Dagblaðið Vísir - DV - 14.01.2014, Blaðsíða 12

Vikublað 14.–16. janúar 201412 Fréttir
F
angavörður á Litla-Hrauni,
sem starfað hafði þar um
árabil, er hætt störfum eftir
að hún kærði samstarfsmann
sinn fyrir kynferðislega áreitni.
Konan telur að henni hafi verið bol-
að úr starfi og að tilraun hafi verið
gerð til að þagga málið niður. Maður-
inn hefur nú verið ákærður og fer að-
almeðferð fram á vormánuðum. Tvö
vitni urðu að áreitninni og hefur varð-
stjórinn játað brotið. Þrátt fyrir ákæru
hefur honum ekki verið vikið úr starfi
og starfar hann enn sem varðstjóri á
Litla-Hrauni. Hann hlaut áminningu
frá fangelsismálayfirvöldum vegna
atviksins.
Erfitt uppdráttar
Konan baðst alfarið undan viðtali í
samtali við DV og kvaðst bíða niður-
stöðu dómstóla áður en hún tjáði sig
um málið.
Þegar DV kallaði eftir ákæru í mál-
inu fengust þær upplýsingar að þing-
haldið væri lokað, en slíkt er algengt
í málum er varða kynferðisbrot eða
kynferðislega áreitni. Samkvæmt
heimildum DV upplifði konan mikið
varnarleysi í vinnu eftir atvikið. Hún
hefur átt erfitt uppdráttar, sérstak-
lega eftir að hún sagði upp starfi sínu
á Litla-Hrauni. Málið allt hefur haft
mikil áhrif á hana, þá sérstaklega það
sem hún telur vera aðgerðaleysi fang-
elsismálayfirvalda. En hún telur sig
ekki hafa haft stuðning fangelsisyfir-
valda eða Margrétar Frímannsdóttur
fangelsisstjóra á Litla-Hrauni.
Vildu flytja hana
Málið kom upp í janúar árið 2013
samkvæmt göngum sem DV hefur
undir höndum og heimildum inn-
an fangelsisins. Eftir að það kom upp
og greint var frá því átti að flytja kon-
una af vakt varðstjórans. Var hún
mjög ósátt við það samkvæmt heim-
ildum DV. Konan hafði starfað lengi
á Litla-Hrauni, í tæpan áratug, og
taldi það óeðlilegt að hún væri flutt
af vaktinni. Réttara væri að varðstjór-
inn yrði fluttur til, enda hefði hann þá
játað brotið. Á endanum var maður-
inn fluttur á aðra vakt og konan hélt
áfram á þeirri sem hún hafði ver-
ið. Hún fór hins vegar í veikindaleyfi
vegna málsins. Hún ræddi og fund-
aði oft með Margréti Frímannsdóttur
fangelsisstjóra sem hvatti hana til að
koma aftur til starfa. Þá fundaði hún
einnig með Páli Winkel fangelsis-
málastjóra.
Vildi starfsmannafund
Á fundinum með Páli óskaði konan,
samkvæmt heimildum DV, eftir því
að fram færi starfsmannafundur þar
sem farið yrði yfir málið með öðrum
starfsmönnum. Átti það að gera kon-
unni auðveldara að koma aftur til
starfa. Af starfsmannafundinum varð
hins vegar aldrei. Í kjölfarið kærði
konan málið til lögreglunnar. Heim-
ildir DV innan fangelsisins herma
að konan hafi fengið sent ábyrgðar-
bréf í mars þar sem óskað var eft-
ir því að hún kæmi aftur til starfa
úr veikindaleyfi. Þá hafði heimilis-
læknir hennar gefið út vottorð fyrir
veikindaleyfi fram yfir miðjan mars.
Ábyrgðarbréfið kvað hins vegar á um
að konan kæmi aftur til starfa viku
fyrr en veikindavottorðið kvað á um.
Þá hafði trúnaðarlæknir ákvarðað að
konan væri í standi til þess að mæta
aftur og við það miðuðu fangelsis-
málayfirvöld og kölluðu því eftir kon-
unni.
Erfitt að mæta aftur
Við þessu varð konan og kom aft-
ur til starfa þótt hún væri mjög ósátt
við það. Konan tók nokkrar vaktir en
fór síðar aftur í veikindaleyfi. Heim-
ildir DV herma að það hafi reynst
henni afar þungbært að snúa til starfa
þar sem varðstjórinn hafði ekki verið
sendur í leyfi.
Þá upplifði hún það sem svo að
hún hefði ekki stuðning samstarfs-
manna sinna í málinu og fann fyrir
miklu mótlæti.
Heimildir DV herma að þetta hefði
reynst konunni sérstaklega erfitt í ljósi
þess að vitni urðu að áreitninni og að
maðurinn hafði játað. Konan hefði því
búist við því að fá stuðning samstarfs-
manna sinna í ljósi aðstæðna. Sú var
ekki raunin. Í júlí hafði konan því ver-
ið meira og minna í veikindaleyfi í
hálft ár og sagði þá starfi sínu lausu og
taldi sér ekki stætt á að starfa lengur
innan veggja Litla-Hrauns.
Játar
Sem fyrr segir hefur maðurinn ját-
að brotið, samkvæmt heimildum DV.
Þegar málið kom upp var maðurinn
ekki sendur í leyfi, heldur var hann
þess í stað áminntur vegna málsins.
