Dagblaðið Vísir - DV - 04.11.2014, Blaðsíða 16

16 Fréttir Erlent Vikublað 4.–6. nóvember 2014
Í
dag, þriðjudag, ganga Banda­
ríkjamenn til kosninga Sam­
kvæmt nýjustu könnunum hafa
líkur aukist á að repúblikanar nái
meirihluta í öldungadeildinni.
Samkvæmt spálíkani skoðana­
kannanasérfræðingsins Nates Silver
eru nú innan við þriðjungs líkur á að
demókratar haldi meirihluta sínum,
því allt virðist stefna í að repúblik­
anar bæti við sig átta sætum, en ekki
sex, sem myndi duga þeim til að ná
meirihluta.
Teboðssigur í Iowa
Ástæða aukinna sigurmöguleika
repúblikana er ekki síst sú að Joni
Ernst, frambjóðandi repúblikana,
hefur verið með öruggt forskot í
könnunum um hver tekur sæti
demókratans Toms Harkin, sem er
að hætta á þingi eftir að hafa setið
í öldungadeildinni fyrir Iowa í sex
kjörtímabil, eða 36 ár. Sigur Ernst yrði
umtalsvert áfall fyrir demókrata, en
ekki síður mikilvægur sigur fyrir Te­
boðshreyfinguna og vísbendingu um
að sættir séu að takast á milli hennar
og forystu Repúblikanaflokksins.
Í kosningunum 2010 og 2012 lenti
þessum fylkingum iðulega saman,
þar sem frambjóðendur Teboðs­
hreyfingarinnar felldu marga fram­
bjóðendur sem nutu stuðnings for­
ystu flokksins í prófkjörum. Þessi
innanflokksátök veiktu flokkinn og
urðu til þess að hann tefldi fram
frambjóðendum sem voru of öfga­
sinnaðir eða óagaðir til að ná kjöri.
Borgarastyrjöld aflýst
Ernst nýtur hins vegar stuðnings
bæði Teboðshreyfingarinnar og
flokksforystunnar, sem veðjaði á
hana sem fulltrúa nýs Repúblikana­
flokks sem geti bæði höfðað til rót­
tæks arms flokksins og almennra
kjósenda á miðjunni. Ernst kemur
vel fyrir og hún kann að tala til hvítra
kjósenda í dreifbýli og úthverfum,
sem hafa á undanförnum árum orðið
mikilvægasti kjósendahópur flokks­
ins.
Þó að fréttaskýrendur hafi bent
á að Ernst yrði einn íhaldssam­
asti meðlimur öldungadeildarinn­
ar nái hún kjöri, hefur henni tekist
að komast hjá því að verða stimpl­
uð öfgamanneskja, líkt og margir
aðrir frambjóðendur Teboðshreyf­
ingarinnar. Ástæðan er sú að Ernst
hefur gætt orða sinna á opinberum
vettvangi, þótt skoðanir hennar séu
óumdeilanlega langt til hægri innan
Repúblikanaflokksins.
Þannig hefur hún til dæmis stutt
lög sem skilgreina frjóvgað egg sem
manneskju og leggja þannig ský­
laust bann við öllum fóstureyðing­
um og gervifrjóvgunum (því þær
hafa í för með sér að fósturvísum er
eytt), auk þess hún hefur talað fyrir
því að stjórnarskrá Bandaríkjanna
verði breytt til að banna hjónabönd
samkynhneigðra.
Margir fréttaskýrendur vestan­
hafs hafa fullyrt að það sé aðeins
tímaspursmál hvenær „borgara­
styrjöld“ brjótist út milli Teboðs­
hreyfingarinnar og flokksforystunn­
ar. Ljóst er að demókratar hafa
beðið í ofvæni eftir slíkum innan­
flokksátökum og eftir síðustu kosn­
ingar bundu margir vonir við að
óeining innan Repúblikanaflokksins
myndi duga til að verja meirihluta
demókrata í öldungadeildinni. Sig­
ur Ernst í Iowa sýnir hins vegar að
samruni Teboðshreyfingarinnar og
Repúblikanaflokksins er auðveldari
en demókratar vonuðu.
Mitch McConnell öruggur
Repúblikanar önduðu líka létt­
ar um helgina þegar kannanir
sýndu að Mitch McConnell, þing­
flokksformaður þeirra í öldunga­
deildinni, virtist öruggur um endur­
kjör í Kentucky. Um tíma leit út
fyrir að frambjóðanda demókrata,
Alison Lundgren Grimes, tækist
að fella McConnell. Þó að Hillary
Clinton hafi ljáð Grimes stuðning á
lokametrunum er mjög ólíklegt að
henni takist að vinna upp forskot
McConnells, sem er 9 prósentustig,
samkvæmt nýjustu könnunum.
Grimes og Clinton treysta þó á að
stuðningur kvenna, sem hafa verið
mikilvægasta bakland demókrata
í síðustu kosningum, dugi henni
til sigurs, en frambjóðendur
demókrata í öðrum fylkjum Banda­
ríkjanna binda sömu leiðis vonir
við að konur mæti á kjörstað í dag,
því verði kosningaþátttaka þeirra
góð gæti það bjargað flokknum fyrir
horn.
Þá hefur Grimes líka sakað
McConnell og Repúblikanaflokk
Kentucky um tilraun til kosninga­
svika og kosningakæfingar (vot­
er suppression). Flokkurinn sendi
mjög ógnandi bréf á kjósendur sem
líklegir eru til að kjósa demókrata,
minnihlutahópa og fátæka kjósend­
ur. Bréfið lítur út fyrir að vera frá yfir­
völdum og í því er viðtakandi sakað­
ur um kosningasvik. Grimes fullyrðir
að með bréfinu vilji McConnell
hræða kjósendur frá kjörstöðum.
Endalok Scotts Walker?
Ásakanir um kosningasvik og kosn­
ingakæfingu hafa sömuleiðis verið
áberandi í öðrum mikilvægustu
kosningum dagsins, fylkisstjóra­
kosningunum í Wisconsin þar sem
hinn umdeildi Scott Walker berst
fyrir pólítísku lífi sínu.
Árið 2011 setti fylkisþing
Wisconsin mjög ströng lög um kosn­
ingaþátttöku sem meðal annars
kröfðu kjósendur um að framvísa
skilríkjum á kjörstað. Ýmis vand­
ræði komu hins vegar upp við fram­
kvæmd laganna og var bent á að
reglur um hvaða skilríki tekin væru
gild á kjörstað væru beinlínis hann­
aðar til að að halda ungum kjósend­
um og fátæku fólki frá. Í byrjun árs
voru lögin því felld úr gildi af alrík­
isdómara. Áfrýjunardómstóll sneri
þeirri ákvörðun við, en Hæstiréttur
Bandaríkjanna felldi lögin aftur úr
gildi nú í byrjun október.
Stuðningsmenn Scotts Walker
eru æfir vegna þeirrar ákvörðunar,
og hafa sumir gengið svo langt að
tala um samsæri Hæstaréttar gegn
Walker.
Ljóst er að mjög mjótt er á
mununum, því í síðustu könnun­
um fyrir kosningar mældist Walker
með eins til tveggja prósentustiga
forskot á frambjóðanda demókrata,
Mary Burke, fyrrverandi fram­
kvæmdastjóra reiðhjólaframleið­
andans Trek, sem hefur höfuðstöðv­
ar sínar í Wisconsin.
Spenna í fylkisstjórakosningum
Spennan er sömu leiðis mikil í ná­
grannafylkjunum Illinois og Michig­
an. Í Illinois er sitjandi fylkisstjóri,
demókratinn Pat Quinn, með
naumt forskot, en í Michigan er það
repúblikani sem er sitjandi fylkis­
stjóri, Rick Snyder, en forskot hans
hefur verið að skreppa saman síð­
ustu dagana fyrir kosningarnar.
Í Flórída hefur bilið á milli
Charlies Crist, fyrrverandi ríkisstjóra
demókrata, og núverandi ríkis­
stjóra, repúblikanans Ricks Scott,
hins vegar aukist síðustu dagana
fyrir kosningar. Samkvæmt nýju­
stu könnun Zogby er Crist með 45
prósent gegn 38 prósentum Scotts.
Frambjóðandi Flokks frjálshyggju­
manna, Adrian Wyllie, mælist svo
með 8 prósenta stuðning, en hann
er sá frambjóðandi flokksins sem
mælist með mest fylgi í ár. Þá er ljóst
að demókratar munu ná að fella sitj­
andi fylkisstjóra repúblikana í Penn­
sylvaníu.
Í ljósi þess hve mikil völd fylkis­
stjórar hafa yfir kjörstjórnum
fylkjanna hafa repúblikanar lagt
gríðarlega áherslu á að vinna fylk­
isstjórakosningar í þessum fylkjum,
sem öll hafa verið svokölluð „battle­
ground states“ í síðustu forseta­
kosningum. Eins og Chris Cristie
sagði í ræðu á ársfundi fylkisstjóra­
sambands repúblikana í október, þá
getur það skipt sköpum hver stýrir
framkvæmd kosninga. n
Magnús Sveinn Helgason
sagnfræðingur og sérfræðingur í
bandarískum stjórnmálum
n Konurnar gætu komið demókrötum til bjargar n Borgarastyrjöld aflýst meðal teboðsmanna
Stefnir í sigur repúblikana
Tók forskotið Sigur
Ernst yrði umtalsvert
áfall fyrir demókrata.
Kosningasvik og
kosningakæfing
Demókratar hafa sakað repúblikana um
kerfisbundna kosningakæfingu (voter
suppression). Fylkisstjórar repúblikana
og meirihlutar þeirra í fylkisþingum hafi
kerfisbundið unnið að því að gera minni-
hlutahópum og fátækum kjósendum,
hópum sem yfirleitt kjósa demókrata,
erfitt fyrir að kjósa.
Síðan 2010, þegar repúblikanar náðu
meirihluta í fjölda fylkisþinga, hafa þeir
unnið að því að herða reglur um kosninga-
þátttöku og skráningu á kjörskrá, auk þess
að ráðast í stórfelldar hreinsanir á kjör-
skrám til að útrýma því sem þeir fullyrða
að séu umfangsmikil kosningasvik.
Rannsóknir sýna hins vegar að kosninga-
svik séu mjög fátíð og afar sjaldgæft og
fátítt sé að kjósendur sem ekki hafa kosn-
ingarétt villi á sér heimildir til að kjósa.
Repúblikanar hafa engu að síður fullyrt
að nauðsynlegt sé að herða reglur, sér í
lagi sé mikilvægt að kjósendur framvísi
skilríkjum á kjörstað, en fram á síðustu
misseri hafa kjósendur í Bandaríkjunum
ekki þurft skilríki til að kjósa.
Stór hluti Bandaríkjamanna á til að
mynda engin opinber skilríki. Þannig hefur
verið áætlað að 9 prósent allra skráðra
kjósenda í Wisconsin eigi ekki skilríki sem
ný kosningalög fylkisins gera kröfu um.
Eru það sérstaklega fátækir kjósendur
og fólk úr minnihlutahópum sem ekki á
skilríki, enda hafa demókratar fullyrt að
þessum ákvæðum sé beinlínis ætlað að
halda minnihlutahópum og kjósendum
demókrata frá kjörstöðum.