Dagblaðið Vísir - DV - 01.07.2013, Blaðsíða 6

Ú
tgerðarfélagið Auðbjörg í
Þorlákshöfn hefur farið illa
á erlendum lánum í sviss­
neskum frönkum sem fyrir­
tækið tók á árunum fyrir
hrunið 2008. Þetta kemur fram í
ársreikningum félagsins. Eigin­
fjárstaða félagsins er neikvæð um
sem nemur nærri 1.400 milljónum
króna. Heildarskuldir félagsins
nema nærri þremur milljörðum
króna og eru skuldir fyrirtækisins
í erlendri mynt um 1.300 milljónir.
Sökum þessarar erfiðu skulda­
stöðu Auðbjargar var félagið eitt
af þeim sem fékk afslátt af sérs­
töku veiðigjaldi ríkisstjórnarinnar
á yfir standandi fiskveiðiári.
Fyrirtækið á og rekur nokkra
báta í Þorlákshöfn, meðal annars
Arnar ÁR og Ársæl ÁR. Auðbjörg er
einnig með fiskverkun. Í heildina
vinna um 60 manns hjá Auðbjörgu.
Útgerðin skiptir því verulegu máli
fyrir atvinnulífið þar. Kvóti fyrir­
tækisins er metinn á 700 milljónir
króna.
Veiðigjöldum kennt um
Í viðtali við Morgunblaðið á föstu­
daginn sagði Ármann Einarsson,
framkvæmdastjóri Auðbjargar
ehf., að fyrirtækið væri að sligast
undan veiðigjöldum síðustu ríkis­
stjórnar. „Þetta lítur ekki vel út og
ég er ekki bjartsýnn. Ef fyrri ríkis­
stjórn hefði verið áfram hefði verið
hægt að loka strax. Þetta stefnir allt
að því að sjúga pening af lands­
byggðinni til Reykjavíkur.“
Þá sagði Ármann við Moggann
að ef veiðigjöldin hefðu haldist
eins há og ríkisstjórn Samfylkingar
og Vinstri grænna vildi þá hefði
gjaldtakan leitt til gjaldþrots flestra
sjávarútvegsfyrirtækja í landinu.
„Þetta átti að enda í 80 milljónum
hjá okkur miðað við áætlanir fyrri
ríkisstjórnar. Deloitte tók þetta
út og það kom í ljós að 80–90% af
sjávarútvegsfyrirtækjunum hefðu
farið á hausinn með því áfram­
haldi.“
Að mati Ármanns hefðu veiði­
gjöldin svo verið hækkuð enn frekar
og líklega endað í tugum milljarða
eftir nokkur ár. „Þau hefðu sjálfsagt
endað í 30–40 milljörðum eftir fáein
ár hefði allt gengið eftir hjá síðustu
ríkisstjórn. Það hefði gengið frá ís­
lenskum sjávarútvegi.“
Slæm staða allt frá hruni
Orð framkvæmdastjórans eru
nokkuð sérstök þegar litið er til
þess að allt frá hruni íslensku
bankanna hefur staða Auðbjargar
verið afar slæm út af falli krón­
unnar og gengistryggðum lánum
félagsins. Staða fyrirtækisins er
því slæm af því félagið tók áhættu
í fjármögnun sinni en ekki vegna
veiðigjaldanna sem það á að
greiða til ríkisins.
Strax í árslok 2008 var staða fé­
lagsins orðin mjög erfið vegna geng­
isfalls krónunnar og tapaði félagið
meira en 1.200 milljónum króna það
árið. Tæplega 260 milljóna króna
rekstrarhagnaður fór niður í meira
en 1.200 milljóna króna tap út af
gengistryggðum lánum félagsins.
Eigið fé félagsins var þá orðið nei­
kvætt um rúman milljarð króna og
hefur staðan versnað síðan.
Staða Auðbjargar ræðst því ekki
af sérstöku veiðigjaldi ríkisstjórn­
arinnar heldur af þeim ákvörðun­
um sem stjórnendur félagsins tóku
varðandi fjármögnun félagsins.
