Morgunblaðið - 04.09.2015, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2015
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Þetta á eftir að nýtast okkur afar vel. Allir þeir
sem leggjast inn á spítala þurfa rúm og því er
þetta ein af grunnþörfum spítalans. Það er gríð-
arlega mikilvægt að rúmin og dýnurnar séu góð
því við viljum að fólki líði vel,“ segir Sigríður
Gunnarsdóttir, framkvæmdastjóri hjúkrunar á
Landspítalanum.
Arion banki færði Landspítala 150 milljónir
króna að gjöf sem spítalinn mun nota til kaupa á
nýjum sjúkrarúmum og dýnum. Með gjöfinni
verður spítalanum gert mögulegt að kaupa 400
ný sjúkrarúm og dýnur á næstu tveimur árum og
verða jafnframt gömlu rúmin tekin úr notkun.
Afhendingin fór fram í gær á Landspítala við
Hringbraut. Höskuldur Ólafsson, bankastjóri
Arion banka, afhenti Páli Matthíassyni, for-
stjóra Landspítala, gjöfina. Sigríður benti einn-
ig á að fylgifiskur þess að vera rúmliggjandi
væri oft og tíðum sá að fólk gæti tapað hreyfi-
færni og einnig væri hætta á að fá legusár og þá
skipti miklu máli að liggja á góðri dýnu. „Það er
óskaplega sársaukafullt að fá legusár. Það hefur
einnig í för með sér að það getur lengt alla
sjúkrahúslegu og fleira þess háttar.“
Út frá vinnuverndarsjónarmiði er þetta mjög
þakklátt, segir Sigríður ennfremur og að
sjúkrarúmin sem eru öll rafknúin auðveldi þeim
sem sinna sjúklingunum starfið mikið.
Fjöldamörg rúm á spítalanum eru komin til
ára sinna og brýn þörf er á að kaupa ný. Á
hverju ári eru legudagar sjúklinga á Landspít-
ala um 220 þúsund. Mörg rúmanna sem eru í
notkun er hvorki hægt að hækka né lækka.
Gert er ráð fyrir að fyrstu sjúkrarúmin verði
tekin í notkun eftir sex til átta vikur. Þeim verð-
ur dreift þangað sem þörfin er brýnust en hún
er víða innan spítalans. Sigríður nefndi að á
geðsviði og öldrunardeildum kæmu rúmin sér
ákaflega vel en þörfin á nýjum rúmum væri
brýnust þar.
400 gömul járnrúm í notkun
Staðan á sjúkrarúmum spítalans var kortlögð
í árslok 2013. Í ljós kom að af þeim 800 rúmum
sem eru í notkun eru um 400 gömul járnrúm.
Járnrúmin eru ýmist fótstigin eða rafknúin en
rafvirkjar spítalans hafa séð um að rafvæða
hluta af gömlu rúmunum til þess að bæta ástand
þeirra. Aðstæður eru sérlega slæmar á geðsviði
spítalans en þar er, auk gömlu rúmanna, einnig
notast við bedda og svefnsófa fyrir sjúklinga,
segir í tilkynningu frá Landspítalanum.
Nútíma sjúkrarúm eru lækningatæki sem
eru rafdrifin með stillingum fyrir mismunandi
sjúkdómsástand: stillingu fyrir stöðu vegna
endurlífgunar, gráðuboga sem sýnir nákvæman
halla á höfðalagi, t.d. vegna höfuðáverka og
stjórnborði sem gerir sjúklingi kleift að breyta
stöðu rúmsins á eigin spýtur. Nútíma sjúkra-
rúm eru hönnuð til þess að sjúklingur geti verið
í sem eðlilegustum stellingum í því. Hægt er að
breyta þeim í stól og þannig verður auðveldara
fyrir sjúklinginn að standa á fætur.
Gjöfin kemur sér ákaflega vel
Sjúkrarúm Samsett mynd af gömlu og nýju sjúkrarúmi á Landspítalanum.
Ljósmynd/Landspítalinn
Gjöf Höskuldur Ólafsson og Páll Matthíasson við gömlu rúmin.
 Arion banki gefur
150 milljónir króna
SVIÐSLJÓS
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Unnið hefur verið að ýmsum endur-
bótum og uppbyggingu í þjóðgarð-
inum á Þingvöllum í ár. Útlit er fyrir
að þangað komi yfir milljón gestir á
þessu ári og hefur aðsóknin vaxið
jafnt og þétt síðustu ár. Vinsældir
þess að kafa í Silfru hafa vaxið á
sama hátt og er útlit fyrir að fjöldi
kafara fari yfir 20
þúsund í ár á
móti fimm þús-
undum fyrir
fimm árum. Þar
er innheimt þús-
und króna gjald
af hverjum gesti
og gætu tekjur af
köfun orðið um
20 milljónir inn-
heimtist öll upp-
hæðin.
Ólafur Örn Haraldsson, þjóð-
garðsvörður á Þingvöllum, segir að
fylgjast þurfi vel með þróuninni við
Silfru. Þar hafi orðið banaslys og
nokkrum sinnum legið við alvar-
legum slysum þar sem aðeins skildi
hársbreidd á milli lífs og dauða. Að
sögn Ólafs eru átta ferðaþjónustu-
fyrirtæki með skráð leyfi frá Sam-
göngustofu til að reka starfsemi við
Silfru. Samgöngustofa fer yfir bún-
að þeirra og vottar að viðkomandi
fyrirtæki standist kröfur um öryggi
og búnað gesta.
