Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Page 32

30
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
1. tafla. Lýsing á fimmskiptu flokkunarkerfi Scotts.
Háskólaráð-
andi kerfi (e.
(university
dominated
system)
Tvíhliða kerfi
(e. dual
system)
Tvíundakerfi
(e. binary
system)
Sameinað
kerfi
(e. unified
system)
Lagskipt kerfi
(e. stratified
system)
Í þessu kerfi eru
annars vegar hefð-
bundnir háskólar
og stofnanir með
stöðu háskóla og
hins veg ar skólar
á fram haldsskóla-
stigi sem sjá fyrir
menntun kennara,
hjúkrunarkvenna,
verkfræðinga o. s.
frv. Þetta kerfi var
algengt í Evrópu
þar til í byrjun
sjöunda áratug-
arins.
Hér eru annars
vegar hefð-
bundnir háskólar
og stofn anir með
stöðu há skóla og
hins vegar litlar
menntastofn anir
sem taka við af
framhaldsskóla
(skyldustigi)
og sjá fyrir
mennt un kennara,
hjúkr un ar kvenna,
verk fræðinga
o.s.frv.
Skólarnir eru
dreifðir um landið,
tengdir lands hlut-
um og atvinnu-
lífinu. Þeir eru
með sérlög og
eigin reglu gerðir
og stofnana-
menningu.
Námi lýkur með
diplómu. Skól-
arnir eru algerlega
aðskildir frá
háskólum.
Algengt kerfi
í Evrópu á
sjöunda og áttunda
áratugnum.
Háskólakerfið
samanstendur
af tveim sam-
hliða kerfum.
Annars vegar
eru hefðbundnir
háskólar og stofn-
anir með stöðu
háskóla. Hins
vegar hafa litlu
stofnanirnar úr
tvíhliða kerfinu nú
verið sam einaðar
í fjölgreina
starfsmennta-
skóla tengda
landshlutum. Þeir
eiga að uppfylla
staðbundnar
þarfir og sjá fyrir
3−4 ára starfs-
menntun ýmissa
starfs stétta. Ef um
rannsóknir er að
ræða eru þær mjög
hagnýtar. Ein lög
og reglugerð ná
yfir þessa starfs-
menntaskóla.*
Alhliða háskóla-
stig. Búið er að
sameina hefð-
bundna háskóla og
starfs menntaskóla.
Sama heitið er
notað um allar
stofnanirnar í
kerfinu, yfirleitt
háskóli. Búið er að
færa alla mennt-
un að loknum
framhaldsskóla
inn í háskólana.
Sömu lög ná yfir
þessar stofnanir en
þær geta þó verið
nokkuð ólíkar
innbyrðis. Mikil
samkeppni er oft
á milli stofnana í
þessu kerfi.
Alhliða háskóla-
kerfi. Skýr
verkaskipting er
innan stofnana
og á milli þeirra.
Stofnanir eru
tengdar markaði
og stjórnmálum.
Þetta kerfi er fyrst
og fremst að finna
í Bandaríkjunum.
*Tilhneigingin hefur verið að sú að þessir skólar færast smám saman nær háskólunum en ætlað var
í upphafi, gott dæmi eru bresku tækniskólarnir (e. polytechnics) frá miðjum sjöunda áratugnum.
Gyða Jóhannsdóttir