Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2008, Blaðsíða 56

54
Tímarit um menntarannsóknir, 5. árgangur 2008
sýndu öll atriðin fylgni upp á 0,30 eða hærri
við eigin kvarða. Í úrtaki ráðþega reyndust
fimm atriði (númer 2, 7, 17, 37 og 42) hafa
lága fylgni við heildarkvarða CTI auk þess sem
atriði 17, Áhugamál mín eru alltaf að breytast,
á skuldbindingarkvíða og atriði 23, Ég veit
hvaða starf mig langar að takast á hendur, en
einhver er alltaf að leggja stein í götu mína,
á togstreitukvarðanum höfðu lága fylgni við
eigin kvarða (sjá 1. töflu).
Réttmæti
Þegar réttmæti CTI-listans var kannað var
tekið mið af þeim aðferðum sem höfundar
notuðu í eigin rannsóknum við þróun listans.
Byrjað var á að nota meginþáttagreiningu (e.
principal component analysis) á svör íslensku
stúdentanna (n = 314) við öllum spurningunum
48 í listanum. Notað var skriðupróf (Cattel´s
scree test) til að ákvarða fjölda þátta eins og
oft er gert þegar þátttakendur eru fleiri en 300
og meðalþáttaskýring er 0,6 eða lægri (Field,
2005). Þar sem þriðji og fjórði þáttur lágu
þar sem hallinn á skriðuprófinu minnkaði var
meginþáttagreiningu með hornréttum snúningi
(e. varimax rotation) beitt á gögnin, fyrst með
fjórum þáttum og síðan þremur. Hornskökkum
snúningi (e. oblique rotation) var einnig
beitt á þriggja þátta lausnina (Kaiser-Meyer-
Olkin = 0,941; Bartlett´s próf marktækt við
0,0001). Þriggja þátta lausn skýrði 42,6%
af heildardreifingu breyta hjá íslenskum
stúdentum, sem er minna en þriggja þátta lausn
skýrði hjá bandarískum háskólastúdentum
(47,3%) (Sampson o.fl., 1996b).
Þriggja þátta lausn með hornréttum
snúningi var auðtúlkanlegust í gögnum
íslensku stúdentanna og í mestu samræmi
við bandarísku niðurstöðurnar (Sampson
o.fl., 1996b) en þó ekki að fullu sambærileg.
2. tafla. sýnir þáttahleðslur allra atriða eftir
kvörðum fyrir þessar tvær þáttagreiningar. Öll
tíu atriðin sem tilheyra skuldbindingarkvíða
hlóðu hæst á fyrsta þátt. Átta atriði af fjórtán
á ringulreiðarkvarðanum hlóðu hæst á þátt
tvö og tólf af fjórtán atriðum kvarðans náðu
0,30 hleðslu. Hins vegar skera sex atriði, sem
tilheyra ringulreið samkvæmt höfundum CTI,
sig úr hvað varðar hleðslu á þátt tvö (sjá 2.
töflu.). Af þessum sex eru tvö sem ekki ná
0,30 hleðslu á þann þátt og öll hlaða þau hærra
á fyrsta þátt, sem túlka má að öðru leyti sem
skuldbindingarkvíða. Þau atriði sem koma einna
verst út eru númer 36. Ég mun aldrei vita nógu
mikið um þau störf sem í boði eru til að geta
valið vel og atriði númer 16. Ég hef margsinnis
áður reynt að finna gott starf, en ég get ekki
ákveðið hvaða starf hentar mér best. Hin
fjögur atriðin eru: 20. Það er svo margslungið
að velja sér starf að ég get bara ekki hafist
handa við það; 28. Því meira sem ég reyni að
skilja sjálfa/n mig og afla mér upplýsinga um
störf því ráðvilltari og vonlausari verð ég; 43.
Mér finnst vandræðalegt að segja öðrum frá
því að ég sé ekki búin/n að velja mér námsgrein
eða starf og 44. Það er svo margslungið að
velja sér starf að ég kem aldrei til með að geta
valið vel. Niðurstöðurnar voru einna skýrastar
fyrir togstreitukvarðann (EC) þar sem öll fimm
atriðin sem honum tilheyra hlóðu hæst á þriðja
þátt. (Atriðin í 2. töflu. eru birt sem númer án
viðeigandi fullyrðingar vegna skilyrða sem
PAR, útgefandi CTI-listans, setti þegar veitt
var leyfi fyrir notkun hans í þessari rannsókn.)
Innbyrðis fylgni á milli CTI-heildarlistans og
undirkvarðanna þriggja var á bilinu 0,51 – 0,93
hjá íslensku stúdentunum sem er sambærilegt og
hjá höfundum (0,52 – 0,92) þegar þeir notuðu
meginþáttagreiningu og hornréttan snúning
á gögn bandarískra stúdenta (Sampson o.fl.,
1996b). Vegna þessarar fylgni sem höfundar
fundu á milli kvarða CTI þáttagreindu þeir
gögnin aftur með hornskökkum snúningi og
fengu staðfestingu á þriggja þátta lausn hjá
stúdentum (Sampson o.fl., 1996b). Þegar
þáttalausnir landanna eru bornar saman er
þáttalausnin fyrir íslenska úrtakið að ýmsu
leyti frábrugðin þáttalausn höfunda CTI fyrir
bandaríska úrtakið. Þáttahleðslur atriða í
bandarísku gögnunum á undirkvarðana ringul-
reið (DMC = 0,57 - 0,80), skuldbindingarkvíða
(CA = 0,41 – 0,77) og togstreitu (EC = 0,57 –
0,70) voru hærri en í þessari rannsókn (sjá 2.
töflu.) og hlóðu öll hæst á viðkomandi kvarða
María Dóra Björnsdóttir, Sif Einarsdóttir og Jónína Kárdal