Iðjuþjálfinn - 01.06.2002, Blaðsíða 31

að til að fá heimilisathugun þurfi kannski að
bíða í hálft ár eftir plássinu á Reykjalundi til
að iðjuþjálfi þar geti sinnt málinu. En núna
getum við haft samband við Guðrúnu sem
getur farið heim til fólks og þá eru mörg mál
sem leysast strax. Þannig er einstaklingurinn
efldur í sinni iðju og þarf því oft ekki að fara
inn á stofnun. Það er gott fyrir fólk að geta
haldið áfram sínum daglegu venjum því það
getur verið auka álag að þurfa að leggjast inn
og hafa aðeins stuttan tíma þar sem allt þarf
að gerast. Fyrir utan þetta, sparast dýrar inn-
lagnir á sjúkrastofnanir. Þannig er þetta
sparnaður fyrir þjóðfélagið.
Mikið af því starfi sem iðjuþjálfar vinna
getur farið fram utan stofnana. Því sé ég fyr-
ir mér að í framtíðinni væru jafn margir iðju-
þjálfar að vinna fyrir utan sjúkrahúsin og inn
á þeim t.d. í heilsugæslunni.
I heilbrigðiskerfinu er lögð áhersla á að
fólk geti búið lengur heima en þurfi ekki að
fara á stofnanir. Útfrá almennri skynsemi er
því augljóst að auka þarf stöðugildi þeirra
sem vinna úti í þjóðfélaginu. í heilsugæsl-
unni gæti mikið forvarnarstarf farið fram,
ekki einungis við að viðhalda iðju heldur
einnig verið að reyna að auka hana. í teym-
inu sem ég kynntist úti var mikill hluti af
starfinu fræðsla og ráðgjöf til fólks. Þjónust-
au var aðgengilegri. Stundum fóru starfs-
nrenn teymisins í verslunarmiðstöðvar eins
°g Kringluna og hittu fólk þar. Mér finnst
mjög mikilvægt fyrir iðjuþjálfa að geta rætt
við fólk í sínu umhverfi. Ég sé fyrir mér að
þróunin verði þannig að þjónustan verði nær
fólkinu. Það væri gott ef ráðamenn myndu
átta sig á því hvað hægt er að spara með því
að færa þjónustuna út fyrir stofnanir. Ef fólk
fer ekki of snemma inn á stofnanir þá er það
sparnaður. Við eigum að reyna að gera fólk
ekki háð heilbrigðiskerfinu heldur vinna
með fólkinu í þeirra eigin umhverfi. Þannig
er oft hægt að skilgreina vandann fljótt og
vinna með skjólstæðingunum að bestu lausn-
unum og það getur verið spamaður. í raun-
lr|ni hefur þröskuldurinn inn á stofnanir ver-
ö of lágur, meðal annars vegna þess að
stuðningur sem fólkið þurfti að fá til að geta
búið heima hefur ekki verið nægilegur. Ef við
aukum þjónustuþáttinn í samfélaginu er
engin spurning að við gerum fólki kleift að
vera lengur heima og þá þarf fólk ekki að
fara eins fljótt á stofnanir. Ef við hugsum
bara út frá peningum þá er það spamaður
fyrir þjóðfélagið, fyrir utan líðan fólks, að
geta verið á eigin heimili, þar sem það getur
framkvæmt og stundað sína eigin iðju og við-
haldið færni við iðju. Það er best í þeirra eig-
ur umhverfi þeirra eigin rútínu sem þau em
búin að byggja upp í mörg ár.
Iðjuþjálfastéttin leggur núna mikla áher-
slu á að vinna skjólstæðingsmiðað og hvar er
það betra en í heilsugæslunni? Slík vinna fell-
ur vel að hugmyndafræði iðjuþjálfa.
Ef ég væri ráðherra myndi ég veita nokk-
uð mörg stöðugildi fyrir iðjuþjálfa inn í
heilsugæsluna og efla einstaklinginn en gera
hann ekki háðan þjónustunni!!!
Valerie Harris
Er heilsugæsl-
an úrelt
eða
mtíð
fyrir sér?
g fór að velta
þessari
spurningu
fyrir mér þegar ég
var beðin um að
setja niður á blað
hugleiðingar um
heilsugæsluna og
hvernig iðjuþjálfar
geti komið þar að málum.
Hverjir em helstu viðskiptavinir heilsu-
gæslustöðva? Það em án efa aldraðir, öryrkj-
ar og barnafólk og aðrir þeir sem eiga við
veikindi að stríða.
Nauðsynlegt er að byggja upp gott örygg-
isnet til að hlúa að öllum þáttum heilbrigðis
bæði andlegs og líkamlegs. Líta má á heilsu-
gæslustöðina sem eins konar þjónustumið-
stöð þar sem viðskiptavinurinn er sá sem
hefur þörf fyrir þjónustu (sjúklingurinn).
