Morgunblaðið - 04.09.2015, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það er uppnámí Evrópuhvert sem
litið er. Ferjur og
járnbrautir á milli
Bretlands og
meginlandsins
hiksta á háanna-
tíma. Grundvallarreglur, eins og
sú sem kennd er við Dyflini, eru
ekki virtar. Schengen-sam-
starfið gengur ekki upp eins og
málin standa. Meginforsenda
þess er að ytri landamæri sam-
starfsins haldi. Jafnvel þeir, sem
þjást af alvarlegasta almyrkva
stjórnmálalegrar blindu halda
því ekki fram að ytri landamæri
Schengen-ríkja rísi undir nafni
núna.
Þau tvö lönd álfunnar, þar
sem stjórnkerfið er veikast,
Grikkland og Ítalía, mátti ekki
treysta í landamæravörslu á
meðan ástandið taldist eðlilegt.
Það vissu allir, en létu yfir sig
ganga. Eftir að flóðbylgjan skall
á eru þessi landamæri aumari en
svo að hægt sé að flokka þau
sem gatasikti.
Sáralítið er fjallað um ástæð-
ur þessara óskapa. Þær eru þó
að mestu heimatilbúnar af þeim
sem vandræðin eru nú að kæfa.
Pólitískir rétttrúnaðarklerkar
banna að rót vandans sé rædd
og hvernig skuli bregðast við
honum. Eingöngu má ræða
hvernig fljótlegast sé að sökkva
ofan í óviðráðanlegar afleiðingar
hans. En jafnvel sú takmarkaða
heimild nær ekki svo langt að
ræða megi upphátt hverjar af-
leiðingar óundirbúinna óðagots-
aðgerða kunni að verða.
„Vorhreingerningarnar“, sem
svo mjög var hampað, komu
skriðunni af stað í norðanverðri
Afríku. Í Sýrlandi
héldu menn að sá
djarfi leikur næði
einnig til þeirra. Í
því trausti bjuggust
þeir til byltingar
gegn annarri kyn-
slóð einræðisherra í
Damaskus. Bandaríkjaforseti
dró opinberlega strik í sandinn
og sagði að stigi forseti Sýrlands
yfir þau yrðu viðbrögðin hörð.
Sá steig það „örlagaríka“ skref,
en Obama gerði ekkert. Ástæð-
an er sögð sú að forsetinn þori
ekki að styggja helsta stuðn-
ingsmann Assads, æðsta klerk-
inn í Teheran, því að það kynni
að spilla fyrir viðkvæmum við-
ræðum við hann.
Milljónir Sýrlendinga eru nú í
yfirfullum flóttamannabúðum.
Landið þeirra hefur verið
sprengt í tætlur. Úkraína er
stórlöskuð. Núverandi ráða-
menn þar ofmátu innihaldið í
fagurgala ráðamanna ESB og
Bandaríkjanna. Flóttamanna-
vandamálið þar er yfirþyrmandi
og efnahagurinn í rúst, Pútín
kokgleypti Krímskaga og upp-
reisnarmenn, sem styðjast við
Rússa, fara sínu fram víða í
austurhluta Úkraínu.
Nú segja góðviljaðir menn að
víkka eigi án tafar skilgreiningu
á flóttamanni og fara út fyrir
rammann um að persónulegu
öryggi hans sé ógnað. Efna-
hagsflótti verði hér eftir að telj-
ast jafngildur.
Nú eru rúmir 3 milljarðar
manna í heiminum með minna
en 260 krónur á dag til að fram-
fleyta sér. Verkefnið er því viða-
mikið. En best er að ræða ekki
þann þátt. Sá sem það gerir er
nefnilega „rasisti“.
Yfirborðsgutlarar
nær og fjær telja að
besta leiðin til
lausnar vanda sé að
ræða hann ekki}
Rétttrúnaðarfaraldur
bætist við hina
Áhættan semAlexis Tsip-
ras tók þegar
hann boðaði til
kosninga hinn 20.
september næst-
komandi virtist um stund ætla
að ganga upp. Samkvæmt
könnunum voru grískir kjós-
endur ekki sáttir við það
hvernig Syriza hafði haldið á
spilunum gagnvart þríeykinu,
en persónufylgi Tsipras sjálfs
mældist nóg til þess að skila
flokknum áframhaldandi
meirihluta.
Eftir því sem nær dregur
kosningum hefur fylgið hins
vegar dalað svo mjög að
Íhaldsflokkurinn Nýtt lýðræði
hefur nú náð forystu í könn-
unum, þótt mjótt sé á munum.
Fylgistap Syriza er eðlilegt
þar sem flokkurinn komst til
valda vegna loforða um að
binda enda á hinar
óvinsælu aðhalds-
aðgerðir fyrri rík-
isstjórnar og
bjóða kröfuhöfum
landsins birginn,
en hvorugt gekk eftir þegar á
reyndi.