55 manns að meðaltali á dag
Ólafur segist ekki geta svarað því
hvenær öryggismörkum verði náð
og með góðri stjórnun sé hægt að
koma ótrúlega mörgum að. Umferð-
in sé vaxandi allt árið og í ár sé útlit
fyrir að um 55 manns að meðaltali
kafi í Silfru á hverjum einasta degi
ársins. Bara í júlímánuði í ár hafi um
4300 manns fengið leyfi til að kafa í
Silfru, en eitthvað sé um köfun án
leyfis. Suma daga hefur örtröð verið
við Silfru þegar annir hafa verið
mestar.
Samkvæmt aðgangsstýringu eru
ákvæði um hversu marga gesti leið-
sögumaður má taka með í köfun,
hversu ört má fara niður með hópa
og aðeins ákveðinn fjöldi má vera við
köfun hverju sinni. Ekki má kafa
neðar en að 18 metrum, en tækni-
lega er hægt að fara á um 60 metra
dýpi í gjánni og inn í hella þar. Aldr-
ei má snorkla eða stunda yfirborðs-
köfun yfir kafara sem er fyrir neðan.
Ólafur segir að starfsmaður á veg-
um þjóðgarðsins sinni Silfru alfarið,
en þar sem kafað sé allan sólar-
hringinn þurfi að auka viðveru og
utanumhald. „Það er ýmislegt í
vinnslu varðandi aðstöðuna í og við
Silfru,“ segir Ólafur.
Stigi, stígar og pallar
„Verið er að hefja vinnu við nýjan
stiga til að auka öryggi og bæta
þjónustu en núverandi stigi er of
brattur. Nýjum útsýnispalli verður
komið upp, en þaðan verður hægt að
horfa á kafarana. Við höfum lagfært
stígana, sem kafararnir ganga þegar
þeir koma upp úr gjánni að neðan og
upp á bílaplanið og koma þyrfti upp
göngubraut með útsýnisstöðum. Við
höfum áhyggjur af því að mosinn
troðist upp og skemmdir verði á
gróðri og annarri náttúru af völdum
fólks sem er að fylgjast með köf-
uninni. Fyrirhugað er að setja upp
palla í yfirborðshæð þannig að hægt
sé að draga menn eða fleyta upp á
slíka palla og hefja lífgunartilraunir
ef slíks gerist þörf.
Við höfum bætt aðstöðuna veru-
lega á bílastæðinu og þar munar
mest um að þar er komið snyrtilegt
vatnssalerni, sem tekur við af gáma-
klósettum. Vart þarf að taka fram að
það sem þar safnast fer í safntanka
og er keyrt í burtu. Nestisaðstaða
hefur verið bætt með fjölgun borða
á bílastæðunum og þannig hefur að-
staða fyrirtækjanna á staðnum
lagast. Því miður er búnings-
aðstaðan enn utan húss og við verð-
um að ákveða hvar slík aðstaða á að
vera, en þarna eru orðin talsverð
umsvif sem sést á fjölda bíla á stæð-
unum við Silfru, sem eru orðnir
áberandi í landslaginu.“
Tilviljun bjargaði
Ólafur segir að samstarfið við köf-
unarfyrirtækin hafi gengið prýði-
lega og þau hafi lagt áherslu á ör-
yggisþáttinn. Fæst slysanna sem
orðið hafi við Silfru hafi tengst starf-
semi þeirra. „Því miður hafa þó orð-
ið þarna alvarleg slys, næstum því
eitt á ári,“ segir Ólafur.
„Við getum einnig talað um slys
þar sem hársbreidd hefur skilið á
milli lífs og dauða er menn hafa ver-
ið við köfun. Í sumar fataðist erlend-
um manni sundið einhverra hluta
vegna svo hann sökk til botns, en
þessi maður hafði reynslu af köfun.
Það varð honum til happs að þarna í
nágrenninu voru vanir kafarar í lög-
reglunni að undirbúa köfun. Þeir
brugðu skjótt við og gátu dregið
manninn á land. Það var bara til-
viljun sem bjargaði þessum manni.“
Örtröð við Silfru á annatímum
 Í júlí fengu 4300 manns leyfi til köfunar í Silfru  Unnið að endurbótum og uppbyggingu
 Átta fyrirtæki með leyfi frá Samgöngustofu  Tekjur þjóðgarðsins um 20 milljónir króna
Ljósmynd/Einar Á.E.Sæmundsen
Hleypt niður í hollum Í júlímánuði í sumar fengu 4.300 manns leyfi til köfunar í Silfru á vegum fyrirtækjanna átta sem þar hafa leyfi til starfsemi. Takmörk
eru á því hversu margir mega kafa í gjánni í einu og þegar annir voru mestar þurftu kafarar í fullum herklæðum að bíða á bakkanum eftir að komast að.
Nokkuð hefur borið á því að litlir, óstýrilátir hópar, innlendir sem erlendir,
leggi leið sína á Þingvelli til að kafa í Silfru, að sögn Ólafs Arnar. Hann
segir þetta ákveðið vandamál og hafi verið áberandi nú síðsumars.
„Því miður kemur það fyrir að fólk kemur þarna gjörsamlega vanbúið
og skellir sér út í Silfru, jafnvel á nærbrókunum einum fata,“ segir Ólafur
Örn. „ Þetta fólk hefur ekki tilskilin leyfi og lítur á Silfru sem sundlaug.
Það er hún alls ekki því aðstæður geta verið hættulegar og hitastigið að-
eins 3-4 gráður. Alvarlegast í þessum efnum er heimsókn erlendrar fjög-
urra manna fjölskyldu í Silfru. Sundmaðurinn var 11 ára stelpa á brókinni
og fólkið svaraði fullum hálsi þegar okkar fólk kom til þess að stugga við
þeim og benda á öryggisatriði.“
„Lítur á Silfru sem sundlaug“
LAGÐIST TIL SUNDS Í BRÓKINNI EINNI FATA
Ólafur Örn
Haraldsson