Dagblaðið Vísir - DV - 05.12.2012, Síða 22

Sandkorn
Þ
að er hverjum manni ljóst
að ríkisstjórn Íslands er
komin að fótum fram.
Langvarandi innandeilur
og liðhlaup hefur orðið til
þess að stjórnin hefur ekki getu til
neinna stærri verka. Flest stóru mál-
in liggja dauð í kjölfarinu eða eru
ófædd og án lífsvonar. Ástæðan er
augljóslega hyldjúpur klofningur
innan Vinstri-grænna með tilheyr-
andi vanstillingu sem stundum er
kennd við villiketti.
Eitt stærsta mál ríkisstjórnarinnar
var grundvallarbreyting á kvótakerf-
inu sem átti að tryggja frið um auð-
lindina um næstu ókomin ár. Tvennt
hefur þar áunnist. Veiðileyfagjald
hefur verið lagt á útgerðina. En um-
deilt er hvort smærri útgerðir standi
undir þeim álögum. Sjálfstæðismenn
hafa hótað að afturkalla þá skipan
mála, komist þeir til valda. Önnur
breyting er sú að leyfa strandveið-
ar, þökk sé Jóni Bjarnasyni sem síðar
hraktist af ráðherrastóli. Aðgerðin
hleypti lífi í fiskvinnslu á lands-
byggðinni sérstaklega. Engin leið er
fyrir Sjálfstæðisflokkinn að afnema
það frelsi sem reyndar er sem eitur í
beinum þeirra sem stjórna Lands-
sambandi íslenskra útgerðarmanna.
Fjöldi einstaklinga hefur fjárfest
í bátum og búnaði til að nýta sér
þessa glufu á fiskveiðistjórnunar-
kerfinu. Það yrði beinlínis uppreisn
gegn þeirri ríkisstjórn sem myndi
reyna að afnema strandveiðarnar.
Og það myndi ekkert stjórnvald taka
áhættuna af því stríði sem stæði um
það hvort veiða megi örfá tonn utan
kerfis.
Umsóknin að Evrópusambandinu
er nánast á sama stað og við upphaf
kjörtímabils. Stöðugt fleiri efast um
málið og engin von er að óbreyttu
til þess að þjóðin samþykki að
ganga í bandalag með þjóðum sem
margar hverjar berjast um í botn-
lausu skuldafeni með tilheyrandi
upplausn. Þetta stóra mál er því í
fullkomnu uppnámi þegar einung-
is nokkrir mánuðir eru eftir af kjör-
tímabilinu.
Það er nokkurn veginn sama
hvert litið er. Málin sem ríkis stjórnin
boðaði í upphafi eru flest andvana.
Svo allrar sanngirni sé þó gætt verð-
ur að halda því til haga að endur-
reisnin upp úr hruninu undir hand-
leiðslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
hefur að því er séð verður tekist
bærilega. Kannski var það mál svo
eftir allt saman langstærsta verkefni
ríkisstjórnarinnar.
Í dag er staðan sú að ríkisstjórnin
hefur í raun lokið störfum sínum og
er bæði óþörf og nær ónýt. Getu-
leysið er nær algjört. Fjöldi þing-
manna hefur hlaupist undan merkj-
um. Stjórnin hefur í raun ekki lengur
meirihluta en þarf að treysta á Bjarta
framtíð eða aðra úr stjórnarand-
stöðu til að koma málum í gegn.
Hún er lifandi dauð. Hættan er sú
að nú verði tekið til við að ausa út
kosningamálum með tilheyrandi út-
gjöldum. Sölumennskan taki við af
stefnumálunum. Allt verði gert til
þess að blekkja kjósendur til fylgilags
með yfirboðum þar sem grjóti skal
breytt í gull. Hömluleysið er handan
við hornið. n
Þögn um tölvupóst
n Sá ástkæri sjónvarps-
maður, Jón Ársæll Þórðarson,
komst í feitt þegar hann fékk
Styrmi Gunnarsson, fyrrver-
andi ritstjóra
Moggans,
til að opna
sig um hin
ýmsu mál.
Þátturinn var
allur hinn
athyglis-
verðasti þar til kom að
spurningu sjónvarps-
mannsins um tölvupósta-
mál Styrmis og Jónínu Bene-
diktsdóttur sem setti íslenskt
samfélag á hliðina á sínum
tíma. Þar komu upp athygl-
isverð orð á borð við inn-
múraður og innvígður. Að-
spurður í þættinum neitaði
Styrmir að tjá sig og var í
framhaldinu sýnt myndskeið
þar sem hann gekk í burtu.
