Glóðafeykir - 01.11.1971, Blaðsíða 20

20
GLÓÐAFEYKIR
íslandsbók Andersons borgmeistara
A 17., 18. og 19. öld kom út allmargt erlendra bóka, sem fjölluðu
um Island og íslendinga, lýsingar á landi og þjóð. Var í flestum lítt
liirt um sanngildi frásagnar, meira hugsað um hitt, að færa svo í
stílinn, að bragð væri að.
I Öldinni átjándu, sem Jón Helgason ritstjóri tók saman og út
kom hjá Iðunni 1960, er getið nokkurra slíkra bóka og tilfærðir úr
þeim stuttir kaflar. Hér kemur einn, tengdur árinu 1747, og er
vissulega ekki valið af verri endanunr.
Jón segir svo frá:
„Þýzkur borgmeistari, Jóhann Anderson, hefur gefið út í Ham-
borg bók um ísland og Grænland. Kvað hann hafa sótt fróðleik sinn
um ísland og íslendinga til skipstjóra og kaupmanna, sem verið
hafa í förum hingað frá Lukkuborg og Hamborg.
Sannfróðir hafa þeir heimildarmenn ekki verið í öllum greinum,
þótt borgmeistarinn segi í formála bókarinnar, að ætlun sín sé að
hrekja hinar margvíslegu lygasögur, er gangi um ísland. Nöfn öll
eru einnig mjög brengluð og hausavíxl haft á hlutunum.
Hlaupið undan jarðeldum.
Höfundur getur þess í landslýsingunni, að jarðskjálftar séu tíðir á
Islandi, því að fjöll séu þar eygð og bergtegundir eldfimar. Segir
hann til dæmis, að fyrir ríflega hálfum öðrum áratug hafi jarðeldur
komið upp í héraðinu Huuswich og þorpið Myconíu brunnið með
kirkjum, húsum og fénaði. Logarnir fóru svo hratt yfir jörðina, að
rnenn urðu að hlaupa allt hvað fætur toguðu, svo eldurinn næði
þeim ekki. Þegar þrjár kirkjusóknir voru eyddar með þessum hætti
og sömu örlög vofðu yfir öðrum þremur, sendi drottinn regn, sem
slökkti eldana.
Vizka forsjónarinnar.
Sauðfé á íslandi eltir alltaf hestahjarðirnar á vetrum, því að fætur
þess eru svo veikir, að það getur ekki krafsað burt snjóinn, sem hylur