Skólavarðan - 15.01.2001, Blaðsíða 6

skóla, staðsetningar starfa í skipuriti,
ábyrgðar, álags og hversu sérhæfð störfin
eru. Dregið er úr miðstýringu í gegnum
kjarasamning og eiga kennararnir hver fyrir
sig og sameiginlega að bera meiri ábyrgð
en áður. Þess vegna er enn meiri ástæða til
þess að dreifa flokkunum tiltölulega jafnt
milli kennara.“
Guðrún Ebba segir störf umsjónarkenn-
ara hafa styrkst verulega með nýja kjara-
samningnum. „Með þessum nýja kjara-
samningi tókst að styrkja verulega stöðu
umsjónarkennara. Það var búið að vera bar-
áttumál okkar í mörg ár að tekið yrði tillit
til meira starfs og ábyrgðar umsjónarkenn-
ara og þeirra krafna sem til þeirra eru
gerðar í grunnskólalögunum, nýrri aðal-
námskrá og af samfélaginu í heild.“
Nýjar leiðir til að tryggja kennurum
verulega hækkun grunnkaups
Það vakti óneitanlega athygli þegar
grunnskólakennarar og viðsemjendur þeirra
sendu frá sér yfirlýsingu um sameiginleg
markmið með nýjum kjarasamningi sem
þeir sögðust ætla að undirrita fyrir jól. Það
dróst reyndar fram yfir áramót að samning-
urinn yrði formlega undirritaður. Á gaml-
ársdag lýstu aðilar yfir að samkomulag
hefði tekist um öll atriði í kennarahluta
samningsins en þá var enn eftir að ganga
frá þætti skólastjóra.
„FG hóf undirbúning samningaviðræðna
með það veganesti að við ættum að freista
þess í lengstu lög að komast hjá verkfallsá-
tökum,“ segir Guðrún Ebba. „Þetta höfð-
um við að leiðarljósi. Við höfðum líka feng-
ið skýr skilaboð um það frá stofnfundi FG,
stofnþingi Kennarasambandsins og úr
skoðanakönnun meðal félagsmanna að
nauðsynlegt væri að skapa jákvæða mynd af
kennurum og starfi þeirra og samtökum í
huga almennings. Við tókum þetta alvar-
lega, létum í ljós bjartsýni hvenær sem við
okkur var rætt í fjölmiðlum og lögðum á-
herslu á jákvæð atriði í skólastarfinu.
Við ákváðum að fara nýjar leiðir í þessum
samningum sem gætu skilað grunnskóla-
kennurum verulegum grunnkaupshækkun-
um. Þrátt fyrir nokkra tortryggni í
upphafi í ljósi fyrri viðræðna um til-
raunasamning kom fljótlega í ljós
að viðsemjendur okkar vildu reyna
að feta þessa sömu braut með okkur
og trúnaður var á milli aðila.“
Svona gerir maður ekki,
Guðrún Ebba!
„Þetta var alls ekki auðveldasta
leiðin,“ segir Guðrún Ebba enn-
fremur. „En það var viss ögrun
fólgin í því fyrir okkur að líta ekki á við-
semjendur sem andstæðinga, að telja ekki
allt ómögulegt og vonlaust sem þeir höfðu
fram að færa. Það var líka ögrun að setja sér
þessi stífu tímamörk í samningsgerðinni.
Margir sem eiga að baki miklu lengri
reynslu en ég í kjaramálum kennara sögðu:
Guðrún Ebba, svona segir maður ekki.
Maður getur ekki sagst ætla að ljúka samn-
ingi fyrir einhvern tiltekinn tíma!
Ég skil að menn hafi verið vantrúaðir
áður en þeir sáu svart á hvítu að okkur hafði
tekist það ætlunarverk okkar að hækka
grunnlaun kennara verulega og koma í veg
fyrir að kennsluafsláttur eldri kennara yrði
skertur. Mér sárnaði hins vegar þegar menn
fóru að rangtúlka samninginn.“
Eitthvað fór úrskeiðis í aðdraganda
atkvæðagreiðslunnar
Haldnir voru yfir 70 kynningarfundir um
samninginn um allt land. Að sögn forystu-
manna FG voru fundirnir undantekninga-
laust mjög málefnalegir og af undirtektum
að dæma, sem í mörgum tilvikum lauk með
því að samningamönnum var klappað lof í
lófa, virtust margir kennarar taka samn-
ingnum vel. Þegar kynning hans var langt
komin og atkvæðagreiðsla um hann að hefj-
ast virtist andstaða við hann aukast og hörð
gagnrýni kom fram í fjölmiðlum. Hver var
ástæðan?
