Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Síða 23

21
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
Þar dregur mikið úr áhuga, að mati foreldra,
frá því í 3. bekk yfir í 6. bekk og enginn
kynjamunur er í þeirri námsgrein.
Eins og fram kemur hér að framan benda
niðurstöður rannsóknarinnar til þess að
námsáhugi barna og unglinga sé talsvert
breytilegur eftir aldri og kyni. Foreldrar og
nemendur virðast nokkuð sammála um að það
dragi úr námsáhuga og að kynjamunur aukist
eftir því sem líður á grunnskólanámið. Hér á
eftir verður rætt um nokkur áhugaverð atriði
sem fram komu í niðurstöðukaflanum.
Umræða
Í þessari grein eru kynntar niðurstöður úr
rannsókn meðal nemenda í 1., 3., 6. og 9.
bekk og foreldra þeirra í átta heildstæðum
grunnskólum. Skólarnir voru valdir með það
fyrir augum að vera dæmigerðir fyrir grunn-
skóla á Íslandi, þ.e. heildstæðir grunnskólar í
mismunandi bæjarfélögum sem endurspegla
þau ólíku byggðarlög og hverfi sem finna má
á Íslandi. Allir nemendur í þátttökuskólunum
í framangreindum árgöngum lentu í úrtakinu
en búast má við að í flestum skólum hafi
verið einhverjir nemendur sem ekki gátu
tekið þátt í rannsókninni vegna fötlunar eða
veikinda. Þátttaka var góð í rannsókninni,
77% meðal nemenda og 81% meðal foreldra,
sem þakka má góðu samstarfi við stjórnendur
og kennara í þátttökuskólunum. Hið ólíka
umhverfi þátttökuskólanna og mikil þátttaka í
rannsókninni styrkir réttmæti niðurstaðnanna,
þ.e. að yfirfæra megi þessar niðurstöður á grunn-
skólabörn á Íslandi almennt.
Rannsókn sem þessi, þar sem safnað
er gögnum um nemendur á ólíkum aldri,
er alltaf vissum erfiðleikum bundin vegna
ólíks þroska barnanna. Börn í 1. bekk geta
t.a.m. ekki svarað jafnmörgum og flóknum
spurningum og unglingar í 9. bekk. Þessar
aðstæður gera það að verkum að samræming
spurninga og gerð mælitækja verður flóknari
en ella. Í rannsókninni var því stuðst við
fjórar gerðir spurningalista fyrir nemendur
enda þótt listarnir fyrir 6. og 9. bekk væru
mjög líkir. Þetta hefur áhrif á samanburð milli
árganga og töflur og myndir sem byggjast á
spurningalistunum eru ekki allar eins. Til að
bregðast við þessu voru kvarðarnir aðlagaðir
til að geta borið saman spurningar hjá ólíkum
aldurshópum sem vissulega getur valdið
einhverri skekkju. Þessu var ekki að heilsa
meðal foreldra; spurningalistar til þeirra voru
nánast eins en lagaðir að aldri barnanna sem
rannsóknin beindist að.
Í hluta spurningalistans voru notaðar
fullyrðingar, bæði jákvæðar og neikvæðar,
þar sem þátttakendur voru beðnir um að taka
afstöðu til þess hvort þeir væru sammála
eða ósammála þeim. Þannig var hægt að fá
fram skoðanir þátttakenda á fjöldamörgum
atriðum sem ekki eru öll tíunduð í þessari
grein. Þorlákur Karlsson (2003) hefur varað
við notkun fullyrðinga vegna svokallaðrar
samþykkishneigðar, þ.e. að einstaklingar
séu líklegri til að vera sammála þeim en ef
notaðar eru spurningar. Þetta verður að hafa
í huga þegar niðurstöður rannsóknarinnar eru
skoðaðar en þetta rýrir ekki samanburð milli
ólíkra hópa, eins og t.d. drengja og stúlkna.
Þegar á heildina er litið virðast nemendur
í 1. bekk áhugasamir og jákvæðir gagnvart
skólanum, a.m.k. ef marka má að þrír af
hverjum fjórum þeirra, eða 75%, fullyrtu að
þeim fyndist gaman að læra í skólanum. Þetta
er í samræmi við niðurstöður rannsókna meðal
finnskra nemenda (Nurmi og Aunola, 2005)
en þar kom í ljós að í upphafi skólagöngu hafi
flestir nemendur mikinn áhuga á að minnsta
kosti einni námsgrein. Eins og nemendum í
1. bekk finnst flestum 3. bekkinga gaman í
skólanum, þótt heldur hafi sigið á ógæfuhliðina
því hlutfall þeirra sem finnst gaman í skólanum
er nú komið niður í 62%. Svipaðar niðurstöður
eiga við um fleiri spurningar. Þótt miklum
meirihluta nemenda í bæði 1. og 3. bekk
þyki gaman að læra í skólanum kemur samt
á óvart að hlutfallið skuli ekki vera hærra því
í 1. bekk svarar fjórði hver nemandi ýmist
á þá leið að það sé leiðinlegt (5% nemenda)
að læra í skólanum eða að það sé allt í lagi
(20%). Í 3. bekk er „óánægjuhlutfallið“ orðið
Námsáhugi nemenda í grunnskólum