Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.2014, Blaðsíða 41

Lífsstíll 41Helgarblað 15.–18. ágúst 2014
Stelpur spila
sig heimskar
Stelpur upplifa að þær þurfi að
spila sig heimskar svo þær ógni
ekki strákum. Þetta kemur fram í
rannsókn dr. Mariu do Mar Per-
eira við háskólann í Warwick.
Í rannsókninni kom einnig
fram að 14 ára drengir telja að
stúlkur á þeirra aldri ættu ekki að
vera jafn gáfaðar og þeir.
„Staðalímyndir kynjanna eru
afar sterkar. Ungt fólk mótar sína
hegðun svo það passi í þau hólf
sem samfélagið úthlutar þeim,“
segir Pereira sem segir erfitt fyrir
karla að vera í sambandi með
konu sem sé gáfaðri en þeir. Slíkt
grafi undan karlmennsku þeirra.
Misvísandi
ráðleggingar
Ráðleggingar tannlækna og tann-
kremsfyrirtækja um það hvernig
best sé að bursta tennur eru
óviðunandi misvísandi. Þetta
kemur fram í niðurstöðum rann-
sóknar vísindamanna við UCL-
háskólann.
„Almenningur þarf skýrar
upplýsingar um bestu aðferðina
þegar kemur að tannburstun,“
segja forsvarsmenn rannsóknar-
innar sem segja núverandi ráð-
leggingar afar mismunandi eftir
tannlæknum og fyrirtækjum.
Rannsóknin, sem byggði á
ráðleggingum tannlækna og
tannkremsfyrirtækja í tíu lönd-
um, birtist í tímaritinu British
Dental Journal.
Leiktu þér
með skammta-
stærðina
Að leika sér með skammtastærð-
ir af hollum og síður hollum mat
virkar betur en að ætla að útrýma
óhollustu úr mataræðinu. Þetta
kemur fram hjá Kelly L. Haws,
prófessor við Vanderbilt's Owen
Graduate-skólanum.
Haws mælir með því að þeir
sem vilji tileinka sér hollari
matar venjur minnki skammta af
óhollum mat en stækki skammta
af hollum mat í stað þess að
sniðganga uppáhalds óholla
matinn sinn.
Í nokkrum rannsóknum fundu
Haws og félagar hennar það sem
þau kalla „taste-health balance
point“, sem eru þau hlutföll af
hollum og óhollum mat sem veita
okkur seddutilfinningu. Algeng-
ast sé að óholli maturinn þurfi að
vera fjórðungur til helmings af
heildarskammtinum.
„Hentar öllum sem
hafa áhuga á mat“
n Alþjóðlegi veitingahúsadagurinn á sunnudag n Opnaðu veitingahús í einn dag
Hörn Heiðarsdóttir
horn@dv.is
Þ
etta er algjör gleðidag-
ur sem er til þess að auka
fjölbreytni í matarmenn-
ingu og gefa fólki vettvang
fyrir tilraunastarfsemi,“
segir Edda Kristín Sigurjónsdótt-
ir, einn aðstandenda Restaurant
Day á Íslandi sem fram fer á sunnu-
daginn. Um er að ræða alþjóðlegan
veitingahúsadag þar sem hver sem
er getur opnað veitingastað í einn
dag. Blaðamaður ræddi við Eddu
Kristínu og kollega hennar, Sari
Peltonen, um þessa skemmtilegu
hugmynd sem nýtur meiri vinsælda
með hverju árinu.
Góð viðbót í matarmenninguna
„Vinir mínir í Finnlandi byrjuðu
með þetta árið 2011 og á þremur
árum hefur þetta vaxið og dafnað
og er nú komið til fjölmargra landa,“
segir Sari, sem sjálf er frá Finnlandi.
„Það er alltaf einn Restaurant
Day á hverri árstíð svo það eru fjórir
svona dagar á ári. Hugmyndin er sú
að í einn dag geti hver sem er stofn-
að veitingastað.“
Sari segir Restaurant Day afar
stóran viðburð í Helsinki; göturnar
séu hreinlega fullar af litlum tjöld-
um og veitingastöðum þar sem alls
konar fólk selji alls konar mat. Hún
og Edda vonast til að með tímanum
nái dagurinn jafn miklum vinsæld-
um hér á landi og í Finnlandi.
„Þetta er hugmynd sem við eig-
um okkur draum um að finni sér
fótfestu,“ segir Edda.
„Þetta er svo góð viðbót í matar-
menninguna á Íslandi enda vett-
vangur fyrir margt ólíkt því það
rúmast svo margt innan þessar-
ar hugmyndar. Það er mjög ein-
föld umgjörð og svo gerir maður
úr henni það sem maður sjálfur
brennur fyrir.“
Mikil fjölbreytni
Hugmyndin rataði til Íslands
í febrúar 2012. Þá opnuðu alls
fjórtán veitingastaðir víðs vegar um
landið, svo sem í Reykjavík, á Akra-
nesi, Seyðisfirði og Ísafirði, og hafa
undirtektirnar verið góðar síðan.
