Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.1990, Qupperneq 90

Jón Sveinbjömsson
var að vinna við texta bréfanna varð mönnum fljótt ljóst að nauðsynlegt
yrði að gera á honum meiri lagfæringar en upphaflega var ætlað.
Ég gerði nokkra grein fyrir starfi nefndarinnar í 14.-16. árg.
OrðsinsM Þar tek ég nokkur dæmi sem eiga að sýna í hverju útgáfa Nýja
testamentisins 1981 er helst frábrugðin fyrri útgáfu. Helstu breytingar
voru þær að setningaskipun var lagfærð, „hebraismar” voru felldir víða
úr þýðingunni, reynt var að taka mið af samhenginu þegar þýtt var
frekar en að þýða sama gríska orð með einu og sama orði á íslensku. Þótt
þýðing bréfanna væri „endurskoðun” var litið þannig á að hún kæmi ekki
í stað nýrrar þýðingar heldur ætti hún fyrst og fremst að undirbúa nýja
þýðingu á bréfunum með því að vekja umræður um þýðingaraðferðir og
hlutverk biblíuþýðinga.
Orðaforða fyrri útgáfu var yfirleitt haldið en reynt að beita nýrri
þýðingaraðferðum til þess að gera textann skiljanlegri. Aðferðum
málvísindamannsins og guðfræðingsins Eugene A. Nida15 var beitt í
auknum mæli við bréfin enda höfðu komið út á tímabilinu nýjar þýðingar
sem unnar voru samkvæmt aðferðum hans. Setningar voru leystar upp,
en hefðbundnum guðfræðilegum orðum haldið.
Segja má að viðtökur Biblíunnar 1981 hafi verið fremur jákvæðar og
hefur hún selst í stóru i^plagi. Á hinn bóginn virðast kannanir benda til
þess að biblíulestur á Islandi sé ekki ýkja mikill og virðist ný útgáfa
Biblíunnar ekki hafa valdið neinum straumhvörfum í þeim efnum. I
könnun þeirra Bjöms Bjömssonar og Péturs Péturssonar16 spurðu þeir
m.a. um biblíulestur. Af 731 einstaklingum á aldrinum 18 til 75 ára sem
svömðu kváðust 58% aldrei lesa í Biblíunni og 37% sjaldnar en einu
sinni í mánuði. Af þeim sem aldrei lesa í Biblíunni em þeir yngstu í
meirihluta og munar rúmlega 20% á þeim og elsta hópnum. Svipaðar
niðurstöður fengust úr sænskri könnun um sama efni sem gerð var í
Svíþjóð 1986.17
Ný þýðing - hjálpargögn
Þegar ráðist var í að endurskoða bréf Nýja testamentisins var gert ráð
fyrir að hefjast handa um nýja þýðingu bréfanna strax eftir að Biblían
væri komin út. Af því hefur ekki enn orðið. Nú er stefnt að því, að ný
Biblía komi út á árinu 2000 eða tengd því ári og er vinna þegar hafin við
14 Jón Sveinbjömsson „í tilefni nýrrar biblíuútgáfu,“Orðið, 14-16. árg. 1982 s. 3-10.
15 Fjallað verður nánar um kenningar hans hér á eftir. Eugene A. Nida var um langt
skeið aðalþýðingarráðgjafi Sameinuðu Biblíufélaganna (UBS) og hefur hann manna
mest átt þátt í að móta þýðingarstarf Biblíufélaganna á síðari árum. Guðfræðideild
Háskóla Islands sæmdi hann heiðursdoktorsnafnbót í guðfræði á 75 ára afmæli
Háskólans 1986.
16 Studia theologica islandica 3,1990 s. 121.
1 7 Thorleif Petterson, Svenska folket och Bibeln, Stockholm 1986 s.53.
88