Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.2012, Blaðsíða 6

Stöð 2 leitar sátta eftir uppnám:
Freyr fær
fund með
Ara Trausta
„Við þurfum kannski að fylgja
stemningunni í samfélaginu bet-
ur,“ sagði Freyr Einarsson, rit-
stjóri Vísis og fréttastofu Stöðvar
2, í samtali við DV á mánudaginn
síðastliðinn. Hann hafði þá haft
samband við
Ara Trausta
Guðmunds-
son forseta-
frambjóðanda
og óskað eft-
ir fundi þar
sem rætt yrði
áframhaldandi
samstarf
stöðvarinnar
og frambjóð-
enda. Til stóð
að halda fundinn í dag, miðviku-
dag, og býst Freyr við sáttafundi.
Starfsfólk Stöðvar 2 sé ekki í fýlu
út í neinn.
Óhætt er að segja að forseta-
frambjóðendurnir Ari Trausti,
Andrea Jóhanna Ólafsdóttir og
Hannes Bjarnason hafi valdið
fjaðrafoki í upphafi kappræðna
sem fyrirhugaðar voru á Stöð 2 á
sunnudagskvöld þegar þau gengu
út í beinni útsendingu. Í sameig-
inlegri yfirlýsingu sem þau lásu
upp kom fram að þau væru ósátt
við það fyrirkomulag sem átti að
vera á kappræðunum. Þar átti að
stilla frambjóðendum fram í pör-
um, þannig að þau Þóra Arnórs-
dóttir og Ólafur Ragnar Grímsson
myndu mætast í lokin.
Um gagnrýnina á fyrirkomulag
þáttarins umtalaða segi Freyr að
legið hafi fyrir að um var að ræða
fyrsta af fimm forsetaþáttum
stöðvarinnar. „Og þetta átti bara
að vera formið á fyrsta þættinum.“
Hann segir ljóst að stemningin í
samfélaginu sé á þá leið að einka-
rekinn fjölmiðill eins og Stöð
2 hafi sama hlutverki að gegna
þegar kemur að lýðræðislegri
umræðu og ríkisrekinn. Það sé
ekki raunin en líklegt sé að fjöl-
miðillinn muni í framhaldinu
fylgja þeirri stemningu sem ríkir í
samfélaginu. Hann vill taka fram
að miðillinn hafi átt mjög gott
samstarf við alla frambjóðend-
ur, en sérstakar nærmyndir hafa
að undanförnu verið unnar um
hvern og einn frambjóðenda.
Aðspurður um fundinn með
Ara á miðvikudaginn segist hann
vonast til þess að hægt verði að
finna flöt á áframhaldandi sam-
starfi fram að kosningum. „Ég
geri síðan ráð fyrir því að við ósk-
um eftir sambærilegum fundi
með hinum tveimur frambjóð-
endunum líka, þeim Andreu og
Hannesi,“ segir Freyr að lokum.
6 Fréttir
Þjóðverjar töpuðu
mest á Íslendingum
Þ
ýskir bankar töpuðu lang-
mestu á Íslendingum miðað
við höfðatölu landsmanna
í þeim ríkjum sem þeir lán-
uðu hvað mest til á árunum
fyrir hrun. Heildartap þýskra fjár-
málafyrirtækja vegna lánveitinga til
íslenskra banka nemur 21 milljarði
dollara eða samtals rúmlega 2.730
milljörðum íslenskra króna. Þýsk-
ir bankar hafa því þurft að afskrifa
nærri 8,5 milljónir króna á hvern
landsmann á Íslandi. Um þetta
er fjallað í bók bandaríska blaða-
mannsins Michael Lewis, Boomer-
ang: The Meltdown Tour, sem kom
út í fyrra.
Í bókinni reynir Lewis að svara
þeirri spurningu af hverju þýskir
bankar lánuðu svo mikla fjármuni til
erlendra fjármálafyrirtækja eins og
þeirra íslensku. Þýskir bankar voru
þau fjármálafyrirtæki sem lánuðu Ís-
lendingum hvað mest á árunum fyr-
ir hrun og voru margir þýskir bankar
meðal stærstu kröfuhafa þeirra eftir
hrun – kröfurnar á hendur íslensku
bönkunum hafa svo gengið kaupum
og sölum síðastliðin ár. „Eina fjár-
málaslysið sem þýskir bankar virð-
ast hafa sloppið við síðastliðinn ára-
tug er að fjárfesta hjá Bernie Madoff
[…] Í sínu eigin heimalandi hegðuðu
þessir áhættusæknu bankamenn
sér á yfirvegaðri hátt. Þýska þjóð-
in leyfði þeim ekki ekki að hegða sér
með þessum hætti. Þetta var annað
dæmi um að vera hreinn að utan og
óhreinn að innan. Þeir þýsku bankar
sem vildu vera áhættusæknir þurftu
að leita til útlanda til að gera það,“
segir Lewis í bókinni.
Samanburðurinn við aðrar
þjóðir
Lewis segir að þýskir bankar hafi
lánað íslenskum fjárfestum peninga
til fjárfestinga sem þeir hefðu aldrei
lánað þýskum kaupsýslumönnum til
sambærilegra fjárfestinga. „Þeir lán-
uðu peninga til bandarískra fjárfesta
sem fjárfest höfðu í undirmálslán-
um, til írskra fasteignabraskara, til ís-
lenskra bankamanna, til að gera hluti
sem enginn Þjóðverji hefði gert.“
Í bókinni segir Lewis að ekki
liggi enn fyrir hversu mikið þýskir
bankar munu endanlega tapa á lán-
veitingum til fjárfesta í hinum ýmsu
Evrópulöndum en fyrir liggi að um sé
að ræða 21 milljarð dollara vegna ís-
lenskra banka, 100 milljarða dollara
vegna írskra banka, 60 milljarða
dollara vegna skuldabréfa sem tengj-
ast undirmálslánum í Bandaríkjun-
um auk þess sem tapið vegna grískra
ríkisskuldabréfa liggi ekki enn end-
anlega fyrir.
