Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Síða 7

V
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
Síðastliðið vor auglýsti Vísinda- og tækniráð eftir hugmyndum að markáætlunum eða
öndvegissetrum á tilteknum sviðum vísinda þar sem sérstök áhersla væri lögð á tengsl rannsakenda
og vettvangs og fékk rúmlega 80 tillögur. Af þeim var 10 veittur framgangur til að vinna umsókn
fyrir 1. október síðastliðinn. Í boði var styrkur upp á allt að 80 milljónir á ári í allt að sjö ár. Ein
umsóknanna var um öndvegissetur í menntarannsóknum og hlaut heitið MARKVÍS. Þar var gert
ráð fyrir því að í fjölmörgum rannsóknaklösum á hinum ýmsu sviðum menntunar yrði hafið náið
samstarf um þróun fræðslu- og skólastarfs með stuðningi erlendra sérfræðinga. Auk þess var
gert ráð fyrir umfangsmikilli þjálfun ungra vísindamanna á sviðinu. Hugmyndafræðin á bak við
Markvís skiptir máli meðal annars vegna þess að þar er gert ráð fyrir samvinnu um þróunarstarf
þar sem rannsakendur þurfa að koma sér saman um forgangsröðun. Þar munu rannsakendur og
kennarar beita samhæfðri athöfn við lausn daglegra viðfangsefna með því að leggja saman fræðileg
hugtök og aðgerðir í eina heild. Viðurkenning er á því að viljinn nægi ekki heldur þurfi samvirkni
til að læra að meta og taka tillit til hinnar hliðarinnar á peningnum, fræða eða starfs.
Þetta er dæmi um rannsóknarverkefni sem seilist yfir landamæri grunnrannsókna og hagnýtra
rannsókna og sem gagnast hérlendum vettvangi jafnframt því að eiga erindi í fræðitímarit erlendis.
Það stigakerfi sem nú gildir í háskólasamfélaginu og gefur aukin laun og stöðuhækkun fyrir
birtingar hvetur hins vegar rannsakendur til að birta niðurstöður sínar fyrst og fremst í svonefndum
ISI-tímaritum (sem flest eru á ensku) og grefur þar með undan því að íslenskir vísindamenn vinni
fyrir hérlendan vettvang. Þessu þarf að breyta því að annars verða greinar skrifaðar að mestu fyrir
umræðu erlendis en ekki til að móta íslenska rannsóknarhugsun eða - hefð. Þær verða til fyrir ytri
styrkingu en ekki vegna áhuga eða nauðsynjar. Efnisval verður að mestu á forsendum þeirra sem
birta en ekki þeirra sem leita nýrrar þekkingar á sínu sviði. Nú er farið að vinna doktorsritgerðir
í menntavísindum í formi tímaritsgreina í stað stórra ritgerða. Við þessu þarf jafnframt að gjalda
varhuga því að það færir vinnu við mat á doktorsritgerðum út úr háskólunum og inn í tímaritin.
Það getur því ekki orðið annað en undantekning frá reglunni um að háskólar beri sjálfir ábyrgð á
eigin menntun.
Ef það að við metum samstarf rannsakenda og starfenda á vettvangi til jafns við aðrar rannsóknir
og innlendar birtingar til jafns við erlendar seinkar því eitthvað að Háskóli Íslands komist í hóp
hundrað bestu háskóla í heimi verður svo að vera. Í menntarannsóknum þar sem niðurstöður eru
rótbundnar menningarsamhengi vegur hin alþjóðlega, fræðilega umræða helming, varla meir.
Ný ritnefnd stýrir þessu tölublaði Tímarits um menntarannsóknir. Hún hefur beitt sér fyrir því
að blaðið komi fyrr út á árinu og bundið lokadagsetningu á greinar til birtingar við 1. maí í stað
15. júlí. Þetta tekur gildi árið 2009 og eru væntanlegir höfundar vinsamlega beðnir um að hafa það
í huga. Ennfremur er höfundum bent á að lesa vel leiðbeiningar til greinahöfunda á innsíðu kápu
en þær hafa verið gerðar ítarlegri en fyrr. Efni þessa tölublaðs er fjölbreytt sem fyrr og biðjum við
lesendur vel að njóta.
Gretar L. Marinósson
ritstjóri