Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.2014, Qupperneq 19

Fréttir 19Helgarblað 15.–18. ágúst 2014
„Eins og þruma úr hEiðskíru lofti“
n Orri, sonur Guðrúnar Jónu, svipti sig lífi n Bar engin merki þess að honum liði illa n Guðrún stofnaði minningarsjóð og vill hjálpa öðrum n Kallar eftir umræðu
„Það hrynur náttúrlega bara ver-
öldin. Það er bara þannig. Á þeim
tímapunkti, þegar þetta gerist, þá sér
maður ekki fyrir sér að maður geti lif-
að áfram. En maður verður að koma
sér á þann stað að geta sagt: „ég
gerði allt sem ég gat“ eða „ég gerði
allt rétt á þeim tíma sem ég gerði
það“. Ef maður festist í að hugsa ein-
hvern veginn öðruvísi þá getur mað-
ur bara lagst í rúmið.“ Guðrún Jóna
segir þetta þó erfiða vinnu sem taki í
raun aldrei enda, en fjölskyldan hef-
ur meðal annars nýtt sér sjálfshjálp-
arhópa á vegum Nýrrar dögunar til
að vinna sig úr sorginni. „Svo hitti
ég áfallageðhjúkrunarfræðing, af því
það var ég sem kom að honum, og
það hjálpaði mér mikið. En við höf-
um tekið þetta saman fjölskyldan,
með vinum og ættingjum.“
Fór að gráta í Krónunni
Guðrún Jóna segir það hafa hjálp-
að þeim hjónum mikið að þau áttu
annað barn. Hinn sonur þeirra var
10 ára þegar þegar bróðir hans lést
og hann kom með aðra sýn á miss-
inn. „Til dæmis þegar ég fór að gráta
í Krónunni. Þá veitti hann mér mik-
inn styrk. Ég vissi ekki hvað ég átti
að kaupa mikið og var í vandræðum
með að versla inn. Orri hafði borð-
að svo mikið og það breytist margt
þegar fækkar skyndilega í heimili.
Þá sagði sonur minn: „mamma, ekki
vera að gráta hérna í Krónunni, þá
halda allir að við eigum ekki peninga
fyrir mat.“ Það hefur verið ótrúlega
mikil hjálp í honum.“
Fjölskyldan reynir alltaf að horfa
fram á veginn, en þrátt fyrir það
kemur reglulega bakslag. „Þetta
er eins og tröppugangur og mað-
ur byrjar í kjallaranum, en maður
reynir að fara aldrei þangað aftur.“
Öll tímamót eru Guðrúnu Jónu þó
erfið. „Í kringum jól, afmælið hans,
dánardaginn, þegar jafnaldrar hans
fengu bílpróf og útskrifuðust sem
stúdentar. Það er ótrúlega erfitt. Mér
finnst oft erfitt að vera ein með sjálfri
mér, eins og þegar ég er að keyra, þá
skæli ég mjög oft. Þetta hellist yfir
mig og þetta fer aldrei. Þetta er sár
sem kemur húð yfir, en örið er alltaf.
Maður verður aldrei eins. Vonandi
ekki verri, en aldrei eins.“
Vinirnir fengu að vera í herbergi
Orra
Þau hjónin hafa verið í ágætu sam-
bandi við vini Orra eftir að hann lést,
en eftir því sem tíminn líður breyt-
ast samskiptin. Nú er sambandið
aðallega í gegnum Facebook.
„Krökkunum fannst það samt
gott fyrst að koma í heimsókn,
fara inn í herbergið hans, vera þar,
koma við hlutina hans og gráta.
En bataferlið kemur í stigum. Þetta
breyttist svo í heimsóknir á ákveðn-
um dögum og nú eru það aðallega
kveðjur á Facebook. Ég á þó alltaf
inni knús þegar ég hitti vini hans á
förnum vegi. Þá vita vinir hans og
liðsfélagar að mér finnst dásamlegt
að fá strákaknús.“ Guðrún Jóna tel-
ur að með því að tala opinskátt um
hvernig andlát Orra bar að og að
bjóða krakkana velkomna á heimil-
ið hafi hjálpað þeim öllum að takast
á við sorgina og vinna úr henni.
Börnin verða að heyra
sannleikann
Í umræðu um sjálfsvíg segir Guð-
rún Jóna mikilvægt að sýna börnum
hreinskilni og segja þeim sannleik-
ann. Hún tekur þó fram að ekki sé
endilega æskilegt að ræða þessi mál
við of ung börn, en um leið og þau
hafi skilning á umræðunni þá sé
gott að vera hreinskilinn. „Við eig-
um dóttur sem er þriggja ára og ég
segi henni að bróðir hennar sé eng-
ill á himnum. Hann hafi verið veik-
ur og dáið, en það verður ekki langt
þangað til ég segi henni hvernig.“
Guðrún Jóna hefur alltaf talað
opinskátt um veikindi og fráfall
Orra. Hún segir það allt of algengt
að þegar aðstandendur þeirra sem
fremji sjálfsvíg komi aftur til vinnu
eða skóla, þá láti allir eins og ekkert
hafi í skorist. Eins og þeir hafi engan
misst. Þetta sé svo mikið tabú.
Guðrún Jóna segir mikilvægt að
hægt sé að leita til einhverrar stofn-
unar eða samtaka sem kenna fólki
að bregðast við, hvernig best sé að
taka á móti aðstandendum þeirra
sem hafa framið sjálfsvíg. Hún horf-
ir til Noregs í þeim efnum, en þar er
starfrækt stofnun í anda Umferðar-
stofu sem sér um slíka fræðslu.
Mikilvægt að opna umræðuna
varlega
„Það þarf að opna þessa umræðu,
en það þarf að gera það varlega.“
Guðrún Jóna segir mikilvægt að
umræðu um sjálfsvíg fylgi leiðbein-
ingar og úrræði fyrir þá sem upp-
lifa sjálfsvígshugsanir. „Það verður
að koma fram að þetta er ekki rétta
leiðin. Það er alltaf einhver önnur
leið. Ef það er í forgrunni, þá held
ég að umfjöllun sé alltaf góð.“
Þá segir hún að leggja þurfi
áherslu á að það er engin skömm að
leita sér hjálpar vegna þunglyndis
eða taka inn þunglyndislyf. „Það er
líka mikilvægt að fólk geri sér grein
fyrir því að þessi vanlíðan er ekki
því sjálfu að kenna. Þetta eru tilf-
inningar sem koma án þess að þær
séu velkomnar.“ n
Mæðgin Guðrún Jóna ásamt
yngri syni sínum, Braga. Hún
segir það hafa hjálpað mikið
í sorginni að eiga annað barn.
Mynd ÞOrMar Vignir gunnarssOn
Brosmildur Þessi mynd var tekin af Orra í skíðaferð helgina áður en hann dó.
„Það verður að
koma fram að
þetta er ekki rétta leiðin.
Það er alltaf einhver
önnur leið.
Viltu styrkja
minningarsjóð
Að sögn Guðrúnar Jónu eru mörg verkefni
sem bíða sjóðsins. Í undirbúningi er meðal
annars að fá hingað til lands fyrirlesara
til að miðla reynslu og þekkingu að utan.
Draumurinn er að standa að ráðstefnu
bæði fyrir fagfólk og aðstandendur. Allir
sem vilja leggja þessu málefni lið geta
styrkt Minningarsjóð Orra Ómarssonar í
gegnum hlaupastyrk.is. Einnig er hægt
að styrkja sjóðinn með því að leggja inn
á reikning: 0140-26-036930
kt. 671213-0250