Til samanburðar við tap þýskra
banka á írskum bönkum, miðað við
höfðatölu íbúa Írlands, hafa fjár-
málafyrirtæki í Þýskalandi þurft að
afskrifa rúmlega 1,9 milljónir króna á
hvern írskan skattborgara. Á Íslandi
nemur tapið 8,5 milljónum króna
á hvern íbúa. Tap þýskra banka á
bandarískum undirmálslánum nem-
ur samtals rúmlega 7.800 milljörðum
króna eða um 25 þúsund krónum á
hvern Bandaríkjamann. Tap þýskra
banka, miðað við höfðatölu íbúa, er
því mest á Íslandi.
Mótaðilann vantaði
Þjóðverjar eru þekktir fyrir flest
annað en áhættusækni í fjár-
málaheiminum. Þess vegna vekja
þessar lánveitingar þýskra banka
til erlendra fjármálafyrirtækja
athygli Michael Lewis. Öfugt við
Íslendinga og Íra sem fjármögn-
uðu góðærisbólu heima fyrir með
erlendu lánsfé sem veitt var til alls
kyns fjárfestinga, uppkaupa á fyr-
irtækjum á yfirverði, fasteignavið-
skipta og annars slíks veittu Þjóð-
verjar fjármagni sínu til annarra
landa þar sem því var sólundað.
„Það sem Þjóðverjar gerðu með
peningana sína frá árunum 2003
til 2008 hefði ekki verið mögulegt
innan Þýskalands, þar sem enginn
var til að taka stöðu mótaðilans í
mörgum þeim viðskiptum sem þeir
stofnuðu til sem ekki voru mjög
skynsamleg. Þeir töpuðu gríðarlega
háum fjárhæðum á öllu sem þeir
snertu, frá bandarískum undir-
málslánum til grískra ríkisskulda-
bréfa.“
„ Þeir þýsku bankar
sem vildu vera
áhættusæknir þurftu
að leita til útlanda til
að gera það.„ Þetta átti
bara að
vera formið á
fyrsta þættinum
n Heildartap Þjóðverja vegna íslenskra banka nemur um 21 milljarði dollara
8,5 milljónir á hvern landsmann Þýskir bankar töpuðu um 8,5 milljónum króna á hvern landsmann á Íslandi vegna samtals 2.730 milljarða
lánveitinga til íslenskra banka á árunum fyrir hrun. Um þetta er fjallað í bók Michael Lewis um efnahagskrísuna í heiminum árið 2008.
6. júní 2012 Miðvikudagur
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Ari Trausti
Guðmundsson
Fagnar samkeppni Jón Gerald segist
fagna allri samkeppni og segir lífið of stutt
til að velta gömlum illdeilum fyrir sér.
Sendir Jóhannesi heillaóskir
n Jón Gerald hissa á að Jóhannes taki slaginn á hans aldri
É
g fagna allri samkeppni ef hún
er heiðarleg, hver svo sem hún
er og ég óska honum bara alls
hins besta,“ segir Jón Gerald
Sullenberger, eigandi matvöruversl-
unarinnar Kosts, um það hvernig
hann taki því að Jóhannes Jónsson,
kenndur við Bónus, sé að opna mat-
vöruverslunina Iceland á Íslandi.
Lengi hefur andað köldu milli þeirra
Jóhannesar og Jóns Geralds en Jón
vann fyrir Jóhannes á árum áður.
Búast má við því að Iceland-versl-
anirnar verði í beinni samkeppni við
Kost þar sem í báðum tilvikum er
einblínt á lágt matvöruverð.
Jón segist þó ekki nenna að velta
gömlum illdeilum fyrir sér og fagnar
því að fá aukna samkeppni á þenn-
an markað. „Lífið er alltof stutt,“ segir
hann. „Þetta pirrar mig ekkert leng-
ur. Nú verður bara neytandinn að
fá að ráða þessu. Hann verður að
fá að ákveða hvar hann vill versla,
ég tel það allavega. Það verður bara
að koma í ljós hvernig þetta fer hjá
þeim. Ég vona bara að þetta sé á
heilbrigðum og réttlátum grundvelli
þetta fyrirtæki.“
Jón Gerald segist fagna allri
samkeppni á matvörumarkaði því
heilbrigð og eðlileg samkeppni sé
ekki til hér á landi meðan Hagar eigi
rúmlega 60 prósent markaðarins.
„Ég er mjög ósáttur við það að
hið opinbera hafi ekki tekið af skar-
ið þegar Arion banki tók yfir Haga,“
segir hann og vísar til þess þegar
Arion banki yfirtók eignarhaldsfé-
lagið 1998 ehf. árið 2009, en það átti
95,7 prósent hlut í Högum. „Það hef-
ur ekkert fyrirtæki á Íslandi fengið
eins mikið af kærum og dómum á sig
fyrir samkeppnisbrot eins og Hagar.
Samt virðist ekkert vera tekið á þess-
um fyrirtækjum og það breytist ekk-
ert,“ segir Jón.
Hann segir það hafa komið sér
á óvart að Jóhannes skyldi fara aft-
ur út í verslunarrekstur. „Það kem-
ur mér mest á óvart að hann skyldi
fara út í þetta kominn á þennan ald-
ur. Menn eiga bara að njóta lífsins og
fjölskyldunnar,“ segir Jón og bætir
aðspurður við að rekstur Kosts gangi
vel. „Við getum allavega ekki kvart-
að.“