Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.2014, Qupperneq 8

Vikublað 7.–9. október 20148 Fréttir
Barn „klessti“
fjölskyldubílinn
Lögreglan á höfuðborgarsvæð­
inu fékk á dögunum tilkynningu
snemma morguns, um að veg­
farandi hafi séð ökutæki bakk­
að utan í kerru. Í kjölfarið hafi
ökumaðurinn, ungt berfætt barn
á náttfötunum, hlaupið af vett­
vangi. Rannsókn lögreglu leiddi
í ljós að drengur á leikskólaaldri
hefði náð í lykla að fjölskyldu­
bifreiðinni og ákveðið að reyna
sig við aksturinn en áreksturinn
orðið til þess að hann hætti snar­
lega við og hljóp heim. Faðir
drengsins hafði vaknað við að
drengurinn var fyrir utan hús,
grátandi og berfættur. Skildi faðir­
inn ekkert í því hvernig drengur­
inn hefði komist út auk þess sem
bíllyklarnir höfðu verið geymd­
ir á öruggum stað, en drengur­
inn þurft að brölta töluvert til að
nálgast þá. Ökumaðurinn ungi
reyndist heill á húfi en til öryggis
var farið með hann á slysadeild til
skoðunar. Bifreiðin er óökufær.
Konur bera
minna úr býtum
Margvíslegur munur er á högum
og aðstæðum karla og kvenna á
hjúkrunarheimilum, hvort sem í
hlut eiga íbúar eða starfsfólk. Fjár­
hagslega bera konur að jafnaði
minna úr býtum, hvort sem litið er
til launa eða lífeyris. Þetta kemur
fram í lokaskýrslu velferðarráðu­
neytisins um kynjaða hagstjórn
sem fjallar um hjúkrunarheimili.
Í skýrslunni er dreginn fram
ýmis lýðfræðilegur kynjamunur
en einnig bent á mun sem tengist
starfsvali, atvinnuþátttöku og
launum kynjanna. Konur bera að
jafnaði minna úr býtum fjárhags­
lega en karlarnir og eins benda
skýrsluhöfundar á að umönnun
aldraðra sem aðstandendur sinna
lendi frekar á konum.
Ýmsar ákvarðanir stjórnvalda
geta haft áhrif til þess að draga úr
kynjamun, til dæmis hvað varðar
eftirlaun og greiðsluþátttöku íbúa
á hjúkrunarheimilum, en í skýrsl­
unni eru settar fram tillögur um
aðgerðir til að draga úr misrétti í
samræmi við niðurstöður verk­
efnisins.
Fær hæli
Hinn tvítugi Ghasem Moham­
adi frá Afganistan fékk á mánu­
dag lokasvar frá Útlendinga­
stofnun þar sem viðurkennt
var að hann væri flóttamaður.
Fyrir tveimur árum hafnaði
Útlendingastofnun sömu
beiðni. Var þá sagt að Dyfl­
innarreglugerðin yrði notuð
til að senda hann úr landi.
Ghasem áfrýjaði. Í örvæntingu
sinni fór hann að lokum í
hungurverkfall í apríl. Í kjölfar­
ið vísaði innanríkisráðuneytið
málinu aftur til Útlendinga­
stofnunar. Ghasem fór þangað
á mánudag og fékk pappíra í
hendurnar sem staðfestu stöðu
hans sem flóttamaður hér á
landi. Ghasem tilheyrir minni­
hlutahópi sem sætir ofsóknum
í Afganistan og missti fjölskyldu
sína á flótta úr landinu.
M
ikið mæðir á starfsemi
Barnaverndarstofu um
þessar mundir, en bæði
eru uppi áform um að
breyta starfsemi hennar
umtalsvert í nýrri stofnun sem
gæti verið stofnuð úti á landi,
auk þess sem stofnunin er í þann
mund að gera stóran samning við
meðferðarheimili í Skagafirði, Há­
holt, sem hún hefur frá 2011 lagt til
að verði lagt niður. Samningurinn
kveður á um að starfsemi Háholts
verði framlengd til þriggja ára,
en lítil eftirspurn hefur verið eftir
meðferðarúrræðinu í langan tíma.
Samkvæmt heimildum DV er
verið að leggja lokahönd á samn­
inginn og verður hann líklega til
þriggja ára. Húsnæði Háholts hef­
ur verið breytt þannig að hægt sé
að taka á móti ungum föngum og
hafa forstöðumenn Háholts sagt
að þeir séu vel í stakk búnir til að
takast á við þau vandamál sem
börnin sem þar eru í meðferð eða
vistun glíma við. Barnaverndar­
stofa hefur hins vegar sett sig upp
á móti því að Háholt starfi áfram,
það svari ekki kostnaði. Barna­
verndarnefndir sveitarfélaganna
hafa sagt að Háholt sé ágætis með­
ferðarheimili, en sé of langt í burtu
frá helstu þjónustu, til dæmis á
höfuðborgarsvæðinu.
Endastöð
Fréttablaðið greindi frá samn­
ingnum á mánudag. Þar kom fram
að hann væri upp á allt að fimm
hundruð milljónir króna og að vel­
ferðarráðuneytið hefði ákveðið að
fara á svig við mat Barnaverndar­
stofu. Bragi Guðbrandsson, for­
stjóri Barnaverndarstofu, vildi
ekki tjá sig um málið en sagði að
lögð væru lokahandtökin á samn­
ing við heimilið um þessar mund­
ir og ekki væri búið að ákveða
hversu langur samningurinn yrði.
