Dagblaðið Vísir - DV - 11.02.2013, Blaðsíða 13

Erlent 13Mánudagur 11. febrúar 2013
Vissu af „menguðu“ kjöti lengi
n Hrossakjötsmálið í Bretlandi teygir anga sína víða
L
ögregluyfirvöld í Bretlandi
skoða nú hvort hefja eigi saka-
málarannsókn á hendur mat-
vælaframleiðandanum Findus
en ýmislegt bendir til að forráða-
menn þess hafi lengi haft vitneskju
um að nautakjötsvörur þeirra voru
að stórum hluta hrossakjöt.
Mikið uppnám er í Bretlandi og
víðar í kjölfar þess að lasanjavör-
ur fyrirtækisins Findus reyndust
að stórum hluta gerðar úr hrossa-
kjöti en ekki nautakjöti eins og stað-
hæft er og er hefðin við gerð lasanja.
Málið teygir nú anga sína mun víð-
ar og slíkar vörur nú til skoðunar í
allri álfunni. Það hefur og komið í
ljós að Findus er ekki eina matvæla-
fyrirtækið sem selt hefur vörur sínar
undir fölskum formerkjum.
Í trúnaðarbréfi sem breska
blaðið Independent hefur komist
yfir kemur í ljós að forráðamönnum
Findus var gert ljóst í ágúst í fyrra að
vörur keyptar frá franska fyrirtæk-
inu Comigel gætu verið „mengað-
ar“ af hrossakjöti. Breta hryllir al-
mennt við hrossakjötsáti þó það
þyki herramannsmatur víða annars
staðar.
Málið er þó æði flókið því til-
búnir frosnir réttir sem seldir eru
í matvöruverslunum fara gegnum
margar hendur áður en viðskipta-
vinurinn kaupir þá. Findus, sem
telst vera framleiðandi réttanna,
kaupir hana meira og minna til-
búna frá franska fyrirtækinu sem
aftur kaupir sína vöru, aftur að
mestum hluta tilbúna, frá fyrirtæki í
Rúmeníu. Þar í landi eru skipulögð
glæpasamtök sterk og hafa ítök víða.
Sama gildir um frosna kjötrétti
annarra verslunarkeðja en for-
ráðamenn þýsku Aldi-keðjunnar
hafa viðurkennt að sýni úr þeirra
eigin vörulínu af lasanja hafi inni-
haldið allt að hundrað prósentum
hrossakjöts.
Það var í síðasta mánuði
sem upp komst um hrossa-
kjötsskandalinn þegar matvæla-
eftirlitsstofnun Írlands komst að
því að rúmlega þriðjungur allra
hamborgara sem seldir eru í helstu
verslunarkeðjum væru blandað-
ir hrossakjöti. Iceland- og Tesco-
verslunarkeðjurnar voru meðal
þeirra sem illa komu út í rannsókn
Íranna og svo fór að Iceland, í það
minnsta, innkallaði frosna ham-
borgara sína, meðal annars hér á
Íslandi.
Sviksemi hjá Findus Trúnaðarbréf
afhjúpar að forráðamenn Findus vissu fyrir
mörgum mánuðum að matvæli sem þeir
voru að kaupa frá Frakklandi innihéldu
annað en nautakjöt. MYND:REUTERS
Annars flokks
ráðherraval
„Sannast sagna þá hefur hann
tilnefnt annars flokks fólk,“ segir
Dick Cheney, fyrrverandi vara-
forseti Bandaríkjanna, um ráð-
herraval Baracks Obama og
beindi orðum sínum sérstaklega
gegn John Kerry og John Brenn-
an. Hann er ekki hrifinn af fólk-
inu sem Obama hefur umkringt
sig með fyrir síðara kjörtímabil
hans og sagði hann þjóðar-
öryggisteymi forsetans hrein-
lega „skelfilegt.“ Mikilvægt væri
að hafa gott fólk í innanríkis- og
varnarmálaráðuneytunum og
CIA. Þessi orð lét Cheney falla
á fundi repúblikana í Wyoming
um helgina.
Cheney sagði Obama vilja
hafa repúblikanann Chuck Ha-
gel í varnarmálaráðuneytinu til
að taka skellinn vegna fyrirhug-
aðs niðurskurðar.
