hann segist hafa
farið í fáránlegustu ferðir á sumum bílanna,
jafnvel ferðast á þeim um allt hálendið.
n Nú ekur hann um á bíl af gerðinni
Daihatsu Cuore sem er einn minnsti
fáanlegi bíll á Íslandi en fer í sumar yfir á
enn minni bíl.
„Þessi bíll sem ég er á núna er búinn að vera
síðustu þrjú árin minn helsti vinnustaður,
mitt gistihús og samgöngutæki. Það er
ekki betra að gista í nokkrum bíl heldur
en svona litlum bíl. Í fyrsta lagi af því að
vegna þess hve bíllinn er lítill þá er hann
fullur af drasli. Þannig þetta er einkabíll
„par excellence“, það kemst ekki nema einn
maður inn í hann. Hitt er allt saman bara
græjur og vegna þess hve rýmið er lítið þá
er bíllinn orðinn að hálfgerðum svefnpoka.
Ég held hitanum sjálfur inni í honum. En ef
ég væri í stórum bíl þá væri mér skítkalt,“
segir Ómar hlæjandi.
n Hann viðurkennir þó að hann hafi ekki
tök á að koma naumhyggjubílasafninu
á fót einn. Það þarf að finna húsnæði, að
vísu ekki stórt eðli málsins samkvæmt, og
margir bílanna þurfa aðhlynningu.