Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.2012, Blaðsíða 20

Biðlað til Sjálf-
StæðiSflokkS
B
ækur sem eru skrifaðar af ís­
lenskum stjórnmálamönn­
um hafa einkum skipst í tvo
flokka síðastliðin ár. Annars
vegar er um að ræða bækur
sem eru eins konar pólitísk manifestó
og hins vegar hvítþvottarbækur þar
sem stjórnmálamennirnir reyna að
hreinsa sig af gagnrýni um vanhæfni,
lydduhátt eða spillingu. Dæmi um bók
af fyrri gerðinni er verk eins og „Við öll:
Íslenskt velferðarsamfélag á tímamót­
um“ eftir Steingrím J. Sigfússon sem
kom út árið 2006 á meðan skrif ráð­
herranna Björgvins G. Sigurðssonar
og Árna M. Mathiesen eftir hrun eru
dæmi um hið síðarnefnda.
Nú hefur Magnús Orri Schram,
þingmaður Samfylkingarinnar, gefið
út bók af fyrri gerðinni: Pólitískt mani­
festó þar sem hann greinir stöðuna á
stjórnmála­ og efnahagssviðinu eftir
hrunið og markar þá óskastefnu sem
flokkur hans ætti að feta í pólitík og at­
vinnulífinu inn í framtíðina. Magnús
er alþjóðasinni sem er fylgjandi aðild
að Evrópusambandinu með upptöku
evru, markaðshyggjumaður sem trú­
ir sterkt á frelsi einstaklingsins, um­
hverfisverndarsinni en jafnframt jafn­
aðarmaður sem ekki skilgreinir sig
sem vinstrimann: Hann er grænn,
hægri krati.
Þegar stjórnmálamenn skrifa slík­
ar bækur hlýtur lesandinn alltaf að
spyrja sig: Af hverju er pólitíkusinn
að skrifa slíka bók? Hvert er agend­
að með skrifunum? Í tilfelli Magnús­
ar er svarið sennilega nokkuð einfalt:
Kosningaveturinn er hafinn. Honum
finnst Samfylkingin hafa sveigt of mik­
ið til vinstri í formannstíð Jóhönnu Sig­
urðardóttur síðastliðin ár í ríkisstjórn­
arsamstarfinu við Vinstri græna. Ég
held að það sé ómögulegt annað en að
lesa annað út úr bók Magnúsar en að á
hugmyndafræðilegum forsendum vilji
hann ekki að Samfylkingin haldi áfram
samstarfi við Vinstri græna, óháð því
hvort slíkt samstarf er mögulegt í ljósi
fylgis flokkanna um þessar mundir eða
ekki. Hann er samt ánægður að vissu
leyti hvernig ríkisstjórnarsamstarfið
hefur gefist eftir hrunið en telur að nú
sé tími fyrir breytingar í hægri átt eft­
ir upprisuna. Síðustu ár hefur verið
unnið hreinsunarstarf; nú er kominn
tími á uppbyggingu.
Reyndar hjó ég eftir því að Magn­
ús gerir þann greinarmun á flokkun­
um tveimur að Samfylkingin sé „jafn­
aðarmannaflokkur“ en Vinstri grænir
„vinstri flokkur“. Þannig virðist Sam­
fylkingin ekki vera vinstri flokkur í aug­
um Magnúsar og Vinstri grænir ekki
jafnaðarmenn. Persónulega hef ég
alltaf litið á bæði þessi öfl sem vinstri­
flokka sem og jafnaðarmannaflokka.
Hann segir að Samfylkingin, jafnað­
armennirnir, hafi gert málamiðlan­
ir við Vinstri græna sem leiddu af sér
að ríkisstjórnin fékk á sig „svip vinstri­
stjórnar“. Þar af leiðir að núverandi
ríkis stjórn er ekki vinstristjórn að hans
mati þrátt fyrir að almennt séð sé vísað
til hennar sem slíkrar.
Þessu vill hann breyta og færa
Samfylkinguna aftur til hægri; ef ég
skil hann rétt, í áttina að frjálslyndari
og alþjóðahyggjusinnaðri Sjálfstæðis­
flokki sem breyti vonandi um stefnu
og ákveði að vilja inn í Evrópusam­
bandið með upptöku evrunnar. Magn­
úsi finnst Sjálfstæðisflokkurinn hafa
látið „hræðsluáróður tiltekinna hags­
munaafla“ í samfélaginu – lesist vissir
útgerðarmenn og eigendur og stjórn­
endur Morgunblaðsins – hafa haft of
mikil áhrif á stefnumörkun flokks­
ins varðandi inngönguna í Evrópu­
sambandið. Þetta finnst honum
brjóta gegn hugmyndum unnenda
„frjálsra viðskipta og alþjóðasam­
vinnu“. Hræðsluáróðurinn hefur haft
þau áhrif að margir „hófsamir, miðju­
sæknir kjósendur á Íslandi“ hafa orðið
fyrir vonbrigðum með þetta þar sem
„margir þeirra gætu hugsað sér ríkis­
stjórnarsamstarf Sjálfstæðisflokks og
Samfylkingar.“ Ekki verður annað ráð­
ið af orðum Magnúsar en að hann tali
þarna um sjálfan sig. Hann segir að
sóknarfæri Samfylkingarinnar í næstu
kosningum liggi meðal „kjósenda á
miðju íslenskra stjórnmála“: „Þess
vegna eigum við að setja kúrsinn að­
eins til hægri og færa okkur inn á miðj­
una að nýju,“ segir Magnús.
