Skólavarðan - 01.04.2001, Blaðsíða 3

4
Leiðar i
Ritstjóri: Kristín Elfa Guðnadóttir
Ábyrgðarmaður: Helgi E. Helgason
Ritstjórn: Auður Árný Stefánsdóttir, Ása H. Ragnarsdóttir,
Eiríkur Jónsson, Helgi E. Helgason, Kristín Elfa Guðnadóttir,
Kristín Stefánsdóttir, Magnús Ingvason, Sigurrós Erlingsdóttir
Hönnun: Penta ehf.
Ljósmyndun: Jón Svavarsson
Teikningar: Ingi
Auglýsingar: Öflun ehf. / Kristín Snæfells / kristinsn@islandia.is / sími: 533 4470
Prentun: Prentsmiðjan Grafík ehf.
Forsíðumynd: lngi, Penta ehf.
Að læra sér til lífs
Í vinnuumhverfi nútímans er lögð vaxandi áhersla á símenntun.
Til þess að vera gjaldgengir á vinnumarkaði, halda í starf sitt og fá
annað betra, þurfa menn að vera vakandi og fylgjast með, sífellt
reiðubúnir að kynna sér nýja hluti. Menntun allt lífið eru einkennis-
orð hreyfanlegs hagkerfis.
Bandaríkjamenn eru farnir að
beita orðatiltækinu earning a
living á nýjan hátt í þessu
samhengi og segja nú learning
a living. Ef til vill mætti snúa
þessu upp á íslensku, að í stað
þess að fólk afli sér viðurværis
læri það sér til lífs. Að sögn
Ted Sanders, varaformanns í bandarísku ráði sem fjallar um mennta-
stefnu og -rannsóknir, verður menntasamfélagið að tileinka sér nýjar
aðferðir, eins konar nám á réttum tíma (just-in-time learning).
„Námstilboð þarf að hanna og útdeila nákvæmlega þegar einstakl-
ingur þarf á þeim að halda, hvort sem hann er ungt barn í grunn-
skóla eða fullorðinn á vinnustað,“ segir Sanders. Í þessu tölublaði
Skólavörðunnar er púlsinn tekinn á möguleikum kennara og skóla-
stjórnenda hérlendis á framhalds- og endurmenntun, en þar er margt
í deiglunni.
Að baki breyttum áherslum í menntun liggja margslungnar sam-
félagsbreytingar. Tímarnir breytast ört og þekking gærdagsins dugar
ekki á morgun, jafnvel ekki í dag. Sumir bera kvíðboga fyrir framtíð-
inni, finnst tíminn vera að fara fram úr sjálfum sér og breytingar ger-
ast allt of ört. Aðrir fagna og segja óvissu og óreiðu í takt við náttúr-
leg og félagsleg ferli og alls ekkert til að óttast. Eins og Benoit
Mandelbrot sannaði á áttunda áratugnum eru alls staðar mynstur, og
smæsta mynstrið er nánast endurtekning á mynstri hlutar í heild.
Endurmenntun þarf að taka mið af breyttum tímum og haldast í
hendur við síbreytilegar kröfur um þekkingu og stöðuga aðlögun
manns og umhverfis hvort að öðru. Nútímafræðingurinn Douglas
Rushkoff fjallar um þetta í bók sinni Children of Chaos og segir
meðal annars: „Við erum eins og hverjir aðrir innflytjendur í ókunnu
landi og verðum að sækja vitneskju um hvernig við eigum að hegða
okkur og hugsa til barnanna okkar. Þau eru fædd inn í óreiðuna, hafa
þegar lagað sig að henni og kunna að sjá mynstrin í þessu breytta
landslagi.“
Að gefnu tilefni
Að gefnu tilefni skal tekið fram að þegar greinar berast Skólavörð-
unni sem kalla á svör verður þeirra leitað. Greinin verður borin efn-
islega undir þann sem er beðinn um að svara og þau síðan birt í sama
tölublaði. Þetta er ein þeirra leiða sem Skólavarðan fer til að sinna
hlutverki sínu sem vettvangur lifandi umræðu. Blaðið biður Eirík
Brynjólfsson, greinarhöfund í síðasta tölublaði, afsökunar á að gera
honum þetta ekki ljóst og leyfa yfirlestur að honum forspurðum.
Mistök eru til að læra af þeim og í gagnrýni Eiríks felst einmitt það
aðhald sem Skólavarðan sækist eftir og þarf á að halda.
Kristín Elfa Guðnadóttir
Efni
Greinar
Vanlíðan og vinnuumhverfi 8
Hvernig líður íslenskum kennurum í starfi? Helgi E. Helgason
ræðir við Maríu Pálmadóttur og Sigurð Lyngdal, en þau
kynntu sér nýverið ráðgjafarþjónustu danska kennarasam-
bandsins fyrir kennara sem líður illa í starfi.
Margt líkt en annað ólíkt 12
Samningar grunnskólakennara og framhaldsskólakennara eru
líkir um margt. Guðrún Ebba Ólafsdóttir og Elna Katrín Jóns-
dóttir spjalla vítt og breitt um kjör kennara.
Árangur farinn að koma í ljós 14
Ný reglugerð um skólareglur og aga leit dagsins ljós í fyrra.
Kristín Elfa Guðnadóttir ræðir við Sigfús Grétarsson skóla-
stjóra Valhúsaskóla um nýjar skólareglur þar á bæ.
Breytingar á framboði, formi og innihaldi 17
Endurmenntun og framhaldsmenntun kennara er í mikilli
gerjun um þessar mundir. Hafdís Ingvarsdóttir, Andrés Guð-
mundsson og Ingvar Sigurgeirsson eru þar í fremstu víglínu.
Listnám á tveimur skólastigum 22
Draumur um listaháskóla er orðinn að veruleika en hvað á að
kenna á listnámsbrautum í framhaldsskóla? Ingiberg Magnús-
son segir Helga E. Helgasyni frá umræðu um samstillingu
tveggja skólastiga.
Fastir liðir
Formannspistill 3
Sigrún Grendal skrifar.
Umræðan 5
Samspil, gildi þess og möguleikar á framkvæmd. Atli
Guðlaugsson og Brynhildur Ásgeirsdóttir fjalla um samspil,
sem vegur þyngra í nýrri aðalnámskrá en áður.
Skóladagar 7
Myndasaga Skólavörðunnar.
Fréttir og smáefni 7, 16
Vettvangsferðir og safnaheimsóknir (7), Fjármögnun sér-
kennslu (7), Danir hlynntir einkaskólum (16).
Gestaskrif 16
Guðrún Ragnarsdóttir formaður Gæðastjórnunarfélags Ís-
lands og forstöðumaður gæðastjórnunar hjá Íslandsbanka -
FBA fær sér kaffi með okkur að þessu sinni.
Námsgögn 21
Að lesa tónlist með eyrunum, grein um nýtt námsefni eftir
Þóri Þórisson.
Heimsóknin 26
„Það er okkur að kenna ef nemanda gengur ekki nógu vel í
skólanum.“ Hvaleyrarskóli er fjölmenningarlegur skóli og
mikil áhersla lögð á gott innra starf. Steinunn Þorsteinsdóttir
tekur hús á Helgu Friðfinnsdóttur skólastjóra.
Smáauglýsingar og tilkynningar 28
Kjaramál 29
Hannes Þorsteinsson skrifar um 9,14 tímana.
Vefanesti 29
Smiðshöggið 30
Birgir Edwald skrifar um ábyrgð stjórnenda í skólaþróun.