Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2012, Qupperneq 21

Bakaðu bestu smákökuna!
Taktu þátt í smákökusamkeppni DV og þú gætir unnið KitchenAid hrærivél
frá Einari Farestveit. Hægt verður að skila inn kökum
dagana 5.–12. desember fyrir kl. 12. Kökurnar skulu sendar
á ritstjórnarskrifstofur DV að Tryggvagötu 11 í Reykjavík.
Kitchen Library verðlaunar best skreyttu smákökuna.
Ritstjórar og fréttastjóri DV voru á fimmtudag dæmdir til að
greiða Jóni Snorra Snorrasyni, lektor í viðskiptafræði við Há-
skóla Íslands og fyrrverandi stjórnarformanni Sigurplasts ehf.,
bætur vegna greina sem birtust í DV 14.–15. mars 2011. Í dómi
Hæstaréttar var meðal annars kveðið á um að forsendur og
niðurstöður dómsins skyldu birtar í DV. Þessi hluti dómsins
er birtur hér að neðan.
Í málinu er gerð krafa um að tilgreind ummæli, sem birtust í 31. tölublaði
DV 14.-15. mars 2011, verði dæmd dauð og ómerk með vísan til 234., gr.
235. gr. og 236. gr., sbr. 1. mgr. 241. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
Samkvæmt dómkröfukafla í stefnu er hér um að ræða tvenn ummæli,
þ.e.: „LÖGREGLAN RANNSAKAR LEKTOR“ og „LEKTOR Í VIÐSKIPTAFRÆÐI
FLÆKTUR Í LÖGREGLURANNSÓKN.“ Þá er þess krafist að stefndu, Ingi
Freyr Vilhjálmsson, Jón Trausti Reynisson og Reynir Traustason, verði
látnir sæta refsingu með vísan til ákvæða 229. gr., 234. gr., 235. gr. og 236.
gr. sömu laga. Auk þess krefst stefnandi miskabóta úr hendi stefndu með
vísan til b-liðar 1. mgr. 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 og almennra
skaðabótareglna og kostnaðar vegna birtingar dóms í málinu með vísan
til 2. mgr. 241. gr. almennra hegningarlaga.
Samkvæmt 1. mgr. 73. gr. eru allir frjálsir skoðana sinna og sannfær-
ingar. Hins vegar eru tjáningarfrelsinu settar skorður í 3. mgr. ákvæðisins.
Þar segir tjáningarfrelsi manna megi aðeins setja skorður með lögum í
þágu allsherjarreglu eða öryggis ríkisins, til verndar heilsu eða siðgæði
manna eða vegna réttinda eða mannorðs annarra, enda teljist þær
nauðsynlegar og samrýmist lýðræðishefðum. Í XXV. kafla almennra hegn-
ingarlaga er tjáningarfrelsinu settar skorður vegna réttinda og mannorðs
annarra. Þegar ávörðuð eru mörk tjáningarfrelsisins verður að líta til þess
að tryggja þarf að fram geti farið þjóðfélagsleg umræða.
Stefndu byggja á því að tilgreind ummæli séu sönn og vísa til megin-
reglunnar um að sannindi ummælanna leysi undan ábyrgð. Óumdeilt er að
áður en umrædd umfjöllun hófst hafði efnahagsbrotadeild Ríkislögreglu-
stjóra borist tilkynning skiptastjóra Sigurplasts ehf., þar sem stefnandi
sat í stjórn, vegna rökstudds gruns um refsivert athæfi stjórnarmanna í
félaginu. Liggur fyrir að tilkynning skiptastjóra byggði á upplýsingum úr
skýrslu endurskoðunarfyrirtækisins Ernst & Young frá 31. janúar 2011. Í
tölvupósti saksóknara efnahagsbrotadeildar til lögmanns stefnanda frá
16. mars 2011 kom fram að tilkynning skiptastjóra væri „til skoðunar“. Þá
segir í tölvupóstinum að tvær kærur hafi legið fyrir hjá lögreglustjóranum
á höfuðborgarsvæðinu, m.a. á hendur stefnanda, og sé „litið til framan-
greindra kæra“. Hins vegar er þar fullyrt að ekki hafi verið tekin formleg
ákvörðun um lögreglurannsókn eða sakarefni afmarkað.