Hvað varðar heilsugæslufyrirkomulagið í
dag þá tel ég nauðsynlegt að breyta því. í dag
þjóna læknar og hjúkrunarfræðingar á
heilsugæslustöðvunum en miðstöð heima-
hjúkrunar er á öðrum stað, sérfræðilæknar
em hér og hvar í borginni og vöntun er á
iðju- og sjúkraþjálfurum. Þessar tvær síðast
töldu starfsstéttir gætu sparað samfélaginu
umtalsverðar fjárhæðir ef þær væra nýttar í
þágu heilsugæslunnar og í þágu heilsu-
verndar. Tilraunaverkefni sem leiddi til þess
að Guðrún K. Hafsteinsdóttir iðjuþjálfi var
ráðin til heilsugæslunnar í Mjódd, hefur sýnt
að þörfin er mikil. Hún hefur engan veginn
annað eftirspurn eftir þjónustu. Forvitnilegt
væri að sjá hvernig þjónusta annarra sérfræð-
inga gæti nýst heilsugæslunni t.d. þjónusta
öldmnarlækna og sálfræðinga. Guðrún hefur
hðsinnt miðstöð heimahjúkrunar sem metur
starf hennar mikils t.d. um notkun hjálpar-
tækja sem m.a. stuðlar að auknum lífsgæðum
viðskiptavinarins.
fyrirbæri
á hún fra
Yfiriðjuþjálfi hjá
Sjálfsbjargarheimili
JÓHANNA
Ingólfsdóttir
Ekki tel ég fráleita þá hugmynd að sér-
fræðingar geti á einn eða annan hátt verið
tengdir heilsugæslustöðvum t.d. með að-
stöðu þar. Heimahjúkrun er mikilvægur
hlekkur og tel ég að samstarf hennar, lækna,
iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara jafnvel sálfræð-
inga vera grundvallaratriði varðandi hag-
kvæmni heilsugæslunnar og heilbrigði þjóð-
arinnar. Ég tel að upplýsingar til almennings
séu mjög mikilvægur hlekkur svo og for-
varnarstarf. Ýmislegt hefur verið gert í for-
vamastarfi á undanförnum árum en betur
má ef duga skal.
Þróunin í dag er sú að fólk útskrifast sífellt
fyrr heim af sjúkrastofnunum, oft áður en
það hefur náð fullum bata. Þetta gerir það að
verkum að aðstoð og umönnun í heimahús-
um verður bæði meiri og erfiðari. Aðstæður
heima fyrir em mismunandi. Húsnæði fólks
er mismunandi, aðgengi er mismunandi, fé-
lagslegt öryggisnet er mismunandi og þan-
nig mætti lengi telja. Því er oft mikil þörf á
hjálpartækjum og ráðgjöf.
Þverfagleg samvinna heilbrigðisstétta og
teymisvinna er nauðsynleg til þess að fá
heildarsýn og að fólk starfi markvisst að
markmiðum sínum til þess að ná árangri.
Það að fá allar heilbrigðisstéttir til þess að
vinna saman að þjónustu við skjólstæðinga
heilsugæslunnar er hagkvæmt og eykur á
skilvirkni og þekkingu og er því einstak-
lingnum sem nýtur þjónustunnar í hag. Það
er mikilvægt að búa vel að fagstéttunum og
þar með skjólstæðingnum þannig að hægt sé
að taka á móti fólki svo að vel sé og veita þá
aðstöðu sem þörf er á hvort heldur sé um að
ræða, ráðgjöf, skoðun, þjálfun, mat eða próf-
un.
Ekki má skilja hugleiðingar mínar á þann
veg að ég mæli með forræðishyggju en til
lengri tíma litið þá álít ég hana af hinu
slæma. Ég tel að fólk eigi að geta ráðið því
hvar það leitar sér lækninga, hvort það fari til
heimilislæknis eða sérfræðings. Ég tel að frel-
si til að velja sé manneskjunni ákaflega dýr-
mætt og í raun nauðsynlegt til aukins þroska
og ábyrgðar.Valið á að vera þess sem þarf á
þjónustunni að halda.
Heilbrigðisstéttir eru til þess að þjóna við-
skiptavinunum sem eru neytendur. Hins
vegar má auka aðgengi viðskiptavinanna að
þjónustunni og auka á þjónustuna og gera
samvinnu heilbrigðisstéttanna skilvirkari en
hún er í dag og þannig gera heilsugæsluna að
þjónustumiðstöð sem stendur undir nafni.
Jóhanna Ingólfsdóttir
iðjuþjálfi, er sölu og markaðsstjóri
hjá Eirberg ehf
IÐJUÞJÁLFINN 1 /2002-31