Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.2012, Blaðsíða 3

25 prósenta hækkun
á skuldum heimila
Fréttir 3Miðvikudagur 7. nóvember 2012
n Lækkuðu á sama tíma í Bandaríkjunum, Bretlandi og á Spáni
Annas Sigmundsson
blaðamaður skrifar annas@dv.is
S
kuldir íslenskra heimila í
hlutfalli við verga landsfram-
leiðslu hækkuðu um nærri
25 prósent á þriggja ára
tímabili frá lokum árs 2008 til
loka árs 2011. Á sama tímabili lækk-
aði þetta hlutfall um heil ellefu pró-
sent í Bandaríkjunum, fimm prósent
í Bretlandi og þrjú prósent á Spáni.
Skuldir íslenskra heimila vegna
íbúðakaupa hækkuðu úr 840 millj-
örðum króna í 1.150 milljarða króna
eða um nærri 40 prósent á sama
tíma – verg landsframleiðsla hækk-
aði hins vegar einungis um tæplega
tíu prósent. Þess skal getið að frá ár-
inu 2000 til loka árs 2008 hækkuðu
íbúðaskuldir íslenskra heimila um
rúm 200 prósent – verg landsfram-
leiðsla hækkaði aftur á móti um 115
prósent.
Gríðarleg skuldsetning
spænskra heimila
Í skýrslu sem McKinsey Global-
stofnunin gaf út í janúar á þessu ári
var farið yfir breytingu á skuldum
heimila í um 13 löndum víðs vegar
í heiminum. Tölur fyrir Ísland vann
DV upp úr skattatölfræði ríkisskatt-
stjóra sem og tölum frá Hagstofunni.
Ítarlegar var farið yfir skuldir
heimila í Bandaríkjunum, Bretlandi
og Spáni í skýrslu McKinsey. Séu
skuldir íslenskra heimila í hlutfalli
við verga landsframleiðslu frá 2000
til 2008 bornar saman við þessu þrjú
lönd er lítill munur á Íslandi í sam-
anburði við Bandaríkin og Bretland.
Þannig hækkuðu skuldir íslenskra
heimila á umræddu tímabili um 49
prósent eða jafn mikið og breskra
heimila á meðan skuldir banda-
rískra heimila hækkuðu um 42 pró-
sent. Spænsk heimili skáru sig hins
vegar verulega úr en þar hækkuðu
skuldir heimila á sama tíma um
nærri 90 prósent. Eins og áður kom
fram lækkuðu skuldir bandarískra,
breskra og spænskra heimila frá lok-
um árs 2008 til loka 2011 á meðan
skuldir íslenskra heimila hækkuðu
um nærri 25 prósent í hlutfalli við
verga landsframleiðslu.
Írsk heimili skuldsettari en
íslensk
Segja má að þetta sé í þversögn við
skýrslu sem Þjóðmálastofnun gaf ný-
lega út. Þar var vitnað í nýlega skýrslu
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) þar
sem fram kom að í hlutfalli við verga
landsframleiðslu hefðu skuldir ís-
lenskra heimila verið afskrifaðar um
tólf prósent á sama tíma og skuldir
bandarískra heimila hefðu einungis
verið afskrifaðar um eitt prósent í
hlutfalli við verga landsframleiðslu.
Taldi AGS að í byrjun árs 2012 hefðu
um 15–20 prósent af skuldum ís-
lenskra heimila þegar verið afskrif-
aðar.
Einungis heimili á Írlandi skulda
meira en þau íslensku séu 14 lönd víðs
vegar í heiminum borin saman. Nema
skuldir írskra heimila um 125 prósent-
um í hlutfalli við verga landsfram-
leiðslu á meðan að íslensk heimila
skulda um 115 prósent. Skuldir heim-
ila eru einna lægstar í Þýskalandi, eða
60 prósent, 48 prósent í Frakklandi og
einungis 45 prósent á Ítalíu.
40 prósenta hækkun
fasteignaskulda
Fasteignaskuldir íslenskra heimila
hækkuðu um heil 37 prósent frá lok-
um árs 2008 til loka árs 2011. Þessar
tölur eru unnar upp úr skattatölfræði
ríkisskattstjóra. Á sama tíma hækkaði
vísitala neysluverðs um 16 prósent.
Um 80 prósent af skuldum íslenskra
heimila eru verðtryggð lán sam-
kvæmt tölum frá Seðlabankanum.