Harmleikur á
Kanaríeyjum
Fimm manns létu lífið og þrír
særðust þegar björgunarbát-
ur skemmtiferðarskips losn-
aði og féll í hafið við bryggju í
Santa Cruz á sunnudag. Hin-
ir látnu og særðu voru hluti
af áhöfn skipsins sem var
að taka þátt í öryggisæfingu
þegar slysið varð. Fallið var
um 20 metrar og lenti bát-
urinn á hvolfi í vatninu með
ofangreindum afleiðingum.
Skipið sem um ræðir er frá
Bretlandi og utanríkisskrif-
stofa Bretlands kveðst ætla að
kanna málið niður í kjölinn.
Læknar myrtir
í Nígeríu
Öfgamenn í norðausturhluta Ní-
geríu myrtu þrjá norðurkóreska
lækna í Potiskum á laugardags-
kvöld. Árásin var sérlega óhugn-
anlega þar sem þeir afhöfðuðu
einn læknanna. Á föstudag voru
að minnsta kosti níu konur, sem
voru að sinna bólusetningum í
Kano, myrtar og virðast öfgaöfl í
hinum múslímska norðurhluta
Nígeríu hafa skorið upp herör
gegn heilbrigðisstarfsmönnum.
Norðurkóresku læknarnir voru
myrtir á heimilum sínum þar
sem engin öryggisgæsla var.
Þ
etta hljómar eins og beint
úr einhverri vísindaskáld-
sögunni en er langt í frá skáld-
skapur. Alþjóðlega öryggisfyr-
irtækið Raytheon hefur þróað
hugbúnaðarkerfi sem miðar að því
að fylgjast náið með daglegum hreyf-
ingum fólks. Markmiðið mun með-
al annars vera að finna út mynstur í
hegðun einstaklinga svo hægt verði að
spá fyrir um framtíðarhegðun þeirra.
Notast er við upplýsingar af samfé-
lagsmiðlum við útreikningana. Fjallað
er um málið á vef breska fjölmiðilsins
Guardian.
Á eins konar kynningarmyndbandi
frá Raytheon, sem Guardian komst
yfir og blaðamaðurinn Ryan Gallagher
birti með frétt sinni, kemur fram
hvernig kerfið safnar saman ítarlegum
upplýsingum um einstaklinga af sam-
félagsvefjum eins og Facebook, Twitt-
er og Foursquare.
Unnið með Bandaríkjastjórn
Raytheon, sem er fimmti stærsti verk-
takinn á sviði varnarmála í heimsvísu,
hefur gefið það út að fyrirtækið hafi
ekki ennþá selt afnot af kerfinu sem
ber heitið „Riot“ en það myndi útleggj-
ast sem „Óeirðir“ á íslensku. Eins og
nafnið gefur til kynna gæti markmið-
ið með notkun forritsins meðal annars
verið að komast yfir upplýsingar um
þá sem skipuleggja mótmæli eða
borgaralega óhlýðni.
Raytheon vildi ekki að kynningar-
myndbandið um Riot-kerfið yrði gert
opinbert. Fyrirtækið, sem er með höf-
uðstöðvar í Massachusetts í Banda-
ríkjunum, hefur viðurkennt að hafa
deilt tækninni með Bandaríkjastjórn
árið 2010. Þá tók Raytheon þátt í sam-
eiginlegu verkefni sem miðaði að því
að þróa kerfi sem gæti tekið saman
miðlægan gagnagrunn úr öllum
þeim upplýsingum sem finna má um
einstaklinga á samfélagsmiðlum.
„Google fyrir njósnara“
Í umfjöllun Guardian segir að tæknin
sýni svart á hvítu hvernig samfélags-
miðlarnir sem reyndust mótmælend-
um svo vel í arabíska vorinu geti breyst
í eins konar „Google fyrir njósnara“.
Riot-kerfið býður notandanum upp á
að fletta upp á persónuupplýsingum
einstaklinga með einum músarsmelli,
vinum þeirra, uppáhaldskvikmyndum
og bókum, og/eða hvar þeir hafa
haldið sig síðustu vikur.
Í myndbandinu sem Guardian birt-
ir með fréttinni má sjá einn „rannsak-
enda“ Raytheon, Brian Urch að nafni,
lýsa því hvernig myndir sem teknar eru
á snjallsíma innihalda upplýsingar um
staðsetningu myndarinnar sem finna
megi í svokölluðum „exif header“-
gögnum sem fylgja myndinni. Riot-
kerfið vinnur meðal annars úr þessum
upplýsingum og getur þannig skráð
nákvæma staðsetningu notandans
langt aftur í tímann.