Fari kosningarnar á þann
veg sem nú er spáð gæti Tsip-
ras horft fram á að flokkur
hans liðist í sundur vegna inn-
anflokksátaka. Nái Syriza
hins vegar aftur að verða
stærsti flokkurinn gæti orðið
stjórnarkreppa, þar sem Tsip-
ras hefur útilokað að leiða
stjórn í samstarfi við Nýtt
lýðræði og PASOK-flokkinn.
Reynslan segir að vísu að
heitstrengingar Tsipras haldi
ekki endilega, en þó er útlit
fyrir að frekari pólitísk óvissa
bíði Grikkja og var hún þó ær-
in fyrir.
Syriza dalar í
skoðanakönnunum
og óvissan eykst}
Verður persónufylgið nóg?
Á
lítilli eldfjallaeyju langt úti í hafi
tóku eldfjöll upp á því að gjósa.
Ekki bara eitt, ekki tvö og ekki
þrjú. Heldur fjögur. Öll í einu,
hvert í sínum landsfjórðunginum
og þau gusu og gusu. Úr þeim rann hraun, úr
þeim köstuðust stórir steinar og upp úr þeim
steig gufa svo megn að það var ekki líft á eyj-
unni litlu. Allir sem bjuggu þar þurftu að
flytja í burtu þangað til ósköpin gengju yfir.
Fólkið á eyjunni vonaðist til þess að fólk í
öðrum löndum myndi bjóða þeim að búa hjá
sér. En það gerðist ekki.
Fólkið langaði helst til að búa í löndum sem
voru nálægt eyjunni. Þar væri fólk sem líktist
þeim mest og mestar líkur á að aðlagast sam-
félaginu. En þeir sem réðu í nálægu löndunum
sögðust ekki geta tekið við nýju fólki. Aftur á
móti væru önnur lönd, lengra í burtu, þar sem væri nóg
pláss fyrir fólkið og það gæti kannski búið þar. Fólkinu á
eyjunni leist ekkert sérstaklega vel á það, fólkið í fjar-
lægu löndunum hafði aðra siði, talaði tungumál sem eng-
inn kunni og svo var skrýtin lykt þar. En það átti engra
kosta völ og fór því til fjarlægu landanna þar sem það
þekkti engan og vissi ekkert um landið.
Því einhvers staðar þarf fólk jú að eiga heima.
Sko.... þetta gerðist ekki í alvörunni. En þetta gæti
gerst, a.m.k. samkvæmt lögmáli Murphys um að ef eitt-
hvað geti farið úrskeiðs muni það fyrr eða síðar gera það.
Fyrir fólk í friðsömu landi er erfitt að setja sig í spor
fólks sem býr við skelfingar og stríðsógnir.
Hvernig ætli það sé að geta ekki búið í eigin
landi vegna óeirða, hættulegs þjóðfélags-
ástands eða ofsókna? Hver myndi ekki gera
allt hvað hann gæti til að koma sér og börn-
unum sínum úr slíku umhverfi?
Hvað ef við værum fólkið á eyjunni sem
þurfti að yfirgefa landið sitt – hver myndi
vilja leyfa okkur að búa hjá sér? Skyldum við
vera álitleg í augum umheimsins?
Skoðum málið.
Til dæmis er framleiðni vinnuafls á Íslandi
talsvert lægri en í mörgum vestrænum ríkj-
um. Við erum ein feitasta þjóð í heimi, við er-
um svakalegar eyðsluklær og við sóum um
þriðjungi þeirra matvæla sem eru framleidd í
landinu. Við notum einkabílinn eins og úlpu
(eða kannski frekar eins og sumarjakka) og
eigum það til að haga okkur dólgslega á netinu.
Við erum kannski ekki alveg sætasta stelpan á ballinu.
En við höfum marga kosti. Það hlýtur að skipta máli í
þessu samhengi. Til dæmis höfum við undanfarna daga
sýnt að við erum tilbúin til að opna heimili okkar og
hjörtu fyrir bláókunnugu fólki sem hefur hrakist af
heimilum sínum af ýmsum ástæðum.
Sumir vilja kalla þetta barnaskap, pissukeppni,
skammsýni, athyglissýki, heimsku og glannaskap. Öðr-
um þykja orð eins og góðmennska eiga betur við. En
hvaða orð sem eru valin, þá sýnir þetta að við erum bara
alveg ágæt eftir allt saman. annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Pissukeppni eða góðmennska?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ekki er að heyra að fundursem sveitarstjórn Borgar-byggðar átti með íbúum áHvanneyri og nágrenni í
fyrrakvöld hafi orðið til að sætta íbúa
við ákvarðanir sveitarstjórnar um
framtíð grunnskóladeildarinnar.
Sveitarstjórnin kom með ákveðið út-
spil en fundurinn krafðist þess að
hætt yrði við lokun skólans og lýsti
vantrausti á meirihluta sveitar-
stjórnar.
Meirihlutinn samþykkti í vor
skipulagsbreytingar í þeim tilgangi
að hagræða í rekstri sveitarfélagsins.
Ein ákvörðunin var að hætta kennslu
í grunnskóladeildinni á Hvanneyri en
þangað hafa nemendur í 1. - 4. bekk
sótt skóla en eldri börnin sækja nú
þegar skóla á Kleppjárnsreykjum.