Fyrir helgi fjallaði DV með sam­
bærilegum hætti um útgerðirnar
Sigurbjörn í Grímsey og Þórsberg
á Tálknafirði, en forsvarsmenn
þeirra báru sig illa út af veiði­
gjaldinu í Mogganum. Slæma
stöðu þessara félaga má þó rekja til
annarra atriða en veiðigjaldanna,
líkt og í tilfelli Auðbjargar. n
Galið að hætta að borga af lánum
n Skilaboð send til fólks í gegnum Facebook um að hætta að borga
Þ
etta er fráleitt. Fólk getur lent
í vandræðum ef það fer út í
svona aðgerðir. Það er ekkert
í dag sem bendir til að verð­
tryggð lán séu ólögleg, þar með hefur
fólk enga réttarstöðu til að standa
á því að mótmæla greiðslu á verð­
tryggðum lánum. Þetta mun einung­
is hafa í för með sér vanskilakostnað,“
segir Guðmundur Skúlason, tals­
maður Samtaka lánþega.
Undanfarna daga hafa margir
Facebook­notendur fengið skila­
boð sem fela í sér leiðbeiningar um
hvernig þeir eigi að bregðast við ef
ríkisstjórnin gengur á bak orða sinna
og hjálpar einungis þeim sem eru í
vanskilum með húsnæðislán. Í skila­
boðunum segir að margir hafi lagt
allt í sölurnar til að standa í skilum,
leyst út viðbótarsparnað, neitað sé
um læknisþjónustu, ekki farið í frí
eða endurnýjað bíla. Fólk er hvatt til
að hætta að borga af húsnæðislán­
um sínum. Leiðin sé að stofna nýjan
bankareikning í öðrum banka en við­
skiptabankanum láta leggja launin
inn þar. Eftir fjóra til fimm mánuði
verði fólk komið í alvarleg vanskil
– það er ef bankinn meti það svo að
þriggja til fjögurra mánaða vanskil
teljist alvarleg.
„Mér finnst þetta galið. Þarna er
verið að hvetja til fólk sem getur stað­
ið í skilum til að koma sér í vanskil til
að eiga rétt á einhverjum leiðrétting­
um. Það getur hins vegar komið sér
í stórkostleg vandræði með því að
hætta að borga. Dráttarvextir hlaðast
upp og fólk getur jafnvel átt á hættu
að allt lánið verði gjaldfellt á viðkom­
andi,“ segir Guðmundur.
„Umboðsmaður skuldara hvetur
alla til að standa við sínar skuld­
bindingar, svo framarlega sem þeim
er það unnt. Samkvæmt þeirri þings­
ályktunartillögu sem Alþingi hefur
samþykkt, er það ekki forsenda höf­
uðstólslækkunar, komi til hennar,
að skuldarar séu í alvarlegum van­
skilum. Af þeirri ástæðu er því ekki
ástæða til að koma sér í alvarleg van­
skil sem mjög erfitt getur reynst að
koma sér úr,“ segir í svari frá umboðs­
manni skuldara til DV. n
johanna@dv.is
Útgerðin fór illa
á erlendum lánum
n Framkvæmdastjórinn kvartaði undan veiðigjöldum sem hann sagði sligandi
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
6 Fréttir 1. júlí 2013 Mánudagur
Ber sig illa Ármann Einarsson,
framkvæmdastjóri Auðbjargar,
bar sig illa í viðtali við Moggann
fyrir helgi út af veiðigjöldum
síðustu ríkisstjórnar. Út frá árs-
reikningum félagsins sést þó að
staða útgerðarinnar hefur verið
slæm síðastliðin ár.
„Það hefði geng-
ið frá íslenskum
sjávarútvegi.
Slæm staða hjá fleiri útgerðum DV fjallaði í helgarblaðinu um stöðu útgerðanna
Sigurbjörns í Grímsey og Þórsbergs á Tálknafirði.
