Skólavarðan - 01.03.2001, Blaðsíða 8

Leikræn t ján ing
10
þennan mat, hvað er konan eiginlega með á
höfðinu o.s.frv? Bekkjarumræða um for-
dóma á eftir.
Sagan færð í leikbúning
Lokaverkefnið gæti verið sýning fyrir
foreldra, þar sem hóparnir semja litla þætti
og færa þá í leikbúning. Til hjálpar gæti
kennarinn gefið hverjum hópi ákveðið efni
til að fjalla um. Mikilvægt er að sagnfræð-
inni séu gerð góð skil. Hér koma nokkrar
tillögur að efnisþáttum sem nemendur geta
spreytt sig á
• Þið eruð stödd við kirkjuna að Hóli og
er messu er nýlokið. Fólk er prúðbúið en
dauft í dálkinn, harðindi hafa verið mikil
þennan vetur. Aðvífandi kemur „agent”
sem hvetur fólk til þess að flytja vestur um
haf. Hann lýsir fyrirheitna landinu á lof-
samlegan hátt
• Hópur Íslendinga stígur á land í
Kanada. Hvern hitta þau fyrst, hvernig geta
þau gert sig skiljanleg, hvað þarf að gera í
upphafi dvalar?
• Nú eruð þið búsett í Kanada. Hvernig
er lífið þar, hvað skrifið þið í bréfum heim,
hvernig er með atvinnu og húsnæði?
• Íslendingadagur í Gimli. Fólk spyr
eftir fréttum og fær fréttir. Vínartertur og
kleinur eru á kaffiborðinu. Spurt er um
laun, búsetu, fæðingar og dauða.
• Þið eruð Vestur-Íslendingar í heim-
sókn á Íslandi. Þið talið bjagaða íslensku.
Þið eruð að heimsækja ættingja og skoða
æskustöðvar mömmu og pabba og komið
með gjafir frá Kanada.
Gangi ykkur vel.
Ef nánari upplýsinga er þörf eða aðstoðar
þá er netfang mitt asara@isl.is
Ása Helga Ragnarsdóttir
Höfundur er leikari frá Leiklistarskóla
Íslands og kennari í Háteigsskóla.
Spuni -
leikhússport
Í námskrá grunnskóla fyrir leik-
ræna tjáningu segir að greinin geti
tengst skólastarfi á þrjá vegu:
- Aðferð eða leið við kennslu.
- Sjálfstæð námsgrein.
- Listasmiðjur af ýmsu tagi.
Ég tel að leikræna tjáningu og framsögn
eigi að kenna sem mest í samþættingu við
aðrar námsgreinar og í námskránni er sagt
frá því hvaða möguleikar eru fyrir hendi.
Þegar leikræn tjáning er kennd sem sjálf-
stæð námsgrein er það oftast í efstu bekkj-
um grunnskólans sem skyldugrein eða val-
grein. Ef hún er skyldugrein, þar sem allir
þurfa að taka þátt, þarf að passa að ofgera
ekki í byrjun. Gott er að byrja á einhverju
sem nemendur þekkja, til dæmis framsögn
og léttum spunaleikjum, og þannig kemst
kennari að því hvað hann getur farið langt
með nemendur. Leiklist er þess eðlis að
hún stjórnast af þeim sköpunarkrafti sem
ríkir í hópnum hvert sinn og því erfitt að
skipuleggja hana fyrirfram. Kennari þarf
því að vera tilbúinn til að finna út hvað
hentar hópnum best og hann þarf að sjá til
þess að allir séu algjörlega sáttir við sinn
hlut. Ég get til dæmis látið nemendur skrifa
enskan stíl þó að þeir séu ekki endilega til-
búnir til þess þá stundina en ég get ekki lát-
ið þá í spuna eða hlutverk í leikriti nema
þeir séu fúsir til þess. Í valhópum er hægt
að gera meiri kröfur til nemenda og oft er
endapunkturinn einhvers konar sýning.
Nemendur hafa gaman af svokölluðum
spuna sem er mjög góð aðferð til að efla
ímyndunarafl, hugmyndaflug og sköpunar-
orku, auk þess sem hann þjálfar samvinnu
og eykur sjálfstraust. Spuni er nefnilega
fyrst og fremst þjálfun í að fá hugmyndir,
hlusta á aðra og vinna saman að því að
skapa. Stundum tekst þetta og stundum
ekki og eitt af því fyrsta sem nemendur læra
í spuna er að það má mistakast.
Keppni í spuna
Síðastliðin ár hef ég notað mikið svokall-
að leikhússport sem er þýðing á orðinu
teatersport en ef til vill væri réttara að kalla
það leikhúsíþrótt. Það eina sem þetta á
sameiginlegt með íþróttum er að það er
keppt í greininni og oftast milli liða. Þetta
er sem sé spunakeppni og það eitt að skipta
í lið og keppa gerir þetta spennandi fyrir
nemendur. Ég fór að nota þetta eftir að ég
komst í bók sem heitir Teatersport og er til
sölu hjá Bandalagi íslenskra leikfélaga. Hún
er mjög handhægur leiðarvísir. Þar er bæði
að finna greinar um þá tækni sem þarf í
spuna og einnig margar spunaæfingar. Hún
er þyngdarskipt og því mjög auðvelt að feta
sig áfram og finna út hvað er hægt að bjóða
nemendum upp á. Þar eru léttir spunaleikir
fyrir byrjendur og allt upp í mjög krefjandi
spunaæfingar sem henta vel í valhópum.
Nánast undantekningarlaust finnst nem-
endum þetta afskaplega skemmtilegt. Ef vel
tekst til er svo hægt að vera með keppni
með áhorfendum. Þar gildir, eins og alltaf í
spuna, að vera jákvæður gagnvart andstæð-
ingnum og þó að alltaf sé skemmtilegast að
vinna er aðalatriðið þó fyrst og fremst að
vera með.
Gott námskeið til að þora að byrja
Ég tel nauðsynlegt að skólar sem bjóða
nemendum sínum valgreinar hafi leiklist
með. Ekki treysta allir kennarar sér til að
kenna hana og vissulega er betra að hafa
prófað sjálfur. Ég er viss um að margir
kennarar hafa áhuga og hæfileika en treysta
sér ekki til að byrja. Ég vil benda kennurum
á að Bandalag íslenskra leikfélaga, sem eru
samtök áhugaleiklistarfólks, rekur skóla
sem býður upp á tíu daga námskeið í júní ár
hvert að Húsabakka í Svarfaðardal. Kennar-
ar skólans eru mjög hæft atvinnuleikhúsfólk
og boðið er upp á grunn- og framhalds-
námskeið svo að allir fá kennslu við sitt
hæfi. Þarna er kjörið tækifæri fyrir þá sem
hafa áhuga á að efla leiklist í grunnskólum
landsins.
Gunnhildur Sigurðardóttir
Höfundur er kennari við
Gagnfræðaskólann í Mosfellsbæ.
Spuni er mjög góð
aðferð til að efla ímynd-
unarafl, hugmyndaflug
og sköpunarorku, auk
þess sem hann þjálfar
samvinnu og eykur
sjálfstraust.
Gunnhildur Sigurðardóttir: „Nánast undantekn-
ingarlaust finnst nemendum leikhússportið af-
skaplega skemmtilegt.”
Lengri gerð greinar er á heimasíðu KÍ.