Foreldrum var boðið upp á samráð
um það hvort þau vildu að börnum
þeirra yrði ekið í Kleppjárnsreyki eða
heldur skemmri leið í Borgarnes.
Björn Bjarki Þorsteinsson, forseti
sveitarstjórnar, segir að með þessu
sparist 35-40 milljónir á ári. Áformað
er að breytingin taki gildi að ári.
Íbúasamtök Hvanneyrar og ná-
grennis hafa mótmælt þessum áform-
um harðlega og lýstu fulltrúar þeirra
skoðunum sínum afdráttarlaust á
fundinum í fyrrakvöld.
Birgitta Sigþórsdóttir, við-
skiptafræðingur á Hvanneyri, segir
að ákvörðun um að loka skólanum
hafi mikil áhrif á byggðina. „Fólk
ákveður búsetu sína út frá þeirri
þjónustu sem boðið er upp á í nær-
samfélaginu. Skólarnir eru mikil-
vægur þáttur í því. Fimm fjölskyldur
með börn hafa nýlega flutt hingað og
keypt fasteignir. Lokun skólans gjör-
breytir forsendum þeirra,“ segir
Birgitta og bætir við: „Við viljum
halda því sem við höfum, þessum fjór-
um bekkjum. Svo er skólinn hjartans
mál hjá íbúnum. Okkur finnst þetta
vera ákveðin kúgun og einelti gagn-
vart okkur.“
Hugmynd um samrekstur
Sveitarstjórnarfulltrúar komu
fram með þá hugmynd að tveimur
neðstu bekkjunum yrði áfram kennt
á Hvanneyri og til þess nýtt aðstaða í
leikskólanum Andabæ sem er vel við
vöxt. Kolfinna Jóhannesdóttir sveit-
arstjóri segir að þar sé húspláss fyrir
slíka stofnun, hugsanlega án mikilla
breytinga. Sveitarstjórn hefur boðið
foreldrum að koma að þróun þessarar
hugmyndir. Kolfinna segir æskilegt
að taka ákvörðun í haust, staða leik-
skólastjóra sé laus og þá yrði hægt að
auglýsa eftir skólastjóra. „Við sjáum
að slík stofnun gæti verið góð viðbót í
skólaflóruna í Borgarbyggð,“ segir
Kolfinna.
Hugmyndin fékk ekki mikla um-
ræðu á íbúafundinum á Hvanneyri.
Greinilegt er að talsmenn íbúanna
vilja ekki gefa eftir þá þjónustu sem
þeir nú hafa. Fundinn sóttu um 180
íbúar úr skólahverfinu og víðar að úr
sveitarfélaginu. Samþykkt var án
mótatkvæða ályktun þar sem skorað
var á sveitarstjórn að draga til baka
ákvörðun sína um að loka grunn-
skóladeildinni. Bjarki segir að álykt-
unin verði lögð fyrir sveitarstjórn í
næstu viku og fái sína umfjöllun þar.
Hann segir að ákvörðunin standi og
ekki hafi verið rætt um að hverfa frá
henni.
Í lok fundarins var samþykkt
önnur ályktun þar sem lýst er yfir al-
gjöru vantrausti á meirihluta sveit-
arstjórnar og er lokun grunnskóla-
deildarinnar nefnd ásamt fleiri
atriðum sem rök fyrir því að hann sé
ekki starfi sínu vaxinn. „Fundarmenn
fara fram á að meirihluti víki úr sveit-
arstjórn og hleypi fólki að sem er
tilbúið til að vinna að heilindum fyrir
íbúa Borgarbyggðar.“
Vilja eindregið halda
skólanum sínum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sveitaþorp Hvanneyri er friðsælt skólaþorp með um 260 íbúa. Þar eru 60
börn á grunnskólaaldri og er 26 kennt í grunnskóladeild staðarins í vetur.
Borgarbyggð rekur grunnskóla
á fjórum stöðum og leikskóla á
fimm. Nemendum hefur stór-
lega fækkað. Fram kom í tölum
sem Kolfinna Jóhannesdóttir
sagði frá í erindi sínu á íbúa-
fundinum á Hvanneyri að skóla-
húsnæði er langt umfram þarfir.
Þannig rúmar húsnæði grunn-
skólanna 738 nemendur, 230
fleiri en sækja skólana nú. Leik-
skólarnir rúma 284 nemendur,
70 fleiri en þar eru nú.
Borgarbyggð gæti því tekið á
móti verulegri íbúafjölgun án
þess að byggja. Vegna breyttrar
aldurssamsetningar í þjóðfélag-
inu er ekki við því að búast að
þörf verði fyrir allt húsnæðið.
Sveitarstjórn hefur því verið að
leita leiða til að hagræða með
því að nýta húsnæðið betur. Lið-
ur í því er lokun grunnskóla-
deildarinnar á Hvanneyri og
sala á húsnæði húsmæðraskól-
ans á Varmalandi sem grunn-
skólinn hefur til afnota.
Nýta betur
skólahúsin
HAGRÆÐING Í REKSTRI