Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2012, Blaðsíða 28

28 Viðtal 10.–12. febrúar 2012 Helgarblað
É
g er alltaf hræddur um börn-
in mín. Ég er ekki hræddur um
eigið líf en ég vil fá að ala börn-
in upp,“ segir Eiríkur Ingi Jó-
hannsson, hetjan sem sigraði
hafið þegar Hallgrímur SI-77 sökk í
aftakaveðri við Noregsstrendur. „Það
er lágmarkið. Allt annað er bónus og
ef ég næ því er ég ánægður. En ég veit
að það er ekki sjálfgefið,“ segir Eiríkur
Ingi.
Gallinn er enn rakur
Hann situr á skrifstofu DV í rauðum
stól í litlu herbergi og ræðir við blaða-
mann og ritstjóra á meðan ljósmynd-
arinn smellir af. Við hlið hans er svört
íþróttataska og í henni er flotgallinn
sem hélt í honum lífinu þessa fjóra
klukkutíma sem hann var í sjónum.
Gallinn er búinn að hanga uppi
á röngunni í viku en er rétt að þorna
núna, skórnir á honum eru reynd-
ar enn rakir. Enda var ískalt í sjón-
um, blautt og kalt. „Ég var gegnblaut-
ur. Það er svo mikill kraftur í þessum
brotum að í hvert skipti sem það skall
á mér alda gusaðist sjórinn niður um
hálsmálið. Það er ekki eins og ég hafi
verið þurr, þótt ég hefði alveg vilj-
að það. Loftið er besta einangrunin
og því meira vatn sem fer í gallann
því minna er loftrýmið. Ég fékk alveg
góða skjálfta inn á milli en einhvern
veginn þá tókst mér alltaf að hita mig
upp aftur.“
Talið er að ölduhæðin hafi verið
um fimmtán, átján og jafnvel upp í
tuttugu metra. Þá er verið að tala um
meðalhæð. Eins er miðað við með-
alsjávarhæð svo að öldurnar verða
hærri þegar það myndast dalur undir
þeim líka. „Þetta var alveg hrikalegt,“
segir Eiríkur hreint og beint. „Ég spáði
lítið í það á meðan ég var úti í sjónum
en eftir að ég kom heim hef ég upp-
lifað slysið aftur og aftur. En sem betur
fer þá sef ég alveg. Ég er ekki þjakaður
af sektarkennd eða samviskubiti.
Ég hugsa að það sé eðlilegt að fara
ítrekað yfir aðstæðurnar í huganum
og reyna að meta það hvað hefði gerst
ef ég hefði gert þetta eða hitt. Ég er bú-
inn að fara í gegnum þetta allt og sé að
það var enginn sökudólgur að þessu
slysi, hvorki ég né aðrir sem voru um
borð. Það hjálpaði mér og nú er ég al-
veg búinn að ná sáttum við þetta slys.
Þetta var bara svona, röð af óheppi-
legum tilviljunum sem enduðu með
skelfingu.“
Sjóslys eru alltaf hrikaleg
Mikið hefur verið rætt um skipið og
ýmsu hefur verið kastað fram, að skip-
ið hafi verið orðið gamalt og lélegt, að
botntankarnir hafi verið tæmdir eða
að brotajárn hafi verið um borð. Ekk-
ert af þessu á við rök að styðjast. Skoð-
unarmaður fór um borð og tók skipið
út. „Þetta skip er búið að vera á sjó í
38 ár. Botntankarnir voru innsiglaðir
og enginn laus farmur var um borð.
Það hefði verið betra ef það hefði ver-
ið einhver farmur um borð. Skip eru
ekki hönnuð til að sigla tóm, ekki frek-
ar en sendibílar eru hannaðir til að
vera ekið tómum. Þegar það er farm-
ur í þeim eru þau almennt þægilegri
meðferðar og þau láta betur að stjórn.
Auðvitað voru vissir punktar sem
hefði mátt laga en það á við um svo
mörg skip. Öll skip hafa sína veiku
bletti og þau geta öll farið svona. Stað-
reyndin er bara sú að ekkert skip er
ósökkvanlegt. Það þarf bara röð atvika
til að svona fari. Ég get bent á ýmislegt
sem hefði mátt fara betur en ekkert af
því hefði komið í veg fyrir þetta slys.
