Morgunblaðið - 14.04.2016, Qupperneq 82

82 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. APRÍL 2016
Meðal þess sem skjölin sem lekið var frá lög-
fræðistofunni Mossack Fonseca í Panama hafa
leitt í ljós er að aflandsfélög hafa verið notuð til
að fela eignarhald á verðmætum listaverkum.
Samkvæmt The New York Times hefur þó ekki
verið sannað að þessi huldufélög hafi verið not-
uð, eins og sumir telja, til að leika á myndlistar-
markaðinn, komast hjá skattgreiðslum eða
„þvo“ peninga.
Fyrir níu árum var safn módernískra
meistaraverka sem Ganz-hjónin í New York
höfðu safnað selt á uppboði hjá Christie’s fyrir
metfé, 206,5 milljónir dala. Um 25 milljarða
króna á gengi dagsins í dag. Panamaskjölin
sýna að verkin voru ekki seld beint af Ganz-
fjölskyldunni, eins og talið hefur verið, heldur
að breski kaupsýslumaðurinn Joe Lewis, eig-
andi knattspyrnuliðsins Tottenham FC, hafði
leynilega keypt allt safnið í gegnum aflands-
félag nokkrum mánuðum fyrr. Listaverk eftir
Picasso, Jasper Johns, Frank Stella og fleiri.
Lewis, sem mun sjálfur vera ástríðufullur safn-
ari, keypti alls 118 myndlistarverk fyrir 168
milljónir dala og hagnaðist því verulega á söl-
unni án þess að nafn hans kæmi fram.
Dýrust voru tvö verk eftir Picasso; Draumur-
inn frá 1932 var slegið hæstbjóðanda fyrir 48,5
milljónir dala og Konurnar frá Alsírborg (Út-
gáfa 0) fyrir 31,9 milljónir. Það reyndist góð
fjárfesting fyrir kaupandann því á dögunum var
það selt aftur fyrir nær 180 milljónir dala.
Panamaskjölin sýna einnig að rússneski millj-
arðamæringurinn og myndlistarsafnarinn
Dmitry E. Rybolovlev, sem hefur keypt verk
eftir Da Vinci og fleiri snillinga fyrir meira en
tvo milljarða dala, 250 milljarða kr., færði eign-
arhaldið á listaverkasafni sínu á aflandsfélag
þegar hann stóð í skilnaði árið 2008, til að eigin-
konan gæti ekki gert kröfu í þau.
Þá hefur franskur ríkisborgari í nokkur ár ár-
angurslaust krafist þess að sér verði skilað
verðmætu málverki eftir Modigliani sem hann
segir nasista hafa rænt af afa sínum. Verkið var
keypt árið 1996 af félagi sem er skráð í Panama
og ekki hefur reynst unnt að gera kröfu á, en nú
sýna skjölin að það er í eigu Nahmad-
fjölskyldunnar, sem rekur víðkunn gallerí víða
um lönd, og er í geymslu í Sviss. Saksóknari þar
í landi hefur nú krafist þess að verkinu verði
skilað. efi@mbl.is
Upplýsingar um listaverk í leyniskjölum
 Aflandsfélög hafa verið notuð til að fela
eignarhald á verðmætum listaverkum
AFP
Verðmæti Talið var að Ganz-fjölskyldan hefði selt þetta verk eftir Picasso fyrir 31,9 milljónir
dala en Panamaskjöl sýna að Joe Lewis seldi.
AF FARÖLDRUM
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Heimasíðan Boardgamegeek-.com hefur nú verið starf-rækt í sextán ár, en þar er
að finna hálfgerðan gagnagrunn um
flestöll borðspil sem gefin hafa verið
út í heiminum, allt frá hinu víðfræga
Monopoly niður í íslensk stórvirki
eins og Útvegsspilið og Verðbréfa-
spilið. Á meðal þess sem gerir síð-
una sérstaka í hugum spilanörda er
listi, þar sem borðspilum er raðað
eftir þeirri einkunn sem notendur
síðunnar gefa spilunum.
Á þeim lista hefur kaldastríðs-
spilið Twilight Struggle lengst af
trónað á toppnum, en því var „steypt
af stóli“ um síðustu mánaðamót, eftir
rúmlega tíu ára veru. Arftaki nafn-
bótarinnar „Besta spil allra tíma,“
reyndist vera samvinnuspilið Pan-
demic Legacy sem kom út fyrir síð-
ustu jól, en það byggist á eldra spili
sem heitir einfaldlega Pandemic.
Leikmenn í Pandemic setja sig í
spor sérfræðinga í faraldsfræðum,
sem eiga að koma í veg fyrir að fjór-
ir skelfilegir sjúkdómar leggi heims-
byggðina alla að velli. Ólíkt mörgum
spilum, þar sem leikmenn keppast
um að bera sigur úr býtum verða
þeir að vinna saman í Pandemic eða
dæma mannkynið til útrýmingar.
Og það er léttara verk en marg-
an grunar að tapa illa í spilinu, því
það er nánast sérhannað til þess að
taka spilarana og rassskella þá ef
þeir gæta sín ekki.
Hjarta spilsins er í tveimur sér-
hönnuðum spilastokkum, þar sem
annar inniheldur það sem leikmenn
geta gert, en hinn sýnir þær borgir
sem verða fyrir barðinu á sjúkdómi.
