Félagsbréf - 01.03.1963, Qupperneq 24

tímamenn hafa reynt að líkja eftir
tinnuáhöldum frá forsögutímum af
forvitni sinni og ekki haft þá annað
til smíðanna en við og tinnuklumpa.
Svo fremi ég veit, liafa slíkar tilraunir
sannað, að smíðalist þessi er dýr erfða-
hlutur frumborinna og aldrei á færi
byrjenda. Mun sárafátt til af vel
slegnum tinnugripum eftir menn þessa.
Eftir að Aurignacskeiðið hefst í Vestur-
Evrópu með hinum aðfluttu, og ég
mun koma að þessu tímabili, er og
gert mikið úr beini, horni og loks
fílabeini. Vera kann, að boginn sé og
kominn til sögunnar, en það er ósann-
að. Hins vegar veiða menn sér til mat-
ar með skutli og slöngvara. Veiðidýrin
voru mörg alla síðustu ísöldina. Hreinn-
inn var mjög veiddur, einkum þegar
á leið, þá mammútfíllinn, hinn ullaði
nashyrningur, hjartardýr og síðast en
ekki sízt vísundur. Þá hafði mönnum
nú lærzt að veiða fisk í stórum stíl, var
það bæði áll, silungur og lax. í þessu
umhverfi blómguðust menningarheild-
irnar Aurignac, Solutré og La Made-
leine, hver á fætur annarri.
Hin fyrsta er nefnd eftir fornleifa-
stöð með þessu nafni í Frakklandi.
Stóð hún lengur en báðar hinar og
hefur skilið eftir minjar á stærstu
svæði. Nær það frá Austur-Síberíu til
Spánar. Enski fornleifafræðingurinn
Grahame Clark færir þær fregnir í ný-
útkominni bók sinni um forsöguna,
IVorld Preliistory, að niðurstöður kol-
efnisrannsókna virðist sýna, að Aur-
ignac heildin sé þegar á legg komin
á stórri rein í Vestur-Asíu, og austur
að Afganistan, um það hil 35.000 f.
Kr. Homo sapiens settist tíðum að á
hinum fornu bólstöðum Vestur-Evrópu,
oft á sama bletti og Neanderdalskynið,
t.d. þar sem skjól var undir hellisskúta.
Finnast á sama staðnum eldstæði, sorp-
haugsleifar og grafir manna, og sá
siður hefur verið viðhafður að greftra
undir eldstæðinu. Þar sem náttúru-
skýli voru torfundin, svo sem á slétt-
um, fóru menn öðru vísi að. Gerðu
þeir gryfju í jörðina og reistu grind
yfir tóft þessa, þöktu svo grindina með
húðum og jarðvegi. Hafa leifar slíkra
hreysa fundizt í Mið- og Austur-
Evrópu. Ástæða er að ætla, að menn
hafi kunnað að sauma úr skinnum.Tjöld
hafa náttúrlega stórum auðveldað
mönnum að flytjast og velja aðseturs-
staði. Flest og merkust listaverkin hafa
fundizt í Evrópu vestanverðri, einkum
í Frakklandi og Suður Spáni.
Því hefur verið haldið fram, að
myndlistin eigi heima hjá handverkinu
og sé þaðan sprottin. Hafi menn farið
að skreyta áhöld og klæðnað, híbýli
og helgistaði sem í áfanga handverks.
Skrautverk á að vera byrjunin.
Myndlistin á stað í þróun alls og sjálf-
sagt er hún ætíð handverksnyti. Elztu
verkin eru hins vegar ekki skrautverk
á hlutum. En bergmyndirnar eru í
hellum, þar sem búið var við munna,
og einnig undir býlisskútum. Þær eru
eldri en áhöld með skrautverki.
í sérflokki meðal stakra smámynda eru
hinar litlu, kringskornu kvenlíkneskjur,
12 FÉLAGSBRÉF