Sjóslys eru alltaf hrikaleg, því þau
endast í marga klukkutíma. Ef þú
lendir í bílslysi þá tekur það fljótt af.
Þótt skipið hafi sokkið á innan við
korteri þá þurfti ég að vera í sjónum í
fjóra tíma. Það var fyrst þá, eftir að ég
var orðinn einn eftir og farinn að reka,
sem ég fór að hugsa um sjálfan mig.
Þá fyrst fann ég einhverja ró. Fram að
því hafði ég engan tíma til að hugsa.“
Horfðu í átt til hvors annars
Þá læddist að honum sú hugsun af
hverju hann hefði ekki hlýtt skips-
félaga sínum, Magnúsi Þórarni Dan-
íelssyni, þegar hann var að reyna að
reka hann í björgunarbátinn. Eiríkur
Ingi neitaði alltaf að fara og vildi frek-
ar vera hjá félaga sínum. „Hann vissi
alveg hvað hann var að segja. Þótt ég
hefði oltið nokkrum sinnum úr bátn-
um þá er loftkæling alltaf betri en
vatnskæling. Svo ég skammaði mig
fyrir að hlusta ekki á hann.
Ég ákvað að gefa honum smá
andrými rétt á meðan við vorum að
átta okkur á aðstæðunum og sá ekki
ástæðu til að synda strax til hans og
eyða orku í það þegar allt leit út fyrir
að vera í lagi. Maggi var ofan á brús-
anum og horfði bara í áttina til mín en
ég veit ekki hvað hann var að hugsa.
Svo kom þarna risabrot sem hann
hefur sennilega farið með því eftir það
sá ég ekki aftur til hans. Ég hefði séð
eitthvað. Kannski hefði ég farið með
þessari öldu líka ef ég hefði ekki náð
að halda fast í brúsann þótt ég hafi
á endanum misst takið. Ég get samt
ekki fullyrt það því það getur líka vel
verið að brúsinn hafi tekið meira á
sig. Það þarf að skoða þetta frá öllum
hliðum.“
Neyðarsenda í gallana
Fjórir menn voru um borð og þrír
þeirra létust, það voru þeir Magnús,
Gísli Garðarsson og Einar Gísli Gunn-
arsson. „Ég sá tvo deyja,“ segir Eiríkur
Ingi. Það er reynsla sem breytir öllu.
Og í raun bjóst hann aldrei við að
finnast sjálfur. Hann veit nefnilega vel
hve ólíklegt það að finna eitthvað svo
lítið sem einn mann úti í miðju ball-
arhafi.
Sérstaklega þegar hann hvarf alltaf
á milli ölduhæða auk þess sem ljósið
á gallanum brotnaði um leið og átökin
hófust. „Ljósið á gallanum var á asna-
legum stað því um leið og þú þarft að
gera eitthvað ertu lagstur á bringuna
og þar með er það brotið. Þess vegna
ætti það að vera uppi á öxlunum.
Svo væri æskilegt að það væri
neyðarsendir í gallanum sjálfum. Þeir
kosta svona fimmtíu til sjötíuþúsund
kall. Það er ekki mikið fyrir manns-
líf. Þeir eru líka með seríunúmer svo
björgunarliðið veit strax af flotgalla
í sjónum. Þá getur hún flogið beint
þangað í stað þess að fljúga að sendi
sem losnar frá skipinu þegar það
sekkur.“
Gott að hitta ættingjana
Eiríkur Ingi sagði frá slysinu í viðtali
við Kastljós í síðustu viku. Þjóðin sat
á öndinni á meðan hún hlýddi á Ei-
rík Inga segja skýrt og skilmerkilega
frá lífinu um borð, skipsfélögum sín-
um og slysinu. Frá því að hann hóf
frásögnina talaði hann í áttatíu mín-
útur og lauk síðan sögunni með því
að þakka félögum sínum fyrir styrk-
inn sem þeir veittu honum. Kastljós
var gagnrýnt fyrir að birta þetta við-
tal svo skömmu eftir atvikið en Eiríkur
Ingi kom sjálfur sáttur frá þessu. „Ég
var búinn að tala við alla ættingja fé-
laga minna áður en ég fór í Kastljós-
ið. Ég gerði það strax á sunnudaginn,
byrjaði klukkan hálf eitt um daginn
en var ekki búinn fyrr en hálf tvö um
nóttina. Mér fannst gott að hitta þá
en ég kveið því náttúrulega líka. Ég
held þeim hafi liðið eins. Til að þeim
liði betur heimsótti ég þá og ég held
að það hafi hjálpað þeim helling að
heyra söguna.
