Peningamál - 01.05.2000, Blaðsíða 3

stefnan verði áfram aðhaldssöm. Seðlabankinn spáir
því nú miðað við óbreytt gengi að verðbólga verði
um 5% frá upphafi til loka þessa árs en lækki í 4% frá
upphafi til loka næsta árs. Eins og endranær er þessi
spá háð töluverðri óvissu og má þar nefna sérstaklega
þróun húsnæðisverðs á næstu mánuðum og launa-
skrið.
Viðskiptahalli reyndist meiri á síðasta ári en áður
var talið, eða 6,7% af landsframleiðslu. Reyndar má
að miklu leyti rekja það til breyttra uppgjörsaðferða
sem miðuðu að því að færa uppgjörið til samræmis
við alþjóðlega staðla. Það dregur þó ekki úr því að
hallinn er alvörumál. Svo mikill halli er nánast eins-
dæmi meðal þróaðra ríkja. Það sem gerir hann enn
verri er að árið 1999 var annað árið í röð með svo
mikinn halla og að hann átti fremur rætur að rekja til
neyslu en fjárfestingar. Alvarlegast er þó að ekki er
útlit fyrir, að mati Þjóðhagsstofnunar, að hallinn
minnki á næstu árum að óbreyttu. Þvert á móti er tal-
ið að hann muni aukast í rúm 7% í ár og stefna síðan
í 8%. Það myndi leiða til þess að hreinar erlendar
skuldir í hlutfalli við landsframleiðslu hækkuðu úr
64% í lok síðastliðins árs í um 85% árið 2004 og
hrein erlend staða þjóðarbúsins versnaði á sama tíma
úr því að vera neikvæð um 49% í 61% af landsfram-
leiðslu.
Ólíklegt er að svo mikið ójafnvægi í utanríkis-
viðskiptum verði til lengdar án snöggra umskipta.
Það ójafnvægi í þjóðarbúskapnum sem þessir fram-
reikningar vitna um fela því í sér alvarlega ógnun við
stöðugleika til frambúðar. Af þeim sökum er nauð-
synlegt að grípa til frekari aðgerða til að tryggja
hann. Í því efni er mikilvægast að stuðla að meiri
þjóðhagslegum sparnaði, annaðhvort með beinum
hætti í gegnum enn meiri afgang á rekstri hins opin-
bera eða með aðgerðum sem með tryggum hætti
stuðla að auknum sparnaði einkageirans. Reynslan
sýnir hins vegar að vandfundnar eru aðgerðir í þeim
efnum sem virka vel.
Ójafnvægið í þjóðarbúskapnum og óviðunandi
verðbólga kalla á að stefnan í peningamálum verði
áfram aðhaldssöm. Verði sú hækkun, sem að undan-
förnu hefur átt sér stað á verðtryggðum langtíma-
vöxtum, viðvarandi mun hún vinna gegn ofþenslu-
öflunum. Frekari aðhaldsaðgerðir í peningamálum
eru þó einnig hugsanlegar en umfang og tímasetning
þeirra myndi ráðast af mati á nýjustu upplýsingum
um framvindu efnahagsmála.
2 PENINGAMÁL 2000/2