„Það eru margir á Íslandi sem
hafa nýtt þetta til að kynna mat
frá heimalöndum sínum. Hér
hafa verið opnaðir japanskir og
baskneskir staðir svo eitthvað sé
nefnt, í heimahúsum, á vinnustöð-
um og á götuhornum,“ segir Edda.
„Og eitt af því frábæra við þetta
er að maður fær mat sem maður
getur venjulega ekki fengið,“ bætir
Sari við.
„Það sem er svo fallegt og gott
við þessa hugmynd er hvað hún er
einföld og aðgengileg,“ segir Edda.
„Það er hægt að finna allflestum
matarhugmyndum farveg á þess-
um vettvangi. Maður getur allt eins
verið tíu ára krakki sem finnst gam-
an að baka kókoskúlur og sett upp
kókoskúlubúð úti á götuhorni en
svo getur maður líka verið áhuga-
manneskja um matarleikhús,
húsmóðir eða -faðir í sultugerð,
matglaður vinahópur í fjáröflun eða
söfnun fyrir góðgerðarstarfsemi,
einhver sem vantar að finna garðin-
um sínum hlutverk, bóndi með
matarástríðu, vinir í kokteiltilraun-
um, eða atvinnumanneskja í mat-
argerð og nýtt daginn til að prófa
nýjungar sem ekki endilega myndu
ganga í daglega rekstrinum. Þannig
að þetta er eitthvað sem hentar öll-
um sem hafa áhuga á mat sem efni-
við til að næra samfélagið.“
Fékk aldargamlan súr
Bæði Sari og Edda hafa tekið þátt
með sína eigin veitingastaði á
undanförnum árum en eru þó
óvissar hvort þær verði með í ár.
„Ég veit að ég ætla allavega að
borða á japanska veitingastaðnum
Poco-Ben og svo er ég að hugsa
um að opna veitingahús fyrir ketti,“
segir Sari og hlær.
„Mig langar að elda eitthvað
sem kettir elska en ég veit ekki hvað
ég geri, ég hef ekki ákveðið mig
endanlega.“
Edda er einnig óviss hvort hún
verði með í ár en er þó komin með
skemmtilega hugmynd.
„Fyrir ári áskotnaðist mér svo
góður súr til að baka súrdeigsbrauð.
Ég var að heimsækja Skálanes fyrir
austan og þar var baskneskur
drengur sem kemur úr mikilli
bakara fjölskyldu; þau eru með líf-
ræna ræktun og mikinn súrdeigs-
bakstur. Hann kom hingað með
þennan súr með sér sem er rúm-
lega hundrað ára gamall og kem-
ur upphaflega frá Ítalíu. Ég var sem
sagt leyst út með afleggjara af aldar-
gömlum súr og mig langaði bara að
deila honum með fleirum svo mér
datt í hug að bjóða fólki upp á það
með tilheyrandi ráðleggingum.“
Skráning opin lengi
Skráning er nú í fullum gangi
og skýrist því betur þegar líð-
ur á vikuna hvaða staðir verða
opnaðir á sunnudaginn. En þurfa
þeir sem hyggjast opna veitinga-
stað að sækja um tilskilin leyfi hjá
yfirvöldum?
„Við höfum fylgt því sem gert er í
Finnlandi en þar er miðað við regl-
ur Evrópusambandsins. Í rauninni
þarf ekki að biðja um sérstakt leyfi
þar sem ekki er um að ræða lang-
tíma atvinnurekstur fyrirtækis í
gróðaskyni en að sjálfsögðu þarf að
fylgja öllum reglum um hreinlæti
og annað,“ segir Sari.
Öllum er velkomið að taka þátt
og opna sinn eigin stað en skráning
fer fram á vefsíðu Restaurant Day,
restaurantday.org. Þar má einnig
nálgast frekari upplýsingar um við-
burðinn sem og kort sem sýnir þá
veitingastaði sem opnaðir verða
hér á landi næsta sunnudag. n
Girnilegt Sari og Edda
segja Restaurant Day
fullkomið tækifæri fyrir
matgæðinga til að láta
ljós sitt skína.
Svangar Gestir á Restaurant Day gæða sér á súpu og brauði.
Allir velkomnir Hver sem er getur
opnað veitingastað á sunnudaginn.
Fallegt Á Restaurant Day kennir ýmissa
grasa enda mikil fjölbreytni í veitinga-
staðaflórunni.
Sari Peltonen Sari er mikill mat-
gæðingur og er í hópi þeirra sem
færðu Restaurant Day til landsins.
Edda Kristín Sigurjónsdóttir
Edda segir Restaurant Day góða
viðbót í íslenska matarmenningu.