Dagblaðið Vísir - DV - 06.02.2012, Blaðsíða 3

Fréttir 3Mánudagur 6. febrúar 2012
H
agnaður af sölu aflaheim-
ilda mun framvegis renna
til sveitarfélaga í hlutfalli
við úthlutun kvótans árið
1991, gangi hugmynd-
ir Hreyfingarinnar um breytt fisk-
veiðistjórnunarkerfi eftir. Í frum-
varpinu segir að markmið laganna
sé að breyta skipulagi fiskveiði-
stjórnunar og sölu sjávarafla og
tryggja með því ríka aðkomu sveit-
arfélaga að úthlutun aflaheimilda
og eflingu byggðar.
Frumvarp Hreyfingarinnar gerir
ráð fyrir að allar heimildir útgerða
verði innkallaðar í heild sinni og
kvótinn verði í raun þjóðnýttur.
Um leið skal stofnaður sérstakur
Kvótaskuldasjóður sem tekur við
skuldum „sem sannanlega eru til
komnar vegna kaupa eða leigu á
aflaheimildum“. Sjóðurinn mun
því yfirtaka skuldir útgerðarfélaga
vegna kvótakaupa en samkvæmt
ákvæði í frumvarpinu verða engir
vextir greiddir til kröfuhafa. Sjóð-
urinn verður fjármagnaður með
fimm prósenta hlutdeild í kvóta-
sölu sveitarfélaganna.
Að auki stefna lögin að fjárhags-
legri endurskipulagningu útgerðar
á Íslandi í kjölfar efnahagshrunsins
2008. Loks stefna lögin að eflingu
umhverfisvænna handfæraveiða.
Róttæk breyting á tekjuöflun
sveitarfélaga
Verði frumvarpið að lögum er ljóst
að í því felst afar róttæk breyting á
tekjustofnum sveitarfélaga. Frum-
varpið gerir ráð fyrir að hagnað-
ur af leigu og sölu aflaheimilda
renni óskiptur til sveitarfélaga en
að hlutdeild þeirra verði ákveðin út
frá veiðireynslu sem myndaðist á
árunum fyrir gildistöku núverandi
kerfis.
„Markmið þessa frumvarps er
að færa úthlutun á aflaheimildum
úr sameiginlegum fiskveiðiauð-
lindum þjóðarinnar til þess horfs
sem hún var í áður en framsal afla-
heimilda kom til árið 1991,“ segir í
frumvarpinu en fram að þeim tíma
byggði úthlutunin á veiðireynslu.
Fyrir mörg sveitarfélög hefði
þessi breyting í för með rúmlega
tvöföldun á tekjum. Til dæmis má
gera ráð fyrir að Ísafjarðarbær fengi
tvo til fjóra milljarða í sinn hlut
vegna leigu aflaheimilda. Fjárhags-
áætlun bæjarins er í dag tæpir þrír
milljarðar.
Kvótaverð lækkar
Verði frumvarpið að lögum er lík-
legt að kvótaleiga lækki nokkuð.
Fyrst og fremst vegna þess að los
myndast á markaði og aðgengi að
kaupum á aflaheimildum eykst.
Frumvarpið skyldar sveitarfé-
lögin til að selja kvóta á opnum
markaði. „…skal sveitarfélögum
heimilt að selja allt að helmingi
aflaheimilda sem þau hafa yfir
að ráða hverju sinni með fram-
virkum samningum um sölu afla-
heimilda til allt að fimm ára í senn
til einstaklinga eða lögaðila sem
hafa gert samninga um fjárfest-
ingar í nýjum fiskiskipum. Verð
aflaheimilda í slíkum samningum
skal vera hið sama og meðalverð í
uppboðum sveitarfélagsins. Slíkir
samningar eru óframseljanlegir
án sérstaks samþykkis viðkom-
andi sveitarfélags,“ segir í frum-
varpinu.
Stóraukning á strandveiðum
Verði frumvarpið að lögum er
gert ráð fyrir margföldun á lönd-
uðum afla vegna strandveiða. I
dag er heildarkvóti strandveiða
tæplega sjö þúsund tonn en til-
lögur Hreyfingarinnar lögfesta
40 þúsund tonna strandveiði-
kvóta. „Handhafar strandveiði-
leyfis skulu greiða því sveitarfé-
lagi þar sem þeir landa afla gjald,
auðlindagjald, við löndun afla.