„Við vitum hvert Nick er að fara“
„Við ætlum að fylgjast með einum
starfsmanninum okkar,“ segir Urch
í myndbandinu, áður en hann birt-
ir mynd af Nick, starfsmanni Raythe-
on sem notaður er í þetta sýnidæmi.
Með því að vinna úr upplýsingum af
samfélagsmiðlum getur Riot-kerfið
sýnt fram á að Nick hafi heimsótt þjóð-
garða Washington-fylkis grimmt, og
að í einni slíkri heimsókn hafi hann
meðal annars tekið mynd af sér með
ljóshærðri konu.
„Við vitum hvert Nick er að fara, við
vitum hvernig Nick lítur út,“ útskýrir
Urch og heldur áfram: „Nú viljum við
reyna að spá fyrir um hvar hann verð-
ur í framtíðinni.“ Í Riot-kerfinu er hægt
að fletta upp tengslaneti fólks og sjá
það myndrænt í eins konar köngu-
lóarvef. Þá er einnig hægt að fletta upp
á nákvæmri GPS-staðsetningu þeirra
fjölmörgu sem notast við Foursqu-
are-forritið í símann sinn. Þannig get-
ur notandi Riot séð fjölsóttustu staði
einstaklingsins og hvenær hann hélt til
á þessum stöðum.
Þannig er til að mynda hægt að
finna út að Nick sem fjallað er um í
myndbandinu fer iðulega í ræktina
um sex leytið snemma í hverri viku.
„Þannig að ef þú myndir vilja ná tali af
Nick, eða komast yfir fartölvuna hans,
gætir þú heimsótt ræktina klukkan
sex á mánudegi,“ segir Urch í mynd-
bandinu.
Löglegt í flestum löndum
Söfnun upplýsinga af opinberum vett-
vangi eins og Facebook er lögleg í flest-
um löndum. Í febrúar á síðasta ári bað
Alríkislögreglan í Bandaríkjunum
(FBI) til að mynda um aðstoð við að
safna gögnum af samfélagsvefjum til
þess að geta fylgst með „brotamönn-
um eða hópum.“
Ginger McCall, lögfræðingur
hjá upplýsingamiðlun um rafræna
persónuvernd, sagði að þessi nýja
tækni Raytheon vekti upp spurningar
um meðferð þessara upplýsinga þegar
engin sérstök löggjöf væri til staðar í
málaflokknum.
„Samfélagsmiðlar eru oft ekki
gegnsæir þegar kemur að því að upp-
lýsa um hvaða upplýsingum er deilt
áfram og hvernig,“ sagði hann. Not-
endur dreifi oft upplýsingum í þeirri
trú að vinir þeirra einir hafi aðgang að
þeim á meðan raunin sé sú að emb-
ættismenn á vegum ríkja og/eða ör-
yggisfyrirtæki liggi yfir gögnunum.
Selt um allan heim
Jared Adams, talsmaður Raytheon,
sagði Riot-kerfið miða að því að vinna
úr gríðarlegu magni upplýsinga til
þess að raða þeim saman í nothæfan
gagnagrunn. Með þessu sé verið að
svara kalli tímans um breyttar áherslur
í öryggismálum.
Í desember fékk Raytheon
einkaleyfi á kerfi sem gengur út á það
að safna saman upplýsingum um fólk
á samfélagsmiðlum með það að mark-
miði að finna út hvort það gæti mögu-
lega „ógnað öryggi“ til dæmis þjóð-
ríkja. Nær engin takmörk eru á sölu
og dreifingu Riot-kerfisins samkvæmt
bandarískum lögum, og getur Raythe-
on því selt það til fyrirtækja og ríkis-
stjórna um allan heim. n
n Notendur samfélagsmiðla kortlagðir af alþjóðlegu öryggisfyrirtæki
Stöðugt eftirlit
Þátttakendur í pólitísku starfi Aðgerða-
sinnar úr Occupy Wall Street-hreyfingunni
komu saman á ársafmæli mótmælanna í
Zuccotti Park í New York, þann 17. september
2012. Stjórnvöld eða einkafyrirtæki munu geta
nýtt sér Riot-kerfið til þess að fylgjast með
ferðum þeirra sem taka þátt í pólitísku andófi.
Jón Bjarki Magnússon
blaðamaður skrifar jonbjarki@dv.is