Skólavarðan - 01.10.2007, Page 5

5
SKÓLAVARÐAN 7.TBL. 7. ÁRG. 2007
GESTASKRIF: RÍKHARÐUR H. FRIÐRIKSSON
Mikil áhersla hefur verið lögð á raun-
greinar undanfarin ár, m.a. eftir að
kom í ljós að Íslendingar voru talsverðir
eftirbátar Singapore-búa í þeim efnum.
Ég átti þess kost að dvelja um skeið í því
ágæta borgríki þar sem ég hreifst mjög
af dugnaði íbúanna við að byggja upp
velmegunarþjóðfélag.
Eitt var þar þó sem stakk dálítið í
þegar heimsóknin var gerð upp. Ég
komst að því að sáralítið af einkennum
velmegunarinnar og reiknigetunnar sat
eftir í huganum. Öll háhýsin bættu
engu við það sem maður hefur þegar
séð á mörgum öðrum stöðum. Eftir sátu
staðir sem báru fortíðinni vitni; það
var niðurnídda indverska hverfið, litla
kínverska hverfið, gömlu veitingahúsin
meðfram skurðinum, indverska hofið,
moskan og glæsibyggingar Englendinga
frá nýlendutímanum. Við hliðina á þessum
litlu perlum urðu risavaxnir skýjakljúfar
viðskiptalífsins eitthvað svo - venjulegir.
Fólk fer ekki til Singapore til að hella
sér út í menningarlífið þar, nema kannski
sérvitringar eins og ég. Til þess er farið
til staða sem eru það sem þeir eru vegna
þeirrar menningar sem þar hefur verið
stunduð. Vissulega hafa verið stunduð þar
viðskipti í aldanna rás en það eitt og sér
vekur af einhverjum ástæðum ekki upp
löngun fólks til að fara þangað. Það er
bara eitthvað svo – venjulegt.
Af hverju kemur fólk í hrönnum til
Íslands? Náttúra landsins hefur vissulega
sitt að segja. Brúin yfir í hana og ástæðan
fyrir því að menn vita af henni er þó oftar
en ekki þekktir tónlistarmenn eins og
Björk og SigurRós, eða jafnvel næturlífið í
Reykjavík, fyrirbæri sem benda til að hér á
landi búi fólk sem er svolítið sérstakt. Það
er þess vegna sem fólk fer til Íslands en
ekki Grænlands eða Síberíu.
Fólk kemur til að skoða sérstöðu,
eitthvað sem það sér ekki annars staðar.
Sérstaða fæst ekki keypt fyrir peninga.
Hún er afleiðing hugmynda sem urðu
til við skapandi hugsun og verður aldrei
reiknuð út, ekki einu sinni af spámönnum
nútímans, hinum heilögu hagfræðingum.
Á Íslandi undanfarin ár hefur efnis-
hyggja eflst svo að eftir er tekið. Engu
er hægt að koma í gegn nema hægt
sé að reikna út í krónum og aurum
hversu mikið það kostar og hversu mikill
hagnaðurinn verði. Þarna er alltaf talað
um skammtímagróða (og af einhverjum
ástæðum aldrei um tap). Afleiðingarnar
fyrir þjóðfélagið og náttúruna næstu
áratugina og aldirnar eru spurningar sem
ekki er tekist á við og virðast einhvern
veginn ekki skipta nógu miklu máli. Þær
komast ekki almennilega út í umræðuna
því ekki er hægt að reikna út hagnað eða
tap á núverandi kjörtímabili.
Ég tek eftir þessu hjá börnunum
mínum. Mikill tími fer í að hjálpa þeim
með stærðfræði. Óskapleg orka fer í að
leita svara við spurningum sem hafa eitt
ákveðið svar sem hægt er að reikna út.
Þegar kemur að því að svara spurningum
sem hafa fleiri en eitt rétt svar (að ekki sé
talað um ekkert rétt svar) er eins og þær
skipti minna máli, ef þær eru ekki beinlínis
eitthvað sem menn komast upp með að
sleppa að horfast í augu við. Það er eins og
þær spurningar séu ekki eins mikilvægar
og hinar.
Ekki hvarflar að mér annað en að
kennarar í hugvísindagreinum séu fylgnir
sínum fögum. Vandamálið er að þrýst-
ingur þjóðfélagsins er mjög sterkur í átt
að mælanlegum gildum. Hann er svo
sterkur að það virðist litlu máli skipta hvað
skólakerfið gerir. Ef ekki er hægt að mæla
það og fá niðurstöðu í töluformi þá skiptir
það ekki máli – ekki í alvörunni.
Furðulegt er þó að sérfræðingarnir
sem veita álit byggt á „óvéfengjanlegum“
útreikningum virðast alltaf komast að
niðurstöðu sem hentar vinnuveitanda
þeirra. Það eitt ætti að segja okkur heil-
mikið um gildi þess að byggja lífsgildi á
tölulegum niðurstöðum. Það eru semsé, við
nánari athugun, fleiri en eitt rétt svar við
Að mæla það
ómælanlega
Þankar um töludýrkun og tónlistarnám
Vandamálið er að þrýstingur þjóðfélagsins er mjög sterkur í átt að
mælanlegum gildum. Hann er svo sterkur að það virðist litlu máli
skipta hvað skólakerfið gerir. Ef ekki er hægt að mæla það og fá
niðurstöðu í töluformi þá skiptir það ekki máli – ekki í alvörunni.
Ríkharður er félagsmaður í KÍ og því ekki gestur í eiginlegum skilningi en
við hjá Skólavörðunni brjótum eigin lög og reglur með reglulegu millibili
til að koma skoðunum starfandi kennara á framfæri og gera um leið
kennara sjálfa sýnilegri. Grein Ríkharðs er áhugaverð og vafalaust verður
um hana rætt í kennarahópum. Gaman væri að heyra hvað fólki finnst
um það sem Ríkharður heldur á lofti og hitt sem hann beinir spjótum
sínum að.