Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.2012, Qupperneq 44

Hvað er að
gerast?
Laugardagur
Föstudagur
Sunnudagur
7
jan
6
jan
8
jan
Vínartónleikar
Vinsælustu tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands eru hinir
árlegu Vínartónleikar, og víst er að
margir hlakka til að heyra hljóm-
sveitina í léttu og leikandi formi
í Hörpu í fyrsta sinn. Tónleikarnir
hefjast klukkan 19.30 í Eldborg og
er miðaverð frá 3.000 krónum upp
í 7.500 krónur.
Uppistand í Gamla bíói
Pétur Jóhann Sigfússon og Þor-
steinn Guðmundsson slá saman í
uppistandsveislu í Gamla bíói. Með
þeim verður tónlistarmaðurinn
Helgi Svavar Helgason sem mun
halda taktinum gangandi á milli
atriða og lífga upp á sýninguna.
Sýningin hefst klukkan 22.30 í
Gamla bíói.
200.000 naglbítar
á Akureyri
Týndu synirnir
snúa aftur heim
með alvöru
rokktónleika í
farteskinu og
halda tónleika
að Hofi á
Akureyri. Þar
munu þeir flytja öll sín bestu lög
og kynna nýtt efni. Húsið er opnað
klukkan 20.00 og miðinn kostar
2.500 krónur.
Skrímsli í leikhúsi
Litla skrímslið og stóra skrímslið
stíga nú í fyrsta sinn á leiksvið, en
leikritið byggist á fyrstu bókunum
um þau og þar reynir vissulega
á vináttu og hugrekki þeirra
félaga. Leikritið um skrímslin er
sýnt í Kúlunni í Þjóðleikhúsinu og
miðaverðið er 1.800 krónur.
Jarðskjálfti í London
Nemendaleikhús Listaháskóla
Íslands sýnir Jarðskjálfta í London
eftir Mike Bartlett í leikstjórn
Halldórs E. Laxness. Sýningin er
hressileg umfjöllun um það sem
framtíðin ber í skauti sér og þær
miklu hamfarir sem ganga yfir
samfélög okkar í dag. Sýningin fer
fram í Smiðjunni og kostar 1.500
krónur inn.
36 6.–8. janúar 2011 Helgarblað
„Tekst ágætlega að gera efnahagsbrot og
bankahrun að spennuefni í skáldsögu sinni“
„Helgi hittir
í mark“Menning
m e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
Samhengi hlutanna
eftir Sigrúnu Davíðsdóttur
Helgi Björns syngur íslenskar
dægurperlur ásamt gestum
Í
matsal Borgarleikhússins
sitja leikstjórinn og leik-
skáldið Björn Hlynur
Haraldsson og tónskáldið
Kjartan Sveinsson úr Sigur
Rós og ráða ráðum sínum. Þeir
bjóða upp á lax og salat með
sveskjum. Kjartan Sveinsson
semur tónlist við verkið Axlar-
Björn sem Björn Hlynur frum-
sýnir í næstu viku. „Við höfum
unnið saman áður,“ segir
Björn Hlynur. „Það var þegar
ég var enn í leiklistarskóla. Ég
var að vinna að verkefni um
Shakespeare og þurfti að fá
einhvern til þess að vinna tón-
list fyrir mig og það var Lára
Sveinsdóttir leikkona, bekkjar-
systir mín og systir Kjartans
sem stakk upp á því að við
fengjum hann til liðs við okk-
ur. Þetta var áður en hann fór
í meikið. Hann var að vinna í
leikskóla. Kjartan, myndir þú
ekki segja að þetta hafi verið
þinn stökkpallur?“ Kjartan
glottir. „Það má segja það, jú.“
Í Axlar-Birni segir Björn
Hlynur sögu eina raðmorð-
ingja Íslandssögunnar. Í verk-
inu rekur hann einum þræði
sögu morðingjans en með
öðrum veltir hann upp spurn-
ingum um sjúkleika þann sem
veldur því að menn fremja
voðaverk. Verkið verður frum-
flutt þann 11. janúar á Litla
sviði Borgarleikhússins.