DV fjallaði ítrekað í fyrra um Há­
holt, en það hefur stundum verið
kallað endastöð ungmenna sem
glíma við hegðunar­ og/eða fíkni­
efnavanda. Fá börn hafa verið vist­
uð þar á undanförnum árum þar
sem breytingar hafa verið gerð­
ar á meðferðarúrræðum Barna­
verndarstofu. Til umræðu kom að
gera Háholt að unglingafangelsi
þar sem ekki má vista börn lengur
með fullorðnum föngum. Ráðist
var í breytingar á húsnæðinu
og er það nú í stakk búið til að
taka á móti ungum föngum.
Það er hins vegar sjaldgæft
að börn eða unglingar séu
dæmdir fyrir brot til fang­
elsisvistar og því hefur lítið
reynt á úrræðið. Það verð­
ur þrátt fyrir það að vera til
staðar þegar að því kem­
ur en Barnaverndarstofa
hefur viljað það nær
höfuð borgarsvæðinu
þar sem aðgengi að sér­
hæfðri fagþjónustu er
betra en í Skagafirði.
Lítil nýting
Á undanförnum
árum hefur Barna­
verndarstofa lokað
fjölmörgum með­
ferðarheimilum fyr­
ir börn og unglinga.
Eftirspurn eftir
svokölluðu MST­
meðferðarkerfi
(fjölkerfameðferð) hefur aukist en
það kerfi hefur þótt betra og eftir­
sókn í úrræði þar sem börn eru
vistuð utan heimilis hefur dregist
saman. Í MST er unnið með for­
eldra og börn saman í nærum­
hverfi barnanna í stað þess að
flytja þau á stofnun utan heimilis.
Það virkar þó ekki fyrir alla og því
starfrækir Barnaverndarstofa enn
nokkur meðferðarheimili.
Barnaverndarstofa hefur bent á
að Háholt svari ekki kostnaði eða
faglegum kröfum sem gerð­
ar eru til meðferðar.
Frá árinu 2011
hefur Barna­
verndar­
stofa
talað
um að
kostnaðurinn við Háholt sé of
mikill sé horft til þeirrar nýtingar
sem er á úrræðinu. Nýting á Há­
holti í fyrra var rétt rúm fjöru­
tíu prósent en á mörgum öðrum
meðferðarheimilum var hún allt
að áttatíu prósentum. Kostnaður
við Háholt var um 110 milljónir í
fyrra.
Í ár hafa verið allt að tveimur
börnum í meðferð á sama tíma,
en hægt er að taka á móti þrem­
ur. Það kemur fyrir að engin börn
eru í Háholti í nokkuð langan
tíma líkt og gerðist árið
2013 og 2012 en frá því
í janúar 2013 og fram
í september sama
ár voru engin börn
vistuð á Háholti.
Enginn hef­
ur afplánað
dóm þar í
ár, eftir að
breytingin
var gerð
á hús­
næðinu.
Velferðar ráðherra hefur þrátt fyrir
þessar ábendingar talið að rétt
sé að halda Háholti gangandi,
líkt og DV greindi frá í fyrra. Há­
holt er í Skagafirði og eru áhyggj­
ur samfélagsins þar miklar þar
sem rúmlega átta stöðugildi eru
á meðferðarheimilinu sem ellefu
starfsmenn sinna.
Vill flytja Barnaverndarstofu
út á land
Nýlega gaf Eygló Harðardóttir vel­
ferðarráðherra til kynna að hún
vildi færa starfsemi Barnaverndar­
stofu undir nýja stjórnsýslustofn­
un sem myndi einnig taka við
starfsemi Fjölmenningarseturs,
réttargæslumanna fatlaðs fólks
auk fleiri verkefna. Stofnunin yrði
mögulega starfrækt á landsbyggð­
inni, en Fjölmenningarsetur er
nú á Ísafirði. Eygló segir að stefna
ríkis stjórnarinnar sé að flytja fleiri
opinber störf út á landsbyggð­
ina. Nefnd skoðar nú möguleika
þessarar stofnunar, en með þessu
vill Eygló bæta aðgengi á lands­
vísu að barnaverndarmálum. Ekk­
ert hefur verið ákveðið og því er
enn óvíst hvort Barnaverndar­
stofa verði flutt út á land. Starfs­
menn eru þó uggandi yfir þessu
og hafa greint frá því að á svæð­
inu sem afmarkast af klukkutíma
akstri út frá Reykjavík koma um 85
prósent allra tilkynninga í barna­
vernd og um 81 prósent barna­
verndarmála og að ef einungis er
miðað við höfuð borgarsvæðið er
um að ræða 69 prósent tilkynn­
inga og 62 prósent barnaverndar­
mála. Samskipti fagaðila eru því
mest á þessu svæði, auk þess
sem stærsti hluti sérhæfð­
ar fagþjónustu, svo sem
læknisþjónustu, er að
finna á höfuðborgar­
svæðinu. n
Dýrt og illa nýtt en
verður rekið áfram
Barnaverndarstofa gerir samning við meðferðarheimili sem þau hafa reynt að loka frá 2011
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
Fangar Líkt og DV greindi frá í fyrra var
litið til Háholts sem úrræðis fyrir unga
fanga sem ekki mega áfplána með full-
orðnum. Nú hefur húsnæðinu verið breytt
til að taka við þeim.
Breytingar
Eygló vill
breyta starf-
semi Barna-
verndarstofu
og færa hana
inn í aðra
stofnun sem
gæti verið
staðsett á
landsbyggð-
inni. Mynd
Sigtryggur Ari