Lögmannablaðið - 01.06.2010, Blaðsíða 29

LÖGMANNABLAÐIÐ – 2 / 2010 > 29
Nýverið tók Ingimar Ingason,
framkvæmdastjóri LMFÍ, þátt í
málstofu á fundi International Bar
Association, um hlutverk lögmanna-
félaga þegar hrun verður í samfél-
aginu. Erindi Ingimars hét „The role
of Bar Associations in responding to
a crisis in the jurisdiction“ en auk
hans hélt lögmaður frá Haíti erindi
um þau vandamál sem réttarkerfið
þar glímir við eftir algjört hrun í
kjölfar jarðskjálftanna í janúar
síðastliðnum. Að loknum framsögum
voru umræður sem lögmenn alls
staðar að úr heiminum tóku þátt.
Hvernig kom til að þú hélst þetta erindi?
IBA, líkt og önnur alþjóðleg samtök
lögmanna fylgjast mjög vel með þróun
mála og þáttum sem hafa eða haft geta
áhrif á starfsumhverfi lögmanna. Í ljósi
þeirra atburða sem áttu sér stað hér á
landi í kjölfar hruns íslensku bankanna
hefur sviðsljósið því beinst að íslenskum
lögmönnum og áhrifum hrunsins á
störf þeirra og eftir atvikum lögmanna-
félagsins. Þessi áhugi hefur m.a. komið
fram í umfjöllun erlendra fagtímarita
um efnið, þar sem m.a. hafa birtst viðtöl
við íslenska lögmenn og lögfræðinga.
Anne Ramberg, frá Svíþjóð, sem situr í
framkvæmdastjórn IBA fékk mig til að
taka þátt í þessari málstofu eftir að
ákvörðun lá fyrir um að setja það á dag-
skrá fundarins. Ég var reyndar upphaf-
lega aðeins fenginn til að taka þátt í
pallborðsumræðum um efnið, en var
síðar beðinn um að vera annar af
tveimur framsögumönnum málstof-
unnar. Með sama hætti hefur IBA fylgst
vel með stöðu lögmanna á Haiti eftir
náttúrhamfarirnar þar í byrjun þessa
árs, þar sem segja má að allar megin-
stoðir samfélagsins hafi hrunið í einni
svipan.
Hvert var umfjöllunarefnið?
Viðfangsefni þessar málstofu var hlut-
verk lögmannafélaga þegar meiriháttar
áföll eiga sér stað í samfélaginu og í
þessu tilviki með sérstakri áherslu á
afleiðingar efnahagshruns annars vegar
og náttúrhamfara hins vegar. Nálgun
mín á þetta efni snéri að mestu leyti að
hlutverki Lögmannafélags Íslands við
að tryggja grundvöll réttarríkisins, sem
gjarnan vill fjara undan í kjölfar
samfélagsáfalla, af hvaða toga sem þau
kunna að vera. Þarna eru ýmsir þættir
undir, eins og t.d. trúnaðarskylda lög-
manna, sem atlaga var gerð að við
undir búning setningu laga um rann-
sókn hrunsins, aðgengi almennings að
dómstólum, m.a. í ljósi aukinna tak-
mark ana á gjafsóknarheimildum,
hækkun dómsmálagjalda, lækkun
þóknana til verjenda og réttar gæslu-
manna, auk þess sem ég fjallaði um
viðbrögð félagsins við auknu álagi á
dómstólana og hugsanlegum afleiðing-
um þess í ljósi ónógra aðgerða stjórn-
valda til að efla dómskerfið.
Tóku margir lögmenn þátt í umræðum að
loknum erindum?
Já, menn voru töluvert forvitnir um
stöðu mála og þá þróun sem átt hefur
sér stað hér á landi frá hruninu. Flestir
þátttakenda virtust hafa fylgst nokkuð
vel með þeirri atburðarás sem hér varð
í kjölfar hrunsins og veltu m.a. fyrir sér
hverju hafi verið um að kenna og hverjir
bæru ábyrgð á því. Einnig voru menn
áhugasamir um áhrif hrunsins á
lögmannastéttina, en ólíkt efnahags-
samdrætti eða hruni víðast hvar annars
staðar, hafa áhrifin t.d. ekki komið fram
í auknu atvinnuleysi meðal lögmanna
og lögfræðinga hér á landi, a.m.k. ekki
enn sem komið er, þrátt fyrir mikla
fjölgun lögmanna undanfarin ár. Þá
voru fundarmenn með nokkrar áhuga
verðar hugmyndir um hvernig vinna
mætti úr þeim gríðarlega fjölda mála í
tengslum við hrunið, sem þegar hefur
verið skotið til dómstóla eða koma til
með að enda fyrir íslenskum dóm stól-
um. Annars voru fundarmenn nánast
álíka forvitnir um gosið í Eyjafjallajökli
og málefni íslenskra lögmanna í kjölfar
hruns og veltu fyrir sér áhrifum gossins
á íslenskt samfélag.
Nú var fulltrúi lögmannafélagsins á Haíti
einnig með ræðu, hver eru helstu vanda-
málin sem þeir glíma við eftir skjálftana?
Já, formaður lögmannafélagsins í Port-
au-Prince var hinn frummælandinn í
þessari málstofu og það var áhrifamikil
lýsing sem hann gaf á stöðu mála á
Haiti. Ekki aðeins að stór hluti þeirra
bygginga sem hýstu skrifstofur sak-
sóknara, dómstóla landsins og lög-
manns stofur hafi að mestu hrunið í
jarðskjálftunum, heldur voru fjölmargir
dómarar, embættismenn, lögmenn og
aðrar starfsstéttir tengdar réttarkerfinu,
meðal þeirra tæplega 300.000 manna
sem létust í hamförunum. Einnig eyði-
lögðust ógrynni málsskjala og annarra
upplýsinga. Ljóst er að verk efnið er
gríðar lega umfangsmikið og mun
sjálfsagt taka ár ef ekki áratugi að koma
réttarkerfinu í fyrra horf, þrátt fyrir að
fjölmörg erlend ríki og lög manna félög
hafi boðið fram aðstoð sína við upp-
byggingu þess.
Auk náins samstarfs við norrænu lög-
mannafélögin er LMFÍ er aðili að CCBE,
Council of Bars and Law Socie ties of
Europe, og IBA, Inter national Bar Asso-
ciation, alþjóð legum samtökum lög-
manna.
Flutti erindi á IBA-fundi
Viðtal við Ingimar Ingason