Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1913, Blaðsíða 16

Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1913, Blaðsíða 16
XIV skip lilaðið af matvöru og fá það á næstu íslausa höfn á 14 daga fresti. Þaðan rná flytja það á heslum í lijeraðið, þar spm þess er þörf. Hungurvofan er fjær okkur nú, en nokkru sinni áður, og útbreiðslu sótt- næmra sjúkdóma má fyrirbyggja. Óham- ingju íslands yrði að verða eilthvað annað að vopni. Gömlu vopnin eru orðin sljó og giflusamari timar eru runnir upp, en nokkru sintii áður. Landið hefur liæli fyrir sinnisveika, lioldsveika og berkla- veika, eins og mentaþjóðirnar. Hvenær skiflir um fyrir landið frá ó- hamingju til hamingu? Það er eftir alda- mólin 1800. Mjer finst að umskiftin liafi byrjað nálægl 1815, eítir fall Napoleons, þegar friðurinn er kominn á. Eftir það hafa komið hingað tvær mislingasótlir, sem munu hafa felL 3000 manns. Jafn- framt hinni sfðari voru svo miklir út- ílutningar af landinu vegna liörðu áranna 1882—87, að landsbúum fækkaði á 10 árum um 1500. En það er annað að sjá fólk fara af landi burt, og vita þá, sem fara, verða þar sjálfum sjer og öðr- um lil gagns, en að missa fólkið úr hungri og drepsóttum. Fólkinu fjölgar vegna þess að dauðinn ber sjaldnar á dyr á heimilunum. Hjer á landi dó 1831—40 einn maður af hverjum 31,:« 1851—60 — — — — 34,1 1871—80 — — — — 40,2 1881—90 — — — — 38, s 1891—00 — — — — 52,w 1901-10 — — — — 62,i Auðvitað fæðast færri af þús. síðari árin en hin fyrri. En sú fækkun er svo miklu minni en mannfjölgunin sem slafar af því, að dauðinn ber nú einu sinni á dyrnar þar sem liann barði tvisvar sinnum milli 1831—40. Þegar fólkinu fjölgar, þurfa þeir ný- komnu, sem ekki geta lekið upp sörnu al- vinnu, og feður þeirra, að ryðja sjer nýjar braulir, Þannig koma upp nýjar alvinnu- greinar, og nýar vistarverur eins og þorp og hæir. Fyrir 110 árum var landbún- aðurinn alt, en nú er hann ekki rneira en liálft. Landsinenn lifðu á land- ú flsliiveiðum á landbúnaði búnaði cða öðru Iifðu at 100 1801 ....... 42106 5134 89°/o 1835 ....... 48368 7667 86 - 1850 ....... 48613 10534 82 - 1880 ....... 530441 2) 19401 73 - 1901 ....... 49472=) 28998 62 - 1910 ....... 43411 41772 51 - íslendingar eru algjörð bændaþjóð lil 1880. 1901 eru það ekki nema 3/á hlul- ar af þjóðinni sem lifa á landbúnaði. 1910 lifir annarhver maður á landbúnaði, og landsmenn verða ekki kallaðir bænda- þjóð lengur, því í þessum 43000 eru tald- ir kaupamenn og kaupakonur, sem eiga heima í kaupstöðunum, einkum Reykja- vík þrjá fjórðu liluta af árinu, og liafa þar einhverja atvinnu. Þeir sem lifðu á fiskiveiðum voru: 1801... 104 1880 .... 8688 1835... 847 1901 .... 11671») 1850... 4057 1910 .... 15890 Fyrir framkvæmdlr sjáfarúlvegsins, og þessara manna sjerstaklega fjekst lFA miljón króna árið 1911, og allur sá fisk- ur, sem neytt var lijer á landi að auki. Árin 1880 og 1901 er fólksfjöldinn hjer um bil liinn sami, sem prófessor Björn Ólsen fær út að liafi verið hjer 1311 og 1096. Hann álítur að lleira fólk hafi aldrei verið hjer, en hann hefur fengið út. Svo sannanlegt sje, hefur landbúnaðurinn fram- íleylt fleslu fólki 1880, eða 53000 manns. nokkuð af þeim mönnum stunduðu bún- að og fiskiveiðar jöfnum höndum, sem mun lengsl af liafa verið gjört hjer, einnig í fornöld. Jeg vil ekki segja, að ómögu- legl sje að koma fyrir til sveita og sjáv- ar þeim 19000, sem þá gengu af 1880. 1) Sjávarbændur voru þá taldir lifa af Iand- búnaði. 2) Allir sem stunduðu búnað og fiskiveiðar jöfnum böndum voru tatdir til landbúnaðarins. 3) Með sjómönnum eru taldir hjer þurra- búðarmenn og tómthúsmcnn.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224

x

Hagskýrslur um manntöl

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hagskýrslur um manntöl
https://timarit.is/publication/1171

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.