Rjómafíkill
n Pálmi Gestsson, leikari og
Spaugstofumaður, er einn
allra fyndnasti Íslendingur-
inn. Hann
mætti í
svokallað
hjónaviðtal
í Bítinu á
Bylgjunni á
dögunum
með eigin-
konu sinni, Sigurlaugu Hall-
dórsdóttur flugfreyju. Þar
var hulunni svipt af ýmsu í
einkalífi þeirra hjóna. Með-
al annars sagði Sigurlaug
frá þeim veikleika Pálma að
klára allan rjóma heimilis-
ins. Sagði hún frá því að á
aðfangadag, eitt sinn, hefði
hún uppgötvað síðdegis
að Pálmi hafði drukkið
rjómann sem átti að fara í
hátíðarmatinn. Grípa varð
til neyðaraðgerðar til að
bjarga jólunum.
Jóhanna vill Gutta
n Búist er við að átök Árna
Páls Árnasonar og Guðbjarts
Hannessonar um formanns-
stól Samfylkingar eigi eftir
að verða hatrömm. Innan
þingflokks Samfylkingar er
yfirgnæfandi stuðningur við
Guðbjart en Árni Páll nýtur
meiri almennrar hylli. Sá
armur flokksins sem fylgir
Jóhönnu Sigurðardóttur að
málum styður Gutta, eins og
forsætisráðherrann kallar
Guðbjart. Óljóst er hvort sá
stuðningur skili honum sigri.
Barnaskapur
á þingi
n Mótmælaganga þing-
mannanna Björns Vals Gísla-
sonar og Lúðvíks Geirsson-
ar framan við ræðustól
þingsins
vakti mikla
athygli og
hneykslan.
Atvikið
varð undir
ræðu Illuga
Gunnarsson-
ar þar sem hann ræddi fjár-
lög. Kapparnir héldu á blaði
sem skrifað var á „Málþóf“.
Harkaleg viðbrögð urðu til
þess að þeir báðust afsökun-
ar á barnaskapnum. Reynd-
ar hefur hvorugur miklu
að tapa því að óbreyttu eru
báðir á útleið af þingi.
Niðurstaðan
varð því þessi
Það finnst öllum
gaman að gleðja
Heiðar Austmann segir Magasín ekki hafa fengið nægilega hlustun. – DV Sigrún Lilja Guðjónsdóttir gefur Mæðrastyrksnefnd ilmvötn. – DV
Lifandi dauð ríkisstjórn„Fjöldi
þingmanna
hefur hlaupist
undan merkjum
E
nn eitt málþófið stendur yfir á Al-
þingi Íslendinga – nú um fjárlög,
sem er svo óvenjulegt að það hef-
ur aldrei gerst áður í sögu þings-
ins. Oft hefur verið talað mikið um fjár-
lög, en alltaf þokkalega um efnið sjálft,
heildarstefnu fjárlaganna og einstaka
þætti þeirra. Núna er talað út og suður,
og hitt og þetta – enda af nógu að taka
því fjárlögin má sosum tengja við allt
samfélagið ef eitthvað þarf að tala um.
Þegar þetta er skrifað við upphaf
þingfundar á þriðjudegi hafa samtals
27 þingmenn tekið til máls um fjár-
lögin, tveir úr VG, þrír Samfylkingar-
menn, einn úr Hreyfingunni og Lilja
Móses dóttir – en 6 úr Framsóknar-
flokknum og 14 úr Sjálfstæðisflokknum.
Sjálf stæðis- og framsóknarmenn hafa
haldið samtals 38 ræður, aðrir samtals 7
ræður. Einn þeirra hefur haldið 5 ræður,
tveir aðrir 4 ræður. Þegar þetta er skrif-
að er Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
að tala í þriðja sinn, og á mælendaskrá
eru Tryggvi Þór Herbertsson, í annað
sinn, Ásmundur Einar Daðason, í ann-
að sinn, Birgir Ármannsson, í þriðja
sinn, Pétur H. Blöndal, í fimmta sinn,
Erla Ósk Ásgeirsdóttir, í annað sinn,
Vigdís Hauksdóttir, í þriðja sinn, Ás-
björn Óttarsson, í sjötta sinn, Ragnheið-
ur Ríkarðsdóttir, í annað sinn, Einar K.
Guðfinnsson, með fyrstu ræðu, og svo
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir aftur,
þá í fjórða sinn.
Fyrsta ræða er 40 mínútur, næsta 20
mínútur, og síðan 10 mínútur, eins oft
og hver vill. Þar við bætast svo andsvör,
sem geta tekið uppundir korter. Undan-
farna vetur hafa málþófsmenn einmitt
náð nýjum hæðum í andsvörum – eða
svokölluðum sýndarandsvörum – þar
sem maður úr sama liði spyr ræðu-
manninn út úr ræðunni, hvort honum
finnist ekki einmitt einsog sér að þetta
sé svona og svona … og svarið er að
ræðumaðurinn þakkar háttvirtum þing-
manni fyrir snjallt andsvar og sér finnist
nákvæmlega einsog fyrirspyrjandanum
að þetta sé einmitt svona og svona.