20 þúsund Íslendingar
afkomendur Axlar-Bjarnar
„Axlar-Björn á að eiga um
20 þúsund afkomendur á
lífi. Það er hægt að fara á Ís-
lendingabók og fletta honum
upp. Björn Pétursson frá Öxl
lést 1596. Ég er búinn að at-
huga,“ segir Björn Hlynur og
brosir. „Ég er nefnilega ætt-
aður af næsta bæ við Öxl en
það er engin tenging á milli
okkar.“
Er það vegna tengingar-
innar við staðinn sem sagan
af þessum morðóða nafna
hans fangaði hann svo mjög?
„Meðal annars. Ég hef
tengingu við þennan stað
frá barnæsku en ég held að
áhugi minn liggi þó helst
í þjóðsögunni. Það skýtur
eiginlega skökku við að við
höfum ekki unnið meira
með sagnahefðina. Við
færum gjarnan á svið stórar
skáldsögur sem þarf að fella
mikið út úr í stað þess að
nota þessar stuttu sögur sem
bjóða upp á að unnið sé með
þær. Ég held reyndar að allir
sem tengjast þessari sýningu
geri það vegna áhuga á þess-
ari þjóðsögu.“
Traffík á Íslendingabók
Björn Hlynur segir hugmynd-
ina að uppfærslunni upphaf-
lega komna frá sambýliskonu
sinni, Rakel Garðarsdóttur.
„Mér leist afar vel á hugmynd-
ina og las þjóðsöguna og las
annála frá þessum tíma. Ann-
álar eru merkilegt fyrirbæri.
Skráðir af mönnum sem voru
sendir á milli bæja að spyrja
um fréttir. Þjóðsaga Jóns Árna-
sonar byggir á þessum ann-
álum. Annálarnir eru nokk-
urs konar DV árið 1590,“ segir
hann og hlær. „Síðan ákvað ég
að skrifa leikrit sem er að vissu
leyti byggt á þessum ann-
álum.“
Saga Axlar-Bjarnar er blóði
drifin. En Björn Hlynur leggur
áherslu á að hún sé fyrst og
fremst saga manns. „Ég er ekk-
ert viss um að móðir hans hafi
drukkið blóð úr föður hans
eins og segir í þjóðsögunni en
það skemmir ekkert fyrir góðri
sögu. Þetta er bara saga. Lífið
okkar er bara saga, þú fæðist
og deyrð og inni á milli verður
sagan til. Ef einhver man eftir
þér, þá man hann eftir sögu
þinni og segir hana. Því miður
þá lifa oftar sögurnar ef þú ert
vond manneskja. það eru ekki
til margar sögur af góða bónd-
anum.
Það er talað um að hann
hafi drepið 18 manns. Sonur
hans, Sveinn skotti, var líka
morðingi og var tekinn af lífi
og sonur Sveins líka. Það voru
allavega þrír ættliðir morðingja
í þessari ætt.“
Björn Hlynur segir það
vissulega vekja upp spurningar
um þróun gena. „Fjarar þetta
alveg út eða liggja þessi gen í
dvala einhvers staðar? Eða er
þetta í uppeldinu og nánasta
umhverfi? Og síðast en ekki síst
er mikilvægt að spyrja þeirrar
spurningar hvort þessar hvatir
búi í okkur öllum.“
„Ég er ekkert skyldur hon-
um heldur,“ skýtur Kjartan inn
í þar sem hann situr við hliðina
á Birni Hlyni og grúfir sig yfir
snertiskjá á síma.
„Það verður traffík á Ís-
lendingabók næstu vikur,“ segir
Björn Hlynur og hlær. „Ertu
með raðmorðingjagen? Eða
ekki?“
Voðaverk í myrkri
Björn Hlynur segist hafa nálg-
ast verkið með ótal spurningar
í huga. „Mér finnst merkilegt
að skoða hvað liggur að baki
voðaverkum eins og raðmorð-
um. Auðvitað er þetta sjúk-
dómur í grunninn en oft er
eitthvað sem kveikir á honum.
Eitthvað sem hefur áhrif á þig,
oft þegar þú ert krakki.
Kannski höfum við öll þetta
sama eðli en sumum okkar er
ýtt út í þetta vegna einhvers.