„Já, það hlýtur eitthvað að hafa farið úr-
skeiðis í aðdraganda atkvæðagreiðslunnar,“
segir Guðrún Ebba. „Skýringin er ef til vill
að hluta til sú að skólastjórar hafi skilið
samninginn á annan hátt en samninganefnd
kennara. Meðan á kynningarferlinu stóð
var ég í stöðugu sambandi við Þorstein Sæ-
berg, formann Skólastjórafélags Íslands, og
Birgi Björn Sigurjónsson, formann samn-
inganefndar Launanefndar sveitarfélaga, til
þess að fullvissa mig um að við værum sam-
stiga í túlkun. Hins vegar virðast einhverjir
skólastjórar hafa skilið samninginn á annan
veg og túlkað hann öðru vísi en við í sam-
tölum við kennara úti í skólunum. Ég vil
ekki halda því fram að þessir skólastjórar
hafi vísvitandi unnið að því að skapa óá-
nægju með kjarasamninginn en það er
alveg ljóst að tvenns konar túlkun á samn-
ingnum í skólunum hafði þau áhrif að þeir
sem voru tvístígandi urðu enn óöruggari og
fóru að velta því fyrir sér hvor skýringin
væri rétt. Þetta gerðist þrátt fyrir að allir fé-
lagsmenn fengju sent heim sérstakt frétta-
bréf með upplýsingum um allar helstu
breytingar sem í samningnum felast að
undanskildum launabreytingunum. Þetta
sama bréf hafa fulltrúar í Launanefnd
sveitarfélaga notað við túlkun og kynningu
á samningnum í sínum hópi.
Það er augljóst að margir kennarar hræð-
ast þær miklu breytingar sem felast í kjara-
samningnum og þá einkum aukið verk-
stjórnarvald skólastjóra. Auðvitað eru þeir
nú komnir að verulegu leyti hinum megin
við borðið. Að mínu viti hefði þurft að vera
búið að skilja algerlega á milli kjarasamn-
ings skólastjóra og kennara. Ég tel að nú
þegar kjarasamningurinn hefur verið sam-
þykktur þurfi að taka þetta mál fyrir sér-
staklega á vettvangi Kennarasambands Ís-
lands. Hér eru tvö ólík félög, Félag grunn-
skólakennara og Skólastjórafélag Íslands,
sem eiga bæði að vera í Kennarasambandi
Íslands en ekki tengd í einum og sama
kjarasamningi.“
Tímamótasamningur sem á eftir að
tryggja betra skólastarf
Erfitt hefur verið að fá kennara með full
réttindi til starfa í grunnskólum landsins.
Breytist það í kjölfar þessa samnings?
„Auðvitað vonum við það,“ segir Guðrún
Ebba. „Við vitum hins vegar að ungu kenn-
urunum finnst að þeir hafi ekki borið nógu
mikið úr býtum. Það er alveg rétt að hækk-
anir þeirra eru ekki eins miklar og þeirra
sem eru 40 ára og eldri. Það hefur verið
flótti úr stéttinni og við vonum að með
þessum kjarasamningi séum við ekki ein-
ungis að stöðva þennan flótta heldur að
opna flóðgátt í hina áttina, þannig að við
fáum kennara sem horfið hafa til annarra
starfa aftur inn í skólana. Það verður mjög
gaman að sjá kennarastofurnar næsta haust,
hvaða breytingar hafa orðið.“
Mikið starf er framundan við áframhald-
andi kynningu á samningnum.
Meginbreytingin sem í honum felst kem-
ur til framkvæmda með nýju skólaári, 1. á-
gúst næstkomandi. Guðrún Ebba brosir og
segir að menn eigi eftir að komast að raun
um að þetta sé góður samningur. „Þegar
við lögðum upp í þessa samningsgerð
ákváðum við að vera jákvæð og bjartsýn. Ég
er það áfram. Ég er sannfærð um að þetta
er tímamótasamningur sem á eftir að
tryggja okkur betra og farsælla skólastarf og
bæta til muna stöðu og virðingu íslenskra
grunnskólakennara.“
Helgi E. Helgason
Viðta l
7
Á gamlársdag tókst samkomulag um kennara-
hluta samningsins en þá var enn eftir að
ganga frá þætti skólastjóra.