Langt nef
Málþóf hefur verið stundað áður á
Alþingi og er stundað víðar en á ís-
lenska þinginu. Það má heita neyðar-
vopn stjórnarandstöðu eða minni-
hluta gegn ofríki stjórnarsinna eða
meirihluta – og getur ekki síst haft
þann tilgang að vekja athygli fjölmiðla
og almennings á þeirri hættu sem
andstæðingar telja stafa af máli sem
lítur í fyrstu sakleysislega út og ekki
fær almenna umræðu. Ágætt dæmi
um þetta er vatnalagafrumvarpið á
sínum tíma. Og stundum grípa stjórn-
arandstæðingar til þess undir þing-
lok að þæfa mál til að komast í betri
samningsstöðu – það er ekki stór-
mannlegt, en mannlegt, og hafa í því
lent allra flokka kvikindi.
Í upphafi kjörtímabils eftir kosn-
ingarnar 2007 voru þingskapalögin
endurskoðuð til að minnka málþóf –
og átti þá einsog í staðinn að efla að-
stöðu stjórnarandstöðunnar á hverjum
tíma. Af var lagt að þingmenn gætu
talað endalaust – að ekkert nema þvag-
blaðran stæði í vegi fyrir ræðuhöldum,
og það var sannarlega góð breyting.
Af einhverjum ástæðum var í staðinn
tekin upp sú regla að þingmaður gæti
talað eins oft og hann lysti, bara ef ein-
hver annar talaði á milli. Þar með get-
ur fámennur hópur einokað ræðustól
þingsins – og það hefur einmitt gerst
trekk í trekk á þessu kjörtímabili, þegar
Fram og Sjall skipuleggja sig í 4–6
manna excel-skjala-ræðuhollum með-
an aðrir hvíla sig heima.
Löglegt? Já. En í raun og veru er ver-
ið að gefa anda laganna langt nef – og
þar með lýðræðisskipaninni í landinu,
og ekki síst kjósendum sem vilja skil-
virk störf á þinginu.
Pirringur
Málþóf um fjárlög – af hverju skyldi
það ekki hafa gerst áður? Kannski
vegna þess að þrátt fyrir hörð átök í
stjórnmálum á Íslandi allt frá upp-
hafi löggjafarþings á 19. öld ofan-
verðri hafa stjórnarandstæðingar á
hverju þingi borið virðingu fyrir því
eina hlutverki Alþingis sem því er al-
gerlega óhjákvæmilegt að sinna: Að
grundvalla starfsemi íslenska ríkis-
ins með fjárveitingum. Óhjákvæmi-
legt – vegna þess að öll önnur verkefni
þingsins geta hnikast til, beðið, má
láta niður falla að sinni. Það er hægt að
bíða með flest lög. Eftirlit með fram-
kvæmdavaldinu má stunda í janúar ef
mikið er að gera í desember. Dagsetn-
ing á almennri eða sértækri stjórn-
málaumræðu skiptir yfirleitt ekki öllu
máli. En fjárlög þarf að afgreiða í tæka
tíð fyrir áramót, til að hægt sé að starfa
á sjúkrahúsunum, hafa skólana opna,
borga laun lögreglumanna, viðhalda
þjóðvegum … Menn hafa áður talað
mikið í fjárlagaumræðunni, bæði
stjórnarliðar og stjórnarandstæðingar.
En aldrei áður haldið uppi skipulegu
málþófi til að tefja afgreiðslu fjárlaga.
Til hvers? Það er ennþá óljóst – og
ekki víst að BD-liðið viti það sjálft.
Engar tillögur liggja fyrir frá þeim um
breytingar á frumvarpinu – og jafnvel
Illugi Gunnarsson, sá sem sagðist ætla
að tala þangað til frumvarpið breytt-
ist, hann hefur ekki gefið upp hvaða
breytingar hann vill. Líklega eru þeir
pirraðir yfir stjórnarskránni og yfir
rammaáætlun. Eða pirraðir yfir Vafn-
ingi og klúðrinu í Norðausturkjör-
dæmi. Eða bara almennt pirraðir. Og
þá er einmitt upplagt að fá útrás í mál-
þófi um fjárlög íslenska ríkisins. n
Málþóf dauðans
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
14 5. desember 2012 Miðvikudagur
„Málþóf hefur verið
stundað áður á
Alþingi og er stundað víðar
en á íslenska þinginu.
Aðsent
Mörður Árnason
alþingismaður