Ég vildi komast nær Axlar-
Birni. Af hverju hann gerir
þetta. Hann er í kolniðamyrkri
fyrir 400 árum í einhverj-
um útnára hér á þessarri eyju
norður í rassi. Hann sér aldrei
ljósglætu þarna sem hann
dregur fram lífið í moldarkofa
á Snæfellsnesi. Ég held að
við nútímafólkið sem getum
sett gyðingaljós í gluggann til
að lýsa upp tilveruna getum
ekki ímyndað okkur allt þetta
myrkur. Við þurfum á ljósi að
halda. Nú fer fólk í þerapíu við
þunglyndi og horfir í ljós. Ég
held að það hafi verið þannig
að margir hafi orðið hluti af
myrkrinu og moldinni.“
Tveir karlmenn að tala um
tilfinningar
Björn Hlynur og Kjartan
leiða blaðamann á Litla svið
Borgarleikhússins. Á vegg á
sviðinu hangir hreindýrshaus
og sviðið er lagt dúk sem líkist
skákborði. Þar fyrir framan er
lítil tjörn með vatni. Líklegast
Ígultjörn þar sem Axlar-Björn
sökkti fórnarlömbum sínum.
Blaðamaður minnist þess að
um blóðuga sögu er að ræða
og segir frá ráðagerðum um að
mæta í plastkápu í leikhúsið
til að verjast klístrugu gervi-
blóðinu. „Nei, ég er ekkert sér-
staklega hrifinn af gerviblóði á
sviði,“ segir Björn Hlynur. „Það
er gert úr sírópi og klístrast
og festist alls staðar. Kynn-
ingarmyndin sem sýnir Atla
útataðan í blóði ekki endilega
lýsandi fyrir sýninguna. Þetta
er ekki splatter-verk þar sem
blóðið spýtist út um allt. Það
er frekar tilfinningunum sem
er otað að leikhúsgestunum.
Það er mikilvægt að tala um
það sem liggur undir niðri.“
Kjartan semur eins og áður
segir tónlistina við verkið.
Hann hefur nýlokið við að
semja spjallþáttastef sem
kemur við sögu í þessari upp-
færslu sem og martraðarkennt
sirkusstef sem hann spilar fyrir
Björn Hlyn. Hann brosir breitt
þegar hann heyrir sirkusstefið.
„Þetta verður skemmtilegt,“
segir hann. „Ein persónan í
leikritinu er með trúðafóbíu
sem er algengara en maður
heldur,“ útskýrir hann fyrir
blaðamanni. Þeir hlæja líka
dátt að spjallþáttastefinu.
„Mér fannst gaman að vinna
þetta stef,“ segir Kjartan. „Sér-
staklega gítarsólóin í endann.“
Áður en blaðamaður kveð-
ur þá félaga sem eru nú djúpt
sokknir í ljósapælingar minnir
Björn Hlynur blaðamann á að
tékka á Íslendingabók. „Rað-
morðingjagenin! Þú verður að
skoða þau.“ n
Kristjana
Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal
Björn Hlynur Haraldsson frumflytur nýtt leikverk í næstu viku um eina þekkta
raðmorðingja Íslands, nafna sinn hann Axlar-Björn. Sonur og sonarsonur Axlar-Björns
voru báðir morðingjar og heimildir herma að móðir hans hafi einnig haft annarlegar hvatir.
Um tuttugu þúsund Íslendingar eru afkomendur Axlar-Bjarnar. „Ekki ég,“ segir Björn Hlyn-
ur eftir stutt tékk á Íslendingabók. Hann settist niður með Kristjönu Guðbrandsdóttur
og ræddi um verkið og uppfærsluna, sóðalegt gerviblóð, trúðafóbíu og af hverju karlmenn
þurfa að ræða um tilfinningar.
Ertu mEð raðmorðingjagEn?
Hreindýrshöfuð Björn Hlynur í sviðsmynd verksins undir forláta hrein-
dýrshöfði.
Karlmenn og tilfinningar
„Nei, leikstjórar þola ekki
gerviblóð á sviði,“ segir Björn
Hlynur. „Það er gert úr sírópi og
klístrast og festist alls staðar.
Vissulega er verkið hryllingur
en það er sálrænn hryllingur.
Á sviðinu eru tveir karlmenn
að ræða um tilfinningar sínar,“
segir hann og brosir laumulega.