Iðjuþjálfinn - 01.06.2000, Blaðsíða 15

motor ideational body somatoa- spatial spatial R/tone perse- organi topographi-
apraxia apraxia neglect gnosia relation neglect veration zation cal orientat.
Klæðast/ afklæðast
skyrta -.536** -.242 -.431* -.344 -.512* -.264 -.467* .051 -.731”
buxur -.274 -.082 -.584” -.295 -.439* -.173 -.894** .102 -.520*
sokkar -.247 -.089 -.588” -.300 -.448’ -.172 -.898” .090 -.498*
skór -.178 -.045 -.568” -.323 -.480’ -.177 -.817" .066 -.434*
festingar -.432 -.185 -.416 -.187 -.300 -.341 -.479* -.021 -.515*
Snyrta sig
þvo sér -.854** -.501* -.291 -.420* -.528** -.337 -.316 -.527** -.568”
greiða sér -.729** -.627** -.310 -.348 -.476* -.348 -.159 -.483* -.650”
bursta tennur -.579** -.610** -.277 -.401 -.503* -.293 -.343 -.349 -.697”
raka sig/setja á sig krem -.643** -.401 -.201 -.291 -.366 -.152 -.373 -.366 -.543**
stjórna þvagi og hægðum -.620** -.440* -.383 -.452* -.608” -.383 -.264 -.264 -.309
baða sig -.512* -.253 -.344 -.272 -.449 -.344 -.750** -.247 -.164
Flytja sig
setjast upp í rúmi -.570** -.263 -.241 -.432* -.120 -.786” — -.671” -.069
fara í/úr rúmi -.501’ -.210 -.467* -.417’ -.328 -.901” .052 -.597” _
fara um -.003 -.160 -.304 -.129 -.363 -.513* _ -.264 -.363
fara á klósett -.327 -.113 -.461* -.427 -.427 -.949** .155 -.516* -.213
fara í baðkar -.220 -.159 -.597* -.393 -.630** -.915” -.086 -.494* -.137
Borðhald
drekka -.193 -.720** -.220 -.490* -.591** -.157 -.740” -.745”
borða án áhalda -.228 -.645” -.321 -.538” -.321 -.314 -.645” -.737”
nota gaffal -.340 -.645” -.260 -.487* -.260 -.146 -.645** -.696”
nota hníf -.308 -.397 -.397 -.574* -.394 -.808” -.397 -.601”
p < 0.01 **, p < 0.05 *
Ath. somatoagnosia er ekki mæld þegar flutningur og borðhald eru metin. Topographical
disorientation er einungis mæld við flutning.
2. mynd. Taflan svnir fylgni á milli ADL þátta og taugaatferlis hjá vinstri heilahvelshópnum
(n = 23)
sem stafa af röskun á taugaatferli. Sú nið-
urstaða styður þar af leiðandi ekki 2. til-
gátu um að einkennið gaumstol muni oft-
ast hafa áhrif á fæmi við að klæðast/af-
klæðast. Þessar niðurstöður gætu bent til
þess að athafnimar að snyrta sig og borða
á A-ONE mælitækinu væru flóknari í
frainkvæmd en það að klæða sig, þar sem
þau krefjast þess að einstaklingurinn þarf
að handfjatla áhöld. Þess vegna hefði
röskun á taugaatferli meiri áhrif á fram-
kvæmd þessara athafna en annarra. Hafa
ber í huga að fyrri rannsóknir hafa bent til
þess að það að nota hníf er það sem fólk á
helst í erfiðleikum við athöfnina að borða.
Hin þrjú atriðin þ.e. að drekka úr glasi,
nota skeið eða gaffal og borða án áhalda
hafa verið þau sem einstaklingar eru oft-
ast sjálfbjarga með.
Óvænt niðurstaða kom fram í vinstri
heilahvelshópnum. Þar fundust marktæk
tengsl á milli einkennana gaumstol á eigin
líkama, rúm- og afstöðuskynsörðugleika
og hinna ýmsu athafna (klæðast/afklæð-
ast, snyrta sig, flytja sig og að borða) en
þessi einkenni koma síður fram við skaða
í vinstra heilahveli en í því hægra. Hugs-
anleg skýring er sú að mismunandi ein-
kenni geta leitt til svipaðrar hegðunar.
Marktæk tengsl fundust á milli einkennis-
ins gaumstol á eigin líkama og margra at-
riða sem falla undir að klæðast/afklæðast
og flytja sig, í vinstri heilahvelshópnum.
Aftur á móti fundust engin marktæk
tengsl á milli einkennisins huglægt
verkstol og þessara athafna. Hins vegar
sýndu niðurstöður marktæk tengsl á milli
einkennisins huglægt verkstol og hinna
IÐJUÞJÁLFINN 1/2000 15