En ég fór í Kastljósið fyrir mig.
Bæði til þess að ég þyrfti ekki að end-
urtaka mig, ég áttaði mig fyrst þegar
þetta gerðist á því hvað ég þekki gríð-
arlega mikið af fólki, og þeir allir. Ég
vissi það líka að þjóðin ætti að heyra
þetta. Ég reyni að horfa á þetta út
frá því. Auðvitað finnst mér ég ljótur
og asnalegur í sjónvarpinu og rödd-
in skrýtin en ég held að flestum líði
þannig,“ segir hann og hlær.
Hann samdi um það fyrirfram að
fá að segja söguna án þess að nokk-
ur gripi inn í og truflaði söguþráðinn.
„Ég vildi að þetta væri eins og ég væri
að segja vinum mínum frá þessu. Sig-
mar ætlaði svo að spyrja mig út í at-
burðinn eftir viðtalið en þegar ég
hafði lokið máli mínu stóð hann bara
upp. Ég spurði hvort hann ætlaði ekki
að spyrja einhvers en hann vildi það
ekki.“
Slökkt á neyðarrásinni
Það var samt ýmislegt sem Eiríkur Ingi
vildi benda á en kom ekki að. Eins og
það að dælur sem hægt væri að færa á
milli staða gætu bjargað miklu í svona
aðstæðum. „Ein dæla getur gert
gæfumuninn. Hún hefði ekki bjargað
okkur þarna því við vorum stýrislausir
en hún gæti kannski bjargað öðrum.
Þá væri hægt að hlaupa með dæluna
yfir, henda henni ofan í og dæla út. Í
raun þyrftu að vera tvær svona dælur
um borð í hverjum bát.“
Annað sem er honum hugleikið er
að þegar hann hóf störf sem stýrimað-
ur var hann vægast sagt hissa að sjá að
slökkt væri á millibylgjunni úti á sjó.
„Þessi rás, 2182, er neyðarrás en það
er alltaf verið að senda út tilkynning-
ar um veður og síðan er vísað á aðra
rás. Það sem gerist er að öll Evrópa er
að gjamma þarna og allir í einu svo
þetta verður óskýrt og menn slökkva
á rásinni. Alþjóðafjarskiptastofnanir
verða að ákveða sig hvort þetta eigi að
vera neyðarrás og notuð sem slík eða
veðurstöð. Stór skip sem sigla á þessu
svæði geta vel orðið sér úti um veður-
fréttir annars staðar. Ef það væri ekk-
ert annað en mayday-köll inni á þessu
myndu öll skipin hafa kveikt á þessu.
Það svaraði okkur til dæmis aldrei
neinn.