Ýmislegt í bókinni sýnir hversu
markaðsþenkjandi Magnús er í lífs­
skoðunum; segja má að hjarta hans
sé að minnsta kosti fölblátt þó yfir­
borðið sé sagt rauðleitt í anda félags­
hyggjunnar. Bakgrunnur Magnúsar
er líka aðallega úr sölu­ og markaðs­
störfum – sem ég vissi reyndar ekki –
og litast bókin nokkuð af því. Þannig
talar hann fyrir því að stuðningsmenn
umhverfisverndar tali „tungumál sem
atvinnulífið skilur“ en noti ekki bara
orðræðu „fagurra tilfinninga“. Um­
hverfsverndarfólk eigi að nota mark­
aðs­ og hagfræðirök í gagnrýni sinni
á stóriðjuáform og umhverfisspillandi
iðnað en ekki tilfinningaleg, heim­
spekileg eða annars konar óhlutbund­
in rök. Með öðrum orðum: Að um­
hverfisvernd geti byggt á því að benda
á jákvæð hagræn áhrif af því að spilla
ekki náttúru Íslands þar sem hreinleiki
landsins sé einn af helstu kostum at­
vinnulífsins til framtíðar sem einkenn­
ist af hugverkastarfsemi, sprotafyrir­
tækjum og nýsköpun. Magnús er því að
rökstyðja það að tungutak markaðar­
ins verði notað á fleiri sviðum samfé­
lagsins og að talið verði með hagræn­
um hætti um þætti sem ekki allir eru
sammála um að eigi að smætta nið­
ur í krónur og aura. Í mínum bókum
bera slík rök vott um heimsmynd sem
gengur út á peningahyggju og mark­
aðsvæðingu. Ég veit ekki hversu al­
menn þessi lífsskoðun er meðal Sam­
fylkingarfólks en hingað til hef ég ekki
kennt slíkt tal við jafnaðarmennskuna.
Við lesturinn vöknuðu upp spurn­
ingar hjá mér um hvað greini Magn­
ús Orra í reynd frá frjálslyndum,
Evrópusinnuðum sjálfstæðismönn­
um eins og Þorgerði Katrínu Gunnars­
dóttur eða Illuga Gunnarssyni og
Bjarna Benediktssyni, eins og orðræða
þeirra tveggja síðarnefndu var fyrir
hrun áður en þeir snérust snögglega.
Ég er ekki alveg viss. Slíkir sjálfstæðis­
menn gætu líklega tekið undir margt í
boðskap Magnúsar.
Kannski er þetta manifestó Magn­
úsar eins konar vísir að því sem koma
skal í samstarfi næstu ríkisstjórnar
„hófsamra, miðjusækinna kjósenda á
Íslandi“, þegar Samfylkingin og Sjálf­
stæðisflokkurinn fara aftur í eina sæng
eftir að hafa, hvort á sinn hátt, farið of
langt í ólíkar áttir í tíð núverandi rík­
isstjórnar – Samfylkingin til vinstri og
Sjálfstæðisflokkurinn í átt til „tiltek­
inna hagsmunaafla“. Ef hægri krat­
inn Árni Páll Árnason, sem ég held
að sé skoðanabróðir Magnúsar um
flest, verður næsti formaður Sam­
fylkingarinnar, eftir brottför Jóhönnu
sem hefur þvertekið fyrir samstarf við
Sjálfstæðisflokkinn, og Bjarni Bene­
diktsson kastar huliðshamnum úr Há­
degismóum og lætur aftur skína í sinn
rétta Evrópusinnaða evrumann gæti
flokkur Magnúsar einmitt aftur orðið
„sætasta stelpan á ballinu“. Manifestó
slíkrar ríkisstjórnar gæti líkst nokkuð
stefnuyfirlýsingu Magnúsar. n
450 ókeypis uppákomur
n Vegleg tónlistaratriði í Norræna húsinu og víða um borg
H
austin eru kynngimögnuð og
framboð af alls kyns menn­
ingarveislum mikið. Nú er
ný yfirstaðin Alþjóðleg kvik­
myndahátíð í Reykjavík og Iceland
Airwaves er handan við hornið. Nú
hefur verið tilkynnt um tónlistarvið­
burði í bænum utan dagskrár og er úr
fjölmörgu að moða.