Stefndu byggja á því að ekki komi fram í ummælum þeim, sem
krafist sé ómerkingar á, að sérstök formleg ákvörðun hafi verið tekin um
rannsókn hjá Ríkislögreglustjóra og að ekki beri að túlka ummælin rýmra
en almenn merking orðanna gefur tilefni til. Hér verður að líta til þess, að
almennt eru gerðar þær kröfur til fjölmiðla að þeir byggi umfjöllun sína á
vandaðri könnun á staðreyndum. Að þessu virtu og með hliðsjón af því,
sem að framan er rakið um stöðu máls Sigurplasts ehf. og stjórnarmanna
þess, þ. á m. stefnanda, hjá Ríkislögreglustjóra, verður ekki á framan-
greind sjónarmið stefndu fallist. Engin lögreglurannsókn var hafin gegn
stefnanda og voru ummælin „LÖGREGLAN RANNSAKAR LEKTOR“ og
„LEKTOR Í VIÐSKIPTAFRÆÐI FLÆKTUR Í LÖGREGLURANNSÓKN“ því
efnislega röng en ummælin eru í raun sömu merkingar. Verður ekki talið
að það hefði verið óhæfilegum erfiðleikum bundið að sannreyna hvort slík
lögreglurannsókn væri í raun hafin. Þá var orðfærið til þess fallið að vekja
þann skilning lesenda að stefnandi væri sakborningur í lögreglurannsókn
vegna saknæmrar og refsiverðrar háttsemi sinnar. Var með þessu vegið að
æru stefnanda. Af þessum sökum verður að fallast á það með stefnanda
að stefndu, Ingi Freyr, Jón Trausti og Reynir, hafi, með birtingu framan-
greindra ummæla, brotið gegn ákvæðum 235. gr. almennra hegningarlaga
nr. 19/1940. Samkvæmt öllu framansögðu og með vísan til ákvæða 1.
mgr. 241. gr. sömu laga er fallist á kröfu stefnanda um ómerkingu hinna
tilgreindu ummæla. Hins vegar þykja ekki efni til að beita refsingu og er
refsikröfu stefnanda því hafnað.
Samkvæmt 26. gr. skaðabótalaga nr. 50/1993 skal sá sem ábyrgð ber
á ólögmætri meingerð gegn æru manns greiða honum miskabætur. Þau
skilyrði eru uppfyllt í þessu máli. Að þessu virtu og að öðru leyti með vísan
til alls framangreinds verða stefndu, Ingi Freyr, Jón Trausti og Reynir,
dæmdir til að greiða stefnanda óskipt miskabætur, sem teljast hæfilega
ákveðnar 200.000 krónur, með dráttarvöxtum eins og nánar greinir í
dómsorði. Þá verða stefndu, Ingi Freyr, Jón Trausti og Reynir, dæmdir til
að greiða stefnanda 200.000 krónur til að standa straum af birtingu á
forsendum og niðurstöðu dómsins tveimur dagblöðum. Loks er fallist
á kröfu stefnanda um að stefnda, DV ehf. verði gert að birta forsendur
og dómsorð dómsins í næsta tölublaði DV og næstu útgáfu dv.is eftir að
dómur gengur, sbr. 22. gr. þágildandi laga nr. 57/1956, um prentrétt.
Eftir þessari niðurstöðu og með vísan til 130. gr. laga nr. 91/1991, um
meðferð einkamála, verður stefndu, Inga Frey, Jóni Trausta og Reyni, gert
að greiða stefnanda málskostnað óskipt, sem telst hæfilega ákveðinn
500.000 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Málskostnaður milli
stefnanda og stefnda, DV ehf., fellur niður.
Arnfríður Einarsdóttir héraðsdómari kveður upp dóm þennan.
DÓMSORÐ:
Eftirfarandi ummæli, sem birtust í 31. tölublaði DV, 101. árgangi, 14.-15.
mars 2011, eru dauð og ómerk:
„LÖGREGLAN RANNSAKAR LEKTOR“
„LEKTOR Í VIÐSKIPTAFRÆÐI FLÆKTUR Í LÖGREGLURANNSÓKN“.
Stefndu, Ingi Freyr Vilhjálmsson, Jón Trausti Reynisson og Reynir
Traustason, greiði óskipt stefnanda 200.000 krónur í miskabætur með
dráttarvöxtum samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga nr. 38/2001, um vexti og
verðtryggingu, frá 3. maí 2011 til greiðsludags.
Stefndu, Ingi Freyr Vilhjálmsson, Jón Trausti Reynisson og Reynir Trausta-
son, greiði óskipt stefnanda 200.000 krónur vegna kostnaðar við birtingu
dómsins í tveimur dagblöðum og 500.000 krónur í málskostnað, að
meðtöldum virðisaukaskatti.
Stefndi, DV ehf., skal birta forsendur og dómsorð dóms þessa í næsta
tölublaði DV og í næstu útgáfudv.is.
Málskostnaður milli stefnanda og stefnda, DV ehf., fellur niður.
Bíður ákvörðunar um ákæru
Mál Jóns Snorra Snorrasonar, lektors í viðskiptafræði við Háskóla Ís-
lands og fyrrverandi stjórnarformanns iðnfyrirtækisins Sigurplasts,
er komið til lögfræðisviðs lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu.
Lögreglan íhugar nú hvort gefa eigi út ákæru í því. Arion banki kærði
Jón Snorra fyrir veðsvik fyrr á árinu. Þá hafði lögreglan tekið skýrslu
af nokkrum aðilum vegna málsins, meðal annars starfsmönnum
Arion banka.
AÐ BEIÐNI HÆSTARÉTTAR
Jón Snorri
Snorrason