Útbreiðsla sjúkdómanna fjögurra er
sýnd með því að setja glæra plast-
kubba, einn til þrjá, ofan á þær borg-
ir sem hafa orðið fyrir barðinu á
þeim, og tryggir spilastokkurinn að
nýjar og nýjar borgir bætast stöðugt
í hópinn.
En hvað gerist ef fjórði kubbur-
inn bætist við eina borgina? Svarið er
einfalt: sjúkdómurinn dreifir úr sér
og allar nágrannaborgirnar fá einn
sjúkdómskubb í viðbót. Ef spilar-
arnir gæta sín ekki getur þarna haf-
ist keðjuverkun sem leiðir til þess að
viðkomandi sjúkdómur verður
óstöðvandi.
Þeir eru ófáir Pandemic-leikirn-
ir þar sem allt hefur virst vera í
himnalagi þangað til spilið tekur
völdin án nokkurrar viðvörunar. „Ég
held við munum ná að vinna þetta
spil!“ er til að mynda setning sem er
bönnuð við mitt spilaborð. Í hvert
sinn sem einhver hefur misst hana út
úr sér hefur eitthvað hræðilegt kom-
ið upp á og nær öruggum sigri snúið
í sárgrætilegt tap. Menn verða því
alltaf að vera á tánum.
Í nýja spilinu, Pandemic Legacy,
bætist önnur vídd á þessa þróun, þar
sem spilið „man“ hvað hefur gerst
áður í því. Spilið fylgir eftir atburð-
um eins árs, og lýsir hver spilun þess
þá einum mánuði af árinu. Ef leik-
menn tapa, þá endurtaka þeir mán-
uðinn einu sinni, og reyna að vinna
aftur. Spilið býður því upp á allt að
tólf til 24 mismunandi spil, allt eftir
því hversu vel eða illa leikmönnum
gengur að hemja sjúkdómana fjóra.
Spilið er í raun „forritað“ til
þess að leiða leikmenn í gegnum
ákveðna sögu, nánast eins og um
hlutverkaspil væri að ræða. En á
sama tíma mun hver spilahópur í
raun skapa sína eigin sögu, sitt eigið
Pandemic Legacy, þar sem allar
gjörðir spilaranna munu hafa var-
anlegar afleiðingar. Í mínum spila-
hóp ákvað „gula veiran“ til að
mynda að leggja Afríku nánast í
rústir í fyrsta spilinu, með þeim af-
leiðingum að það sem eftir lifir „árs-
ins“ munum við þurfa að gæta þess
vandlega að ástandið þar fari ekki
enn frekar úr böndunum.
„Ekki koma nálægt Kharto-
um!“ heyrðist hrópað þetta kvöld.
Höfuðborg Súdan var nefnilega orð-
in hluti af „dauðaþríhyrningnum“ í
Afríku ásamt Jóhannesarborg og
Kinshasa. Óttinn við að þessar borg-
ir myndu hreinlega leysast upp fór
að stjórna öllum okkar gerðum.
Öllu þessu er stýrt af þriðja
spilastokknum, en innan hans
leynist söguframvindan og þau
verkefni sem leikmenn verða að
leysa af hendi, ætli þeir sér að vinna
spilið. Þau verkefni geta breyst á
augabragði, og er þar með komin
enn ein víddin inn í spilið.
Stundum hefur spjald einnig að
geyma þau fyrirmæli að eyðileggja
sjálft spjaldið, svo önnur fyrirmæli
þess komi aldrei fyrir aftur. Fyrir
suma er þetta skelfileg upplifun, að
taka hlut úr spilinu sínu og eyði-
leggja það vísvitandi. Sem eigandi
spilsins féll sú skylda í mínar hend-
ur. Ég tók litla pappakortið í hendur
mér, lokaði augunum og reif það.
Um leið fékk ég svona „frelsistilfinn-
ingu“, nú verður ekki aftur snúið.
Engu að síður ákvað ég að geyma
leifarnar, því að hver veit?
Það segir kannski mest um
þessa upplifun að þegar fyrsta spila-
kvöldið var búið hafði hópurinn ein-
ungis náð að spila sig í gegnum
„febrúar-mánuð“. Tíu mánuðir bíða,
fullir af óvissu og skelfilegum hætt-
um. Engu að síður var þegar talað
um hvenær næst yrði tekið til við
baráttuna.
Helsti galli Pandemic Legacy
er sá, að eftir að „desember-
mánuði“ lýkur, er spilinu í raun lok-
ið. Það eina sem þá situr eftir er
spilaborð, þar sem búið verður að
skrásetja hina hetjulegu baráttu
spilahópsins míns gegn sjúkdóm-
unum fjórum. Ég veit ekki enn,
hvort að við munum ná að halda
þeim í skefjum. Ég veit hins vegar
að ég hlakka mikið til þess að sjá
hvað gerist næst. Það er ekki tilfinn-
ing sem maður tengir oft við borð-
spil.
Er þetta besta borðspil í heimi?
Morgunblaðið/RAX
Pandemic Legacy Þeir eru ófáir Pandemic-leikirnir þar sem allt hefur
virst vera í himnalagi þangað til spilið tekur völdin án viðvörunar.
» „Ekki koma nálægtKhartoum!“ heyrðist
hrópað þetta kvöld.
Hæ sæti,
hvað ert þú að borða?
– fyrir dýrin þín
Bragðgott, hollt
og næringarríkt
Smáralind | Kringlunni | Reykjanesbæ | sími 511-2022
AMH – Akranesi – sími 431-2019 | www.dyrabaer.is