Morgunblaðið - 14.10.2015, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 2015
Karlar í gulu Hótel spretta eins og gorkúlur í Reykjavík og þar sem er hús í byggingu eru margfalt fleiri menn í gulum hlífðarfatnaði, enda eins gott að vera vel klæddur þegar allra veðra er von.
Eggert
Fyrir áratug var
pólitísk framtíð Sjálf-
stæðisflokksins björt.
Yfir 44% kjósenda á
aldrinum 18 til 39 ára
studdu flokkinn á land-
inu öllu. Með réttu
gerði Sjálfstæðisflokk-
urinn tilkall til þess að
vera kallaður flokkur
unga fólksins – stjórn-
málaflokkur framtíð-
arinnar.
Um 1.500 helstu forystu- og trún-
aðarmenn Sjálfstæðisflokksins, sem
koma saman til landsfundar eftir lið-
lega viku, þurfa að horfast í augu við
gjörbreytta stöðu. Ungt fólk telur
sig ekki lengur eiga samleið með
flokknum. Sjálfstæðisflokkurinn
berst við að halda fylginu yfir 15%
meðal ungs fólks. Í Reykjavík er
staðan sérstaklega slæm. Þannig
benda skoðanakannanir til að aðeins
6-7% kjósenda á aldrinum 18-24 ára
í vesturhluta borgarinnar styðji
Sjálfstæðisflokkinn. Staðan er lítil-
lega skárri í austurhlutanum. Með-
altal skoðanakannana Gallup í maí
til júlí á þessu ári benda til að í heild
sé fylgi Sjálfstæðisflokksins meðal
kjósenda 18-44 ára í Reykjavík á
bilinu 13-17%. Staðan hefur ekki
batnað á síðustu mánuðum.
Að ná eyrum ungs fólks
Veik staða Sjálfstæðisflokksins
meðal ungs fólk er ekki bundin við
Reykjavík. En þar er staðan, jafnt
hlutfallslega og sögulega, verri en í
öðrum sveitarfélögum og kjör-
dæmum. Það er illmögulegt ef ekki
útilokað fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn að end-
urheimta fyrri pólitísk-
an styrk án fylgis í
höfuðborginni þar sem
liðlega 37% lands-
manna búa. Og póli-
tískri fótfestu verður
ekki náð í Reykjavík án
stuðnings ungs fólks en
um 52% reykvískra
kjósenda eru yngri en
45 ára.
Það er andspænis
þessum veruleika sem
landsfundarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins koma saman og
móta stefnu flokksins og leggja lín-
urnar sem þeir vilja að endurspegl-
ist í málflutningi og störfum kjör-
inna fulltrúa jafnt á Alþingi sem í
sveitarstjórnum. Ætli sjálfstæð-
ismenn að ná eyrum og stuðningi
ungs fólks verða landsfundarfull-
trúar ekki aðeins að hlusta á sjón-
armið þess, heldur gefa því tækifæri
til að móta stefnu flokksins til fram-
tíðar.
Það hefur aldrei reynst Sjálfstæð-
isflokknum illa að leiða ungt hug-
sjónafólk til áhrifa.
Hugsjónir sem lögðu grunninn
Á landsfundi í maí 1973 var sér-
staklega rætt um dreifingu valds í
þjóðfélaginu, eflingu frjálshyggju og
atvinnuveganna og hlutverk Sjálf-
stæðisflokksins. Ungir sjálfstæð-
ismenn fóru þar fremstir í flokki og
fluttu erindi á fundinum um hug-
sjónir og Sjálfstæðisflokkinn. Jón
Steinar Gunnlaugsson, síðar hæsta-
réttardómari, flutti þar meðal ann-
ars erindi og lagði línurnar um opna
stjórnsýslu og aðgengi að upplýs-
ingum, löngu áður en það komst í
tísku:
„Þýðingarmikið er, að almenn-
ingur í landinu eigi sem greiðastan
aðgang að upplýsingum um stjórn-
arframkvæmdina, hver ákvörðun
taki og hverra sjónarmiða sé gætt
við ákvarðanatökuna. Í lýðræðislegu
þjóðfélagi heyrir það skipulaginu til,
að kjósendur kalli handhafa ríkis-
valdsins með vissu millibili til
ábyrgðar á meðferð þess, og er því
nauðsynlegt, að kjósendur fái greið-
ar upplýsingar um starfsemi stjórn-
valda og ríkisstofnana. Þess háttar
upplýsingar eru auk þess til þess
fallnar að veita þessum aðilum að-
hald við stjórnsýsluna.“
Það voru ekki síst hugmyndir af
þessu tagi – um valddreifingu, opna
stjórnsýslu og upplýsingafrelsi sem
lögðu grunninn að sókn Sjálfstæð-
isflokksins meðal ungs fólks á átt-
unda áratug síðustu aldar og
tryggðu yfirburðastöðu í upphafi
nýrrar aldar. Hér skal það fullyrt að
sömu hugsjónir skipta ungt fólk jafn
miklu máli nú og fyrir liðlega fjórum
áratugum.