Það mun vera vegna þess að fanga-
verðir eru opinberir starfsmenn og
ber fangelsismálayfirvöldum að fara
eftir settum reglum varðandi áminn-
ingar eða brottrekstur.
Í samtali við DV kvaðst Páll Win-
kel, fangelsismálastjóri, ekki geta
tjáð sig um einstök mál. Hann sagði
fangelsið og yfirmenn þess þurfa að
fara eftir reglum um opinbera starfs-
menn, eins og aðrar ríkisstofnanir.
„Ef mál af þessum toga koma upp
tökum við á þeim með þeim verkfær-
um sem við höfum, sem eru tiltal,
áminning eða brottrekstur,“ segir Páll.
Hann gat ekki staðfest hvernig aðhafst
hefði verið í máli starfsmannanna
tveggja, en samkvæmt heimildum DV
var maðurinn áminntur og þar með
gefið tækifæri til betrunar. Aðspurð-
ur hvort manninum yrði sagt upp
störfum ef til þess kæmi að hann yrði
sakfelldur segist Páll ekki geta svarað
því að svo stöddu, það yrði tíminn að
leiða í ljós.
Sendi bréf
Konan sendi dómsmálaráðherra,
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, bréf
vegna málsins. Samkvæmt heimild-
um DV koma fram í bréfinu upplýs-
ingar um það sem konan telur vera
aðgerðaleysi fangelsismálayfirvalda
og skortur á stuðningi í vinnunni,
bæði frá yfirmönnum og samstarfs-
fólki. Í samtali við DV segir Þórey Vil-
hjálmsdóttir aðstoðarkona Hönnu
Birnu að málið sé hjá ríkissaksóknara.
Ráðherra geti ekki tjáð sig um einstök
mál og ekki mál sem séu í slíku ferli.
Hún staðfesti þó að ráðherra hefði
borist bréfið.
Gert að mæta
Samkvæmt heimildum DV innan
fangelsisins hafa bæði maðurinn og
konan starfað mjög lengi við fangels-
ið, hann hátt í þrjá áratugi, en hún í
tæpan áratug. Teljast bæði hafa átt
mjög farsælan feril þar, fram að þessu
máli. Maðurinn var yfirmaður kon-
unnar og höfðu þau starfað saman, á
sömu vaktinni um árabil.
Konan er nú atvinnulaus. Sam-
kvæmt heimildum DV upplifir kon-
an að henni hafi hreinlega verið bol-
að úr starfi.
Í síðustu viku var ár liðið frá atvik-
inu. Hún kýs sjálf að bíða átekta og
vildi ekki tjá sig um málið í samtali
við DV.
Aðalmeðferð fer fram í málinu í
mars, en það var þingfest í desem-
ber. n
Hætti sem fanga-
vörður eftir áreitni
n Gerandi enn að störfum n Ekki sendur í leyfi aðeins áminntur n Telur sér hafa verið bolað úr starfi
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is „Ef mál af þessum toga
koma upp tökum
við á þeim með
þeim verkfærum
sem við höfum
Lög og reglur gilda um opinbera starfsmenn
og tiltal, áminningar eða brottrekstur.
Starfsmaður á alltaf rétt á rökstuddum
svörum og skriflegum upplýsingum ef
hann eru snupraður. Líkt og Páll Winkel
greinir frá eru verkfærin tiltal, áminning
eða brottrekstur. Áður en starfsmanni er
sagt upp ber skylda til þess að veita honum
áminningu og tækifæri til að bæta ráð sitt.
Fari svo að starfsmaður sé sendur í leyfi
getur atvinnurekandi skapað sér bótarétt
ef leyfið á ekki rétt á sér. Oftar en ekki er því
beðið eftir því að dómur falli, ef málið snýst
um brot starfsmannsins, til þess að tryggja
að brottvísun sé lögleg. Starfsmaður
getur sjálfur óskað eftir launalausu leyfi,
en almennt er ekki skylt að verða við ósk
starfsmannsins.
Lög um réttindi og skyldur
starfsmanna ríkisins
21 gr. Ef starfsmaður hefur sýnt í starfi sínu
óstundvísi eða aðra vanrækslu, óhlýðni
við löglegt boð eða bann yfirmanns síns,
vankunnáttu eða óvandvirkni í starfi, hefur
ekki náð fullnægjandi árangri í starfi, hefur
verið ölvaður að starfi eða framkoma hans
eða athafnir í því eða utan þess þykja að
öðru leyti ósæmilegar, óhæfilegar eða
ósamrýmanlegar starfinu skal forstöðu-
maður stofnunar veita honum skriflega
áminningu. Áður skal þó gefa starfsmanni
kost á að tala máli sínu ef það er unnt.
44 gr. Skylt er að veita starfsmanni
áminningu skv. 21. gr. og gefa honum færi
á að bæta ráð sitt áður en honum er sagt
upp störfum ef uppsögn á rætur að rekja
til ástæðna sem þar eru greindar. Annars
er ekki skylt að gefa starfsmanni kost á
að tjá sig um ástæður uppsagnar áður en
hún tekur gildi, þar á meðal ef uppsögn
stafar af öðrum ástæðum, svo sem þeirri
að verið sé að fækka starfsmönnum vegna
hagræðingar í rekstri stofnunar.
Tiltal, áminning, brottrekstur
Gat ekki verið á vakt með honum
„Mér var bara farið að líða svo illa í
vinnunni,“ segir kona sem varð fyrir
kynferðisofbeldi í lögreglunni.