Skólavarðan - 01.04.2001, Blaðsíða 10

hrætt við eitthvað sem gæti hugsanlega
gerst en mun jafnvel ekki verða. Þetta
minnir mig að sumu leyti á samningana
okkar 1997, þá voru menn hræddir við hluti
sem gerðust svo ekki. Kennarar eru vanir
miðlægum kjarasamningum og að það liggi
nánast fyrir á einu A4 blaði um hvað var
samið, hvenær og hvernig það komi til
framkvæmda.
Guðrún Ebba: Þegar ég verð svartsýn,
sem er nú ekki oft, þá hugsa ég: Þetta er til-
raun sem er gaman að gera, að færa valdið
til kennara og skólastjóra, en ef þetta geng-
ur ekki verðum við að hætta við hana. En
auðvitað verður að treysta þeim sem vinna
störfin og ekki gildir hið sama um 30 barna
skóla og 600 barna skóla. Rekstrargrund-
völlur og umhverfi skóla er ólíkt og ekki
hægt að njörva allt niður í kjarasamningi.
Elna: Þróunin sem er að verða á vinnu-
markaði hér heima sem erlendis felst í því
að þátttaka í ákvörðunum sem varða skipu-
lag á öllu starfi er færð til launamanna
ásamt ákvörðunum um eigin kjör.
Guðrún Ebba: Ég er oft spurð hvort það
megi hafa hlutina svona eða hinsegin og
spyr þá á móti: Hvernig viljið þið hafa
þetta? Því að ég tel að þeir sem starfa á
hverjum stað fyrir sig eigi að hafa mun
meira um skipulags skólastarfs að segja en
hingað til.
Elna: Verið er að kalla kennara til meiri
ábyrgðar, bæði í stefnumótun og kjörum.
Guðrún Ebba: Helst eru það kennarar
sem hafa starfað annars staðar en í skólum
sem kippa sér ekki upp við þetta.
Grunnskólinn miðstýrðari
Elna: Grunnskólinn hefur ef til vill
verið meira miðstýrður en framhalds-
skólinn og fólk því óviðbúnara þessum
breytingum. Enn fremur er lygnari
sjór í framhaldsskólanum af því að
fólk fær miklar grunnkaupshækkanir
strax. Svo geta verið teknar launa-
ákvarðanir úti í skólunum sem munu
valda ölduróti en upp úr stendur að
menn eiga ekki eins mikinn hluta
launasetningar sinnar undir ákvörðun-
um í einstökum skólum og grunnskól-
inn.
Guðrún Ebba: Fólk er óöruggt
enda er þetta nýtt kerfi, ný hugsun.
En ákvörðun um úthlutun úr launa-
flokkapottinum, sem er eins og öllum
er líklega ljóst 3 lfl á hvert stöðugildi
miðað við launaflokk 235, 5 þrep, á að fara
eftir þekktum reglum sem byggjast á mark-
miðum samningsins eins og hann birtist í
samningstexta. Áherslur geta hins vegar
verið breytilegar eftir skólum enda slíkt í
anda samningsins.
Elna: Samningsaðilar grunnröðuðu öll-
um félagsmönnum miðlægt á grundvelli
samningsákvæða um mat á menntun,
kennsluréttindum og kennsluferli. Aðrar
kjarabreytingar munu byggja á stofnana-
framkvæmd samningsins. Þar er búið að
tryggja nokkurt fé, einkum til viðbótar-
starfa skv. nýrri reglugerð um starfslið
framhaldsskóla, og alveg ljóst að ef vel á að
ganga með frekara mat á störfum einstak-
linga til launa verður að halda á spöðunum
með að tryggja meira fé til reksturs fram-
haldsskóla á samningstímanum.
Guðrún Ebba: Kennarar ættu að geta
raðað sér í launaflokka eftir starfi, aldri og
menntun og margir skólastjórar hafa í
rauninni falið kennurum að staðsetja sig
m.t.t. nýs samnings. Viðbótarlaunaflokkun-
um þremur er til dæmis ætlað að koma til
móts við álag, ábyrgð og sérhæfni starfsins
en ekki að kaupa viðbótarvinnu sem er klár-
lega yfirvinna. Þessi leið, að skilja eftir til-
tekinn fjölda launaflokka fyrir skólana að
deila út, er að vissu leyti tilraun sem fólk
ákveður í næstu kjarasamningum hvort það
vill ganga lengra með eða færa inn í töflu.
Þessu til viðbótar var samið um röðun
deildarstjóra sem er nýtt í kjarasamningum
grunnskóla. Samningurinn kveður ekki á
um hvenær skuli ráða deildarstjóra. Það er
skólanna að sækja það til sveitarfélaganna.
Þróun sem gengur ekki til baka
Elna: Svo má ekki gleyma að bæði í FG
og FF féllu kennarar niður í launum á
sumrin en með nýjum samningum er búið
að jafna það í báðum hópum. Annars vil ég
leggja áherslu á að virk kjarapólitík og mikil
umfjöllun skiptir sköpum þegar litið er til
framtíðar. Því meiri vinnu sem við leggjum
í þetta, þeim mun meira uppskerum við.
Skólar þurfa sjálfir að þrýsta á um meira
fjármagn og það gildir um báða samning-
ana. Þeir þurfa að bera sig eftir björginni.
Þetta er mjög spennandi verkefni fyrir
skólastjórnendur. Í báðum samningum er
vinnuveitandahlutverk skólastjóra og skóla-
meistara orðið mun skýrara en áður var.
Framhaldsskólanum er sparkað út í at-
vinnulífið með þessum samningi, hann get-
ur ekki leyft sér að bjóða lélegri laun en
aðrir og velgengnin fer eftir því hvort skól-
um tekst að sannfæra yfirvöld um að þeir
verði að fá meira fé til rekstursins. Annars
fer allt aftur í sama farið. Ekki verður aftur
snúið með samningsumsvif í hverri stofnun,
það er þróun sem gengur ekki til baka.
Guðrún Ebba: Þetta er tækifæri fyrir
bæði skólastig til að rísa úr öskustónni. Inn-
gangskaflar beggja samninga eru nýjung og
bæði háleitir og skólamálalegir. Viðsemj-
endur sýna kennurum tiltrú og það er mik-
ilvægt fyrir ímynd stéttarinnar út á við og
vonandi sjálfsímyndina líka.
keg
Samningar
13
Elna: Í upphafi stóð
ekki til að upptöku nýs
launakerfis og tilfærslur
bæri svona brátt að, en
eftir tveggja mánaða
verkfall var komin
gríðarleg pressa á að
ná ávinningi í launa-
umslagið strax.