Það þarf ekki að ræða lengi við þá
sem yngri eru til að komast að því að
húsnæðismál brenna á þeim. Ungt
fólk sem er að stíga sín fyrstu skref
á vinnumarkaði, margt skuldum vaf-
ið vegna námslána, sér ekki að það
eigi raunhæfa möguleika á að eign-
ast eigið húsnæði – öðlast fjárhags-
legt sjálfstæði í náinni framtíð. Það
horfir á hvernig milljarðatugum hef-
ur verið skóflað úr ríkissjóði á síð-
ustu árum í formi niðurgreiðslu
vaxta en sér ekki hvernig það getur
nokkurn tíma notið slíkrar aðstoðar.
Illmögulegt er fyrir ungt fólk að
sleppa í gegnum greiðslumat – nál-
arauga forræðishyggjunnar og þar
með er búið að taka valfrelsið í hús-
næðismálum frá því. Lausn stjórn-
málamanna er að byggja félagslegt
leiguhúsnæði.
Ungt fólk sem á sér þann draum
að verða fjárhagslega sjálfstætt mun
fylgjast vel með hvaða stefnu lands-
fundur Sjálfstæðisflokksins markar
í húsnæðismálum. Alveg með sama
hætti og margir munu gefa gaum að
því hvort Sjálfstæðisflokkurinn tek-
ur af skarið með því að hverfa frá
refsistefnu í fíkniefnamálum og veita
fíklum skjól innan heilbrigðiskerf-
isins. Og ungt fólk – sérstaklega
ungir karlar – tekur eftir því ef
landsfundur Sjálfstæðisflokksins
mótar skýra stefnu í geðheilbrigð-
ismálum.
Málin eru miklu fleiri. Allt frá
menntamálum til atvinnumála, frá
námslánum til skatta, frá menningu
til umhverfismála. Tækifæri og val-
frelsi er rauði þráðurinn.
Án æsku er engin framtíð
Í nýjasta hefti Þjóðmála er fjallað
sérstaklega um stöðu Sjálfstæðis-
flokksins og þá ekki síst meðal yngri
kjósenda. Ingvar Smári Birgisson,
fyrrverandi formaður Heimdallar,
félags ungra sjálfstæðismanna í
Reykjavík, bendir á hið augljósa:
„Flokkur án æsku er flokkur án
framtíðar.“
Í grein sinni færir Ingvar Smári
rök fyrir því að stærsti vandi Sjálf-
stæðisflokksins sé ímyndarvandi:
„Flokkurinn virkar stofnanalegur
og gamaldags á ungt fólk. Stjórn-
málamenn flokksins eru margir
stirðlamalegir og gefa ungu fólki fá-
ar ástæður til að fyllast eldmóði.
Sjálfstæðisflokkurinn er ekki trú-
verðugur. Alls staðar á Vestur-
löndum eru kjósendur, þá sér-
staklega ungt fólk, að hafna
atvinnustjórnmálamönnum sem láta
spunameistara skrifa ræðurnar og
kosningaloforðin fyrir sig með það
að markmiði að veiða atkvæði. Kall-
að er eftir stjórnmálamönnum sem
standa fyrir eitthvað meira en eigin
pólitíska frama.“
Líklega finnst mörgum eldri sjálf-
stæðismönnum gagnrýni fyrrver-
andi formanns Heimdallar vera
óvægin og jafnvel ósanngjörn. En
ætli Sjálfstæðisflokkurinn að ná
fyrri stöðu meðal ungs fólks verður
ekki undan því vikist að ræða ábend-
ingar, aðfinnslur og gagnrýni. Tæki-
færi til þess er meðal annars á lands-
fundi síðar í þessum mánuði. Þar
hlýtur spurningin um hvort ungt
fólk forðist Sjálfstæðisflokkinn að
vera áleitin. Svarið liggur í augum
uppi en fyrir marga þá sem eru
eldri, kann að vera erfiðara að átta
sig á hvers vegna. En þar geta ungir
landsfundarfulltrúar hjálpað til ef
við hin eldri erum reiðubúin til að
hlusta.
Eftir Óla Björn
Kárason » Það voru ekki síst
hugmyndir um
valddreifingu, opna
stjórnsýslu og upplýs-
ingafrelsi sem lögðu
grunninn að sókn
Sjálfstæðisflokksins
meðal ungs fólks.
Óli Björn
Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokks.
Forðast ungt fólk Sjálfstæðisflokkinn?