Standið í skilum „Fólk
getur hins vegar komið sér í
stórkostleg vandræði með því
að hætta að borga af verð-
tryggðum húsnæðislánum,“
segir Guðmundur Skúlason,
talsmaður Samtaka lánþega.
Segir ómaklega
að sér vegið
Einar Gunnar Birgisson, þjóðern­
issinni sem bjó um sig í svörtum
sendiferðabíl fyrir utan Hjarðarhaga
í maí, vísar því alfarið á bug að
hann hafi gert nágrönnum sínum
lífið leitt. Þá segist hann sjálfur ekki
hafa átt í deilum við íbúa á Birki­
mel þegar hann bjó þar. Hins vegar
hafi rafmagnsvespa og snúra í hans
eigu farið í taugarnar á vissum íbú­
um, rétt eins og á Hjarðarhaga, með
þeim afleiðingum að honum var
sagt upp leigunni. Kvartaði Björn
Kristinsson, íbúi á Hjarðarhaga
29, ítrekað vegna viðveru Einars
Gunnars fyrir utan húsið og sendi
lögreglu harðort bréf. Einar Gunnar
segir að ekki standi steinn yfir
steini í bréfi Björns. Þar dreifi hann
óhróðri um sig í þeim tilgangi ein­
um að sverta orðspor sitt. Sjálfur
sendi hann nágrönnum Björns af­
rit af ýmsum bréfum þar sem hann
vandaði Birni ekki kveðjurnar. Einar
vakti athygli í fyrra þegar hann boð­
aði stofnun stjórnmálaflokks með
stranga innflytjendastefnu. Hann
býr í bíl og í stefnuskrá flokks hans
kom fram að honum liði ekki vel
inni í húsum.
Sátt um afnám
landsdóms
Við höfum alltaf verið mjög
andsnúin landsdómi,“ segir Árni
Páll Árnason, formaður Samfylk­
ingarinnar, í samtali við DV að­
spurður hver afstaða hans sé til
áforma um að leggja niður lands­
dóm. „Ég á ekki von á öðru en að
um það náist víðtæk sátt þó það
hafi ekki verið rætt sérstaklega í
þingflokknum.“ Þá rifjar Árni Páll
upp að forveri hans, Jóhanna Sig­
urðardóttir, hafi ítrekað gert tillögur
um að ráðist yrði í heildarendur­
skoðun á lögum um landsdóm. Þær
hafi hins vegar dagað uppi enda
hafi ekki verið mikill áhugi á mál­
inu hjá stjórnvöldum þess tíma.
Um helgina greindi Bjarni Bene­
diktsson, fjármála­ og efnahagsráð­
herra, frá því að til stæði að leggja
af landsdóm. Það gerði hann í kjöl­
far ályktunar Evrópuráðsþingsins
þar sem þeim tilmælum er beint til
aðildarríkja ráðsins að stjórnmála­
menn eigi að svaraa til saka fyrir
refsiverða háttsemi fyrir almenn­
um dómstólum. Ályktunin byggir
á skýrslu hollenska þingmannsins
Pieter Omtzigt en í henni er meðal
annars fjallað um landsdómsrétt­
arhöldin yfir Geir H. Haarde, fyrr­
verandi forsætisráðherra.
Sigmundur Davíð Gunnlaugs­
son forsætisráðherra hefur tekið
undir með Bjarna. „Við höfum auð­
vitað séð mikla galla á þessu fyrir­
komulagi svo mér þykir líklegt að
landsdómur verði lagður niður. En
til þess þarf auðvitað stjórnarskrár­
breytingu,“ segir Sigmundur í sam­
tali við Vísi. Þá hefur Katrín Jakobs­
dóttir, formaður VG, tekið í sama
streng.
Lög um landsdóm voru fyrst sett
árið 1905 og voru þau endurskoðuð
árið 1963. Það var ekki fyrr en á vor­
mánuðum ársins 2012 sem til kasta
landsdómslaganna kom. Þá var
Geir H. Haarde sakfelldur fyrir van­
rækslu og stjórnarskrárbrot í að­
draganda bankahrunsins árið 2008.