Gjaldið skal lagt á miðað við hvert
kíló landaðs sjávarafla. Fjárhæð
gjaldsins skal miðast við með-
alkílóverð síðasta þekkta upp-
boðsdags aflaheimilda í sveitar-
félaginu.“
Ekki hrifinn af hugmyndunum
Þórólfur Matthíasson hagfræðiprófessor
segist ekki mjög hrifinn af hugmyndum
Hreyfingarinnar. „Hagfræðingar geta
yfirleitt ekki talað fyrir þjóðnýtingu. Það
er heldur harkalegri aðgerð en til dæmis
fyrning,“ sagði hann. „Þegar útgerðarfélög
eru skoðuð þarf að hafa í huga að í hverju
útgerðarfélagi sem á kvóta eru í raun starf-
andi tvö félög: Eignarhaldsfélag sem á kvóta
en á efnahagsreikningi þess er kvóti eigna-
megin og skuldir og eiginfé skuldamegin.
Eignarhaldsfélagið leigir rekstrarfélaginu
kvóta. Efnahagsreikningur rekstrarfélagsins
er fimm til tíu sinnum minni en efnahagsreikningur eignarhaldsfélagsins. Það
skiptir engu máli fyrir afkomu rekstrarfélagsins hvort það borgar eignarhalds-
félaginu leigu fyrir kvótann eða eiganda auðlindarinnar, þjóðinni, auðlindagjald.
Tillaga Þórs gengur út á að ríkið eða réttara sagt ríkið fyrir hönd þeirra sveitar-
félaga sem upp eru listuð taki öll eignarhaldsfélögin eignarnámi. Ég held svei
mér þá að Þór geri sér ekki fulla grein fyrir hvað hann er að leggja til. Fyrningarleið
eða veiðigjaldsleið hefur þann kost að vera almenn aðgerð, eins og álagning
tekjuskatts eða virðisaukaskatts og rennur í ríkissjóð. Þaðan hugsanlega í jöfn-
unarsjóð sveitarfélaga eftir fyrirsjáanlegum og fyrirfram ákveðnum reglum.“„Frumvarp Hreyf-
ingarinnar gerir
ráð fyrir að allar heimildir
útgerða verði innkallaðar
í heild sinni.
Vilja þjóðnýta
allan kVótann
n Hreyfingin leggur til róttækar breytingar á kvótaúthlutun
Róttækt frumvarp Tekjustofnar
sveitarfélaganna myndu gjörbreyt-
ast ef frumvarpið yrði að lögum.
Atli Þór Fanndal
blaðamaður skrifar atli@dv.is
Áfallið eftir slysið
n Sálfræðingur segir að eftirköstin af alvarlegum slysum geti reynst meira áfall en atvikið sjálft
kemur sáttur frá þessu þá var þetta
rétt ákvörðun fyrir hann.“
Baráttan við tryggingar-
félögin
„Svo getur þessi elsku maður átt-
að sig á því að mesta áfallið felst
kannski í því að þurfa að eiga við
tryggingarfélagið. Þannig að við
vitum ekki hvað verður harðast
þegar upp er staðið.“
Björn segir að það sé alltaf erf-
itt að sjá menn þjást vegna þess
að þeir þurfa að berjast við trygg-
ingarfélagið. „Það er vont þegar
menn öðlast von aftur en fá þá þær
fréttir að þeir fái ekki mannsæm-
andi bætur. Þá þurfa þeir að fá sér
lögfræðing og fara ítrekað á fund
með tryggingarfélaginu. Stundum
þurfa þeir að standa í málaferlum
og þá þurfa þeir að bíða í ár eða
mánuði eftir niðurstöðu. Það er
annað áfall og þá geta menn misst
vonina og allt fer til helvítis. Þeir
upplifa slysið aftur og vakna upp
á næturnar með slæmar minn-
ingar. Það er áfallavaldandi. Að
vera þvingaður til að endurupplifa
reynsluna,“ segir Björn og bendir
á mál Þórarins Björns Steinssonar.
Þórarinn Björn slasaðist og varð
75 prósenta öryrki við að bjarga
samstarfskonu sinni í Norðuráli
þegar 620 kílóa járnbiti féll á hana.
„Svona mál eru sett í dóm eins
og það sé ekkert mál en um leið
er verið að þvinga viðkomandi til
að upplifa atvikið aftur og aftur. Í
raun ætti að tífalda bæturnar þeg-
ar mál fara í svona rugl.“
Núna skiptir öllu málið að Ei-
ríkur Ingi fái bata og geti haldið
áfram með líf sitt. „Nú er spurn-
ing hvað gerist næst. Það er áríð-
andi að það verði unnið vel úr
þessu en það er jafnvel enn meira
áríðandi að það verði búið svo
um hnútana að hann þurfi ekki
að höggva í þetta aftur og aftur.
Það verður að gera þeim hjón-
um kleift að fara út í lífið og halda
áfram – án þess að þau verði of
upptekin af þessu atviki. Það er
of sorglegt að sjá tilvik þar sem
áfallastreitan kemur til þegar fólk
er að bíða eftir bótum.“ n
Bjargað Rússneskum sjó-
manni bjargað við Noreg.