Þá er áhugavert að skoða eiginfjár-
hlutfall íslenskra heimila í fasteign-
um sínum. Í lok árs 2008 nam það 65
prósentum en var komið niður í um
50 prósent í lok árs 2011. Lækkaði
eiginfjárhlutfallið því um 25 prósent
á umræddu tímabili. n
Íbúðaskuldir íslenskra heimila*
2000 2008 2011 Br. 2000–2008 Br. 2008–2011
Eignir 711 2.377 2.248 234% -5%
Skuldir 276 840 1.152 204% 37%
Eiginfjárhlutfall 61% 65% 49% 6% -25%
*allar tölur í milljörðum króna.
Skuldir heimila
í hlutfalli við verga landsframleiðslu 2000–2011*

2000 2008 2011 Br. 2000–2008 Br. 2008–2011
Bandaríkin 69 98 87 42 -11
Bretland 69 103 98 49 -5
Spánn 45 85 82 89 -3
Ísland 61 91 115 49 24
*% af vergri landsframleiðslu
Skuldir heimila
í hlutfalli við verga
landsframleiðslu 2011
Land Skuldir/VLF
Írland 124%
Ísland 115%
Portúgal 94%
Spánn 82%
Grikkland 62%
Ítalía 45%
Bretland 98%
Þýskaland 60%
Frakkland 48%
Ástralía 105%
Kanada 91%
S-Kórea 81%
Japan 67%
Skuldir hækka Einungis
heimili á Írlandi skulda meira
en þau íslensku. Miðað er við 14
lönd í samanburðinum.
Kennari við MS:
„Ég hef
brugðist
mínu
hlutverki“
„Í fyrstu varð ég mjög reið og síðan
hreinlega döpur og kaus því að taka
ekki þátt í opinberum umræðum,“
segir Jóna Guðbjörg Torfadóttir,
kennari við Menntaskólann við
Sund, en hún sást í stutta stund í
umdeildu myndbandi nemenda-
félags skólans. Í myndbandinu virð-
ist ungur piltur neyða unga stúlku
til að hafa við sig munnmök. Í að-
sendri grein á vefritinu Smugunni
segir Jóna að myndbandið hafi
orðið kveikjan að heitri samfélags-
umræðu um kynjajafnrétti í skólum.
„Hins vegar finnst mér sú um-
ræða sem ég hef rekið augun í vera
á villigötum. Hún hefur beinst mjög
að nemendum og þeir fundið sig
knúna til að svara fyrir sig. Oftar en
ekki hefur orðið úr mikið og stund-
um ljótt orðaskak sem er engum til
framdráttar og allra síst kynjabarátt-
unni,“ segir hún.
Jóna segir ekki aðeins við nem-
endur að sakast, sem þó geri sér
ekki endilega grein fyrir því hversu
óviðeigandi myndbandið var. „Ég
er þátttakandi í þessu myndbandi
og þó svo að ég hafi enga grein
gert mér fyrir því hvað tæki við þar
sem mínum hlut sleppti þá ber ég
ábyrgð. Ég ber ábyrgð sem kennari,
foreldri og samfélagsþegn. Ég hef
brugðist mínu hlutverki sem slíkur,“
segir Jóna.
Hún segir að ábyrgðin sé allra
í þessu máli. „Loks tel ég það vera
hlutverk mitt sem samfélagsþegn
að taka þátt í umræðunni og leggja
mitt af mörkum, líkt og ég er að leit-
ast við að gera hér. Ég er ábyrg en
það ert þú líka. Við hljótum öll að
bera ábyrgð,“ segir Jóna Guðbjörg á
vef Smugunnar.
RÚV ræður nýja
dagskrárstjóra
Margrét Marteinsdóttir hefur ver-
ið ráðin dagskrárstjóri útvarps og
Skarphéðinn Guðmundsson hefur
verið ráðinn dagskrárstjóri sjón-
varps hjá RÚV.
Í fréttatilkynningu frá Ríkisút-
varpinu kemur fram að Margrét
hafi starfað við útvarp og sjónvarp
í 15 ár – svo gott sem allan tím-
ann hjá RÚV eða síðan 1998. Síð-
ustu tvö árin hefur Margrét ver-
ið yfirmaður dægurmáladeildar
fréttastofunnar en þar áður, meðal
annars, varafréttastjóri.
Skarphéðinn hefur starfað við
fjölmiðla í 13 ár – síðustu fimm
árin sem dagskrárstjóri Stöðvar
2. Áður var Skarphéðinn með-
al annars blaðamaður á Morgun-
blaðinu og stýrði dægurmenn-
ingardeild blaðsins.
LeiðRétting
Þau mistök urðu á síðu 16 í mánu-
dagsblaði DV að rangar upplýsingar
birtust um menntun Páls Magn-
ússonar útvarpsstjóra. Hann var
sagður guðfræðingur en hið rétta er
að hann er sagnfræðingur. Beðist er
velvirðingar á mistökunum.