Fremst er Norræna húsið sem
býður enn á ný upp á afskaplega
góða dagskrá og verður hún öll óraf­
mögnuð í ár. Þar sem uppselt er á
Airwaves­hátíðina sjálfa eru utan­
dagskrárviðburðirnir fjölsóttir enda
ókeypis og öllum opnir.
Dagskráin fer fram í hinum róm­
aða sal Norræna hússins sem er sér­
staklega hannaður fyrir kammer­
tónlist sem gerir það að verkum að
hljómburðurinn er einstaklega góður
og er dagskráin sérstaklega sniðin að
aðstæðum þar sem allur flutningur er
að mestu órafmagnaður.
Nándin milli áhorfenda og tón­
listarflytjenda er því mikil. Norræna
húsið tók fyrst þátt í Iceland Airwaves
árið 2007. Dagskráin í Norræna hús­
inu hefur hlotið lofsamlega umfjöll­
un og hefur fest sig í sessi hjá erlend­
um gestum hátíðarinnar sem láta sjá
sig ár eftir ár og það sama má segja
um sum böndin, til dæmis munu
piltarnir í Agent Fresco og Ólaf­
ur Arnalds taka þátt í dagskránni í
þriðja sinn. Aðrir tónlistarmenn sem
hafa staðfest þátttöku sína eru Lára
Rúnars, Rökkurró, Mikael Lind (SE),
Guðríð Hansdóttir (FO), Lockerbie
og My Bubba & Me (DK).
Alls verða 450 tónlistaratriði flutt
utan fastrar dagskrár víðs vegar
um höfuðborgarsvæðið: á kaffi­
húsum, söfnum, veitingastöðum
og skemmtistöðum. Margir stað­
anna bjóða upp á ýmsa nýlundu. Á
skemmtistaðnum Kex munu til að
mynda FM Belfast og Tilbury spila og
þeir sem vilja njóta heima geta horft á
útsendingu á netinu. kristjana@dv.is
20 Menning
Tónleikar
Mannakorna
Hljómsveitin Mannakorn blæs til
tónleika í Háskólabíói þann 20.
október næstkomandi. Þar munu
þeir Magnús Eiríksson og Pálmi
Gunnarsson flytja klassískar perl­
ur Mannakorna í bland við efni
af nýjasta diski þeirra, Blóma­
brekkunni. Á tónleikunum koma
einnig fram Ellen Kristjánsdóttir,
Stefán Már Magnússon, Benedikt
Brynleifsson, Þórir Úlfarsson og
Kjartan Valdimarsson.
Mannakorn var stofnuð 1975.
Síðan hafa þeir Magnús og Pálmi
starfað óslitið saman undir merkj­
um Mannakorna, en lög og textar
hljómsveitarinnar eru fyrir löngu
orðin þjóðareign.
Ingi F. Vilhjálmsson
ingi@dv.is
Bækur
Við stöndum á tímamótum
Ritstjóri: Magnús Orri Schram
Útgefandi: Veröld
„Þess vegna eigum
við að setja kúrsinn
aðeins til hægri og færa
okkur inn á miðjuna að nýju
15. október 2012 Mánudagur
Bein útsending
frá Svanavatninu
Í vetur mun Sena, í samstarfi
við Royal Opera House í
London, færa áhorfendum ómót­
stæðilega bíóupplifun, með bein­
um útsendingum í Háskólabíói og
upptökum frá óperum og ballett­
sýningum á heimsmælikvarða.
Fyrsta beina útsending vetrarins er
Svanavatnið í leikstjórn Anthony
Dowell og verður þriðjudaginn 23.
október næstkomandi. Sýning hefst
klukkan 18:15 og er 180 mínútur að
lengd með tveimur hléum.
Ballettinn var saminn við tón­
list Tchaikovsky af þeim Mari­
us Petipa og Lev Ivanov árið 1895
fyrir Mariinsky leikhúsið í Sankti
Pétursborg. Konunglegi ballett­
inn í London hefur haft Svana­
vatnið á dagskrá í 25 ár, og er hann
af mörgum talinn hinn fullkomni
ballett þar sem samspil tónlistar
og dansverks er nánast fullkomið.
Frábær dagskrá Tónlist-
arunnendur verða ekki sviknir
af dagskránni í ár sem fer fram
víða um höfuðborgarsvæðið.
Söngkona í
geimferð
Breska söngkonan Sarah Bright­
man stefnir að því að fara í geim­
ferð til Alþjóðlegu geimstöðvar­
innar á næsta ári.
Samkvæmt fréttavef BBC fer
söngkonan í hljómleikaferð og
að henni lokinni tekur við sex
mánaða þjálfun í æfingabúðum
rússneskra geimfara í Moskvu.
Meðan Brightman dvelst í geim­
stöðinni hyggst hún taka lagið,
fyrst atvinnusöngvara til að syngja
úti í geimnum. Lagið verður hljóð­
ritað. Sarah varð fræg í hlutverki
sínu í Óperudraugnum. Ferðin
verður farin frá Rússlandi árið
2015.