Lögmannablaðið - 01.06.2010, Blaðsíða 12

12 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 2 / 2010
Lagadagur 2010
Aðalmálstofa Lagadagsins 2010 var
helguð skýrslu rannsóknarnefndar
Alþingis. Fullt var útúr dyrum þegar
Ingveldur Einarsdóttir setti mál-
þingið formlega og fól Þórhildi
Líndal fundar stjórn í málstofunni.
Páll Hreinsson, formaður nefndarinnar,
hafði framsögu og fór hann ítarlega yfir
þá atburðarás í íslensku þjóðlífi sem
fjallað er um skýrslu nefndarinnar.
Sagði Páll að orsakir bankahrunsins
haustið 2008 væri ekki að finna í þeim
atburðum urðu það ár heldur í fjár-
mögnun bankanna árin þar á undan.
Rakti Páll útrás bankanna og hraðan
vöxt þeirra á árunum fyrir hrun. Sagði
hann að eigendur hefðu haft alltof
greiðan aðgang að lánsfé og að mörkin
milli hagsmuna bankanna og eigend-
anna hefðu verið mjög óskýr þegar á
leið.
Fram kom hjá Páli að stjórnvöld hefðu
þurft að grípa til aðgerða í síðasta lagi á
árinu 2006 til að eiga möguleika á því
að bjarga bönkunum frá falli. Gagnrýndi
Páll verklag stjórnvalda á árinu 2008
eftir að vandinn var orðinn ljós og sagði
að skort hefði upp á viðbúnað af hálfu
þeirra. Páll sagði að vandaðri undir-
búningur að setningu neyðarlaga hefði
getað minnkað það tjón sem hrunið olli
en þó ekki getað komið í veg fyrir.
Páll velti því upp hvort dómskerfið væri
í stakk búið að takast á við þau verkefni
sem framundan væru vegna brota sem
áttu sér stað fyrir hrunið. Sagði hann
skynsamlegt að stofnaður yrði milli-
dómstóll þar sem sætu sex dómarar í
tveimur deildum. Slíkt væri heppilegt
svo endurmeta mætti sönnunarfærslu á
fyrsta dómstigi, enda hefði Hæstiréttur
ekki heimild til þess. Páll sagði uppgjör
fyrir dómstólum nauðsynlega forsendu
fyrir því að sátt næðist í samfélaginu.
Hann sagði það á ábyrgð lagasam-
félags ins að beita sér í þessari um-
ræðu.
Salvör Nordal, siðfræðingur, tók til
máls á eftir Páli og fjallaði um hlutverk
fagstétta í aðdraganda hrunsins og þá
sérstaklega lögmanna. Hún spurði
hvort fagstéttirnar hefðu staðið undir
nafni og lagði út af siðreglum lögmann.
„Hvar voruð þið?“ spurði Salvör fullan
sal af lögmönnum, lögfræðingum og
dómurum.
Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórn-
málafræði, var næstur á mælenda skrá
og hrósaði hann skýrsluhöfundum
mjög fyrir þeirra starf. Sagði Ólafur að
við blasti að meginábyrgðin lægi hjá
bönkunum sjálfum en sagði skýrsluna
jafnframt áfellisdóm yfir íslenska stjórn-
málakerfinu. Gagnrýndi hann uppbygg-
ingu stjórnsýslukerfisins, póli tískar
embættis veitingar og um ræðu hefð
íslenskra stjórnmála.
Helgi I. Jónsson, dómstjóri hjá Héraðs-
dómi Reykjavíkur, tók til máls síðastur
framsögumanna. Fjallað hann um stór-
aukið álag á dómstólana í kjölfar banka-
hrunsins, þar sem málafjöldi í Reykjavík
og á Reykjanesi hefði náð sögulegu há-
marki. Sagðist Helgi ekki draga fjöður
yfir það að dómskerfið yrði við kvæmt
vegna þessa álags og benti jafnframt á
tillögur dómstólaráðs um eflingu á kerf-
inu. Helgi lét í ljós þá skoðun sína að
þeir fjármunir sem lagðir væru í dóms-
kerfið væru smá munir miðað við þá
gríðarlegu hags muni sem í húfi væru.
Að loknum framsögum urðu fjörugar
pallborðsumræður. Fengu fram sögu-
menn spurningar frá þeim Snædísi
Gunn laugsdóttur, Jóni Steinari Gunn-
laugs syni, Eiríki Tómassyni, Björgu
Thoraren sen og Kristjáni Gunnari
Valdi mars syni. Fram kom hjá Páli
Hreins syni í pall borðs umræðunum að
menn hefðu verið með lög og rétt eins
og kalt borð – valið það sem þeir vildu.
Páll Hreinsson
Lj
ós
m
yn
d
: H
H
430 lögfræðingar hlustuðu á Pál Hreinsson halda fyrirlestur um skýrslu rannsóknarnefndar.
Skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis