Iðjuþjálfinn - 01.12.1997, Qupperneq 16

Starfsvettvangur iðjuþjálfa
1975 -1997
□ Almenn sjúkrahús - innlagðir ■ Endurhæfíngarstöðvar - innlagðir/göngud. ■ Skólar og vinnustaöir fatlaðra □ Svæðisstjórnir og svcitarfélög ■ Hjálpartækjastöðvar og -fyrirtæki ■ Annað

i

I Jk
n 1. i- L „Éi
1975 1980 1985 1990 1995 1997
2. mynd
HIN flUKNfl ÁHERSLA Á
FORVARNIR OG HEILSU-
EFLINGU SKAPAR LÍKA
FLEIRIVIÐFANGSEFNI
FYRIR IÐJUÞJÁLFA.
SAMANBORIÐ VIÐ NÁ-
GRANNAÞJÓÐIR ER ÍS-
LAND LANGT Á EFTIR
HVAÐ VARÐAR FJÖLDA
IÐJUÞJÁLFA Á HVERJA
100 ÞÚSUND ÍBÚA.
og sveitarfélaga (Iðjuþjálfafélag ís-
lands, 1997). Það er á þessum sviðum
sem við sjáum fram á örustu fjölgun-
ina í komandi framtíð í tengslum við
heimaþjónustu og skólakerfið. Eins
og staðan er í dag þarf fólk helst að
leggjast inn á stofnun til að komast í
tengsl við iðjuþjálfa.
Einnig hvað varðar starfssvið er
iðjuþjálfun á Islandi mjög einhæf
(Guðrún Pálmadóttir, 1996). 3. mynd
sýnir að langflestir iðjuþjálfar starfa
með fullorðnum skjólstæðingum sem
eiga við líkamlega erfiðleika að etja.
Mjög fáir vinna með börnum, en til
samanburðar má geta þess að I
Bandaríkjunum vinnur um þriðjung-
ur iðjuþjálfa á því sviði (Guðrún
Pálmadóttir og Snæfríður Þóra Egil-
son, 1996). Iðjuþjálfum sem starfa
með fólki, er býr við geðræna erfið-
leika hefur meira að segja fækkað síð-
Starfssvið iðjuþjálfa
1975 -1997
1975 1980 1985 1990 1995 1997
□ Börn
■ Fullorðnir líkaml.
■ Fullorðnir geðr.
□ Aldraðir
M Blandaður aldur
3. mynd
ustu 10 árin.
Við vitum að það er mildll skortur á
iðjuþjálfum á íslandi. Þetta þýðir samt
eldd að það séu lausar stöður fyrir iðju-
þjálfa úti um allt. Stöður verða venju-
lega ekld til fyrr en vitað er að fyrir
lrendi sé starfskraftur til að fylla upp í
þær. Hins vegar blasa verkefnin við
alls staðar. Þjóðfélagsbreytingar og
breytt viðhorf og áherslur í heilbrigð-
is- og félagsþjónustu kalla í ríkari
mæli eftir þjónustu iðjuþjálfa. Þessi
viðhorf varða sjálfræði og jafnrétti
(Townsend & Brintnell, 1997). í dag
er stefnt að því að aldraðir, sjúkir og
fatlaðir eigi þess kost að búa sem
lengst á eigin heimili og taka virkan
þátt í samfélaginu þó starfsorka
þeirra sé skert (Stjórnartíðindi, 1989
og 1991). Hin aukna áhersla á for-
varnir og heilsueflingu skapar líka
fleiri viðfangsefni fyrir iðjuþjálfa
(Townsend & Brintnell, 1997). Sam-
anborið við nágrannaþjóðir er Island
langt á eftir hvað varðar fjölda iðju-
þjálfa á hverja 100 þúsund íbúa. I
Danmörku þar sem þessi tala er um
70 er enn þá verulegur skortur á iðju-
þjálfum og skólarnir hafa nýlega
aukið við nemendakvóta sína
(Committee of Occupational Ther-
apists for the European Comm-
unities, 1997). Sambærileg tala fyrir
Svíþjóð er 67, en 31 fyrir Island. Þar
til nú hafa íslenskir iðjuþjálfar orðið að
sækja menntun sína út fyrir land-
steinana (Guðrún Pálmadóttir, 1996).
Eins og sjá má á 4. mynd hafa lang-
flestir numið á Norðurlöndum, emk-
anlega í Danmörku, en af 68 iðjuþjálf-
um í árslok 1995 höfðu 42 lært þar.
Þetta hefur vissulega skapað fjöl-
breytni í stéttinni, en ókostirnir eru
þó margfalt fleiri. Menntun iðjuþjálfa
hér á landi hefur ekki verið sam-
ræmd og þaðan af síður hefur hún
miðast við þarfir íslensks samfélags.
Af iðjuþjálfaskólum á Norðurlöndun-
um eru það aðeins skólar í Svíþjóð
sem útskrifa með BS gráðu. Fæstir ís-
16 IÐJUÞJÁLFINN 2/97