Það hefði auðvitað ekki komið í
veg fyrir slysið en kannski hefði það
flýtt björgunaraðgerðum aðeins.“
Í raun vissi Eiríkur Ingi ekki hvort
hjálparkallið hefði borist. „Ég vissi að
björgunarlið yrði sent á staðinn um
leið og skipið hætti að sjást á netinu
en eins og ég hugsaði margt þar sem
ég rak í sjónum kom þetta aldrei upp í
huga mér. Ég vissi líka að baujan ætti
að losna frá skipinu en björgunarbát-
urinn átti náttúrulega að gera það líka
en gerði það ekki. Það er svo margt
sem getur komið fyrir. Hinn björg-
unarbáturinn var náttúrulega allur
í köku af því að hann blés upp á vit-
lausum stað og búnaðurinn virkaði
ekki sem skyldi. Skotgangurinn hefði
átt að skjóta bátnum í 130 gráður, þá
hefði hann komist fyrir borð, en skaut
aðeins í 90 gráður.“
Ætlaði að komast heim
Eiríkur Ingi veltir því líka fyrir sér
hvort þeir félagar hefðu nokkuð ver-
ið betur settir fjórir saman í björgun-
arbát í þessu veðri. „Ég held að ef við
hefðum komist allir í bátinn hefðum
við jafnvel dáið allir saman. Veltingur-
inn var svo mikill og í svona litlu rými
hefðum við getað flogið af fullu afli á
hvern annan. Þetta hefur gerst.
Það eru að vísu bönd um borð í
bátnum en veðrið var hrikalegt. Þetta
voru rosalegar aðstæður. Svo það er
ekkert víst að við hefðum allir lifað af
þótt við hefðum allir verið í flotgalla
og björgunarbát.“
Það þýðir kannski lítið að velta
því fyrir sér hvernig þetta hefði far-
ið hefði atburðarásin þróast öðru-
vísi. Eiríkur Ingi lenti í sjónum og þar
vissi hann það eitt að hann vildi kom-
ast aftur heim til að hitta börnin sín.
Þess vegna fauk í hann þegar hann
sá þyrluna fljúga fram hjá og ákvað
að synda að henni svo hann ætti ein-
hvern möguleika. „Þeir sögðu að þeir
hefðu leitað í hálftíma áður en þeir
fundu mig. Sem þýðir að ég var búinn
að synda í þrjátíu mínútur plús. Ég
bjóst líka við því að þeir myndu fara
hvað úr hverju en sem betur fer náði
ég þeim. Þeir leituðu síðan í korter í
viðbót áður en þeir urðu að snúa við
vegna eldneytisskorts.“
Laumaðist heim
Eiríkur var færður á sjúkrahús í Nor-
egi. Eins og gefur að skilja var eigin-
kona hans í áfalli hér heima með
börnin og mamma hans líka. Þann-
ig að Eiríkur ákvað að drífa sig heim.
„Þær höfðu ekkert til að snerta þegar
ég var ekki hér. Svo ég laumupúkaðist
heim, þegar vélin lenti fékk ég að fara
niður rampinn og út í gegnum tollinn
svo ég þyrfti ekki að ganga í gegnum
Leifsstöð.
Fjölskyldan skipulagði ferðina
heim og það mjög fljótlega eftir að
þetta gerðist. Engu að síður var ég
hissa á að enginn skyldi hringja að
heiman til að segja að hann skyldi
passa upp á mig og sjá um að koma
mér heim. Það er eitthvað sem verð-
ur að laga. Ég á fjölskyldu en það eru
menn sem eiga ekki fjölskyldu. Ég get
rétt ímyndað mér hvernig þeir eru
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is
Viðtal
Hann er ekki mikil flökkukind að upplagi en lífið hefur
hagað því þannig að hann hefur sjaldan staldrað lengi
við á sama stað, flakkaði á milli herstöðvar í Havaí og
Hrútafjarðar. Hann hefur oft komist í hann krappann
en aldrei eins og nú þegar Hallgrímur sökk. Eitt hefur
hann aldrei gert og það er að gefast upp. Eiríkur Ingi
Jóhannsson segir frá æskuárunum, fjölskyldunni og
lífinu eftir slysið, en hann er rétt að jafna sig á áfallinu.
„Ég hef grátið en
ekki brotnað niður.
Það kemur að því, von-
andi. Því ég veit að ég
verð að gera það áður en
ég get haldið áfram.
Erfitt ð hitta fólk eftir slysið
Heimkoman var ljúf Eldri sonurinn hljóp í fangið
á Eiríki og spurði hvort hann hefði verið að berjast við
hákarla. Eiríkur brosti, feginn að hafa ekki þurft að gera
það líka. Það var gott að koma heim. myNd SiGtryGGur ari