Morgunblaðið - 20.09.2016, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. SEPTEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sumt er al-kunna. Með-al þess er að
Íslendingar séu
löghlýðnir borg-
arar. Með lögum
skal land byggja,
segja þeir með
Njáli, og réttilega við sjálfa sig
og aðra.
En það er líka alkunna að Ís-
lendingar áskilja sér að gera
minna með sum lög en önnur.
Og það er stundum vit í því. En
ekki alltaf.
Það er lífseig kenning að
bannlögin hafi þjálfað Íslend-
inga í að greina á milli laga
sem taka á mark á og hinna. Ís-
lendingar eru ekki einir um
svona háttsemi. Sagt er að
Norður-Evrópumenn taki lög
bókstaflega en síður þeir sem
sunnar búa. Þegar Grikkir
misstu fótanna í efnahags-
málum kom í ljós að lagaum-
hverfi þeirra var heilla en ætl-
að var. En viðhorfið sé að
lagaskruddur skuli hafa til við-
miðunar að smekk. Þessi leið-
beiningarregla var brúkuð af
yfirvöldunum, ekkert síður en
almenningi. Svipuð lagaum-
gengni er talin helsta skýring á
vandræðum Ítalíu. Og jafnvel
hér nyrst á hjara viljum við
stundum fá að velja hvaða laga-
reglum skuli fara eftir og
hverjar skuli hafðar til hlið-
sjónar. Öll erum við sennilega
brotleg, þótt í mismiklum stíl
sé. Kannski gleyma sumir
stundum að biðja um nótur í
viðskiptum og stuðla „óvilj-
andi“ að undanskoti virðis-
aukaskatts. Afsökunin gæti
verið að um smælki
var að tefla. Allir
voru í tímahraki og
ekki víst um
áframhaldandi við-
skipti, ef greiðandi
væri þekktur sem
tittlingaskíts-
maður. Og svo ósögð skýring:
Ekkert var í þessu fyrir neinn
nema skattmann, og seint eru
menn hans senditík, svo vitnað
sé í Þórð Malakoff. Þessar af-
sakanir halda misilla. Eitt er
það brot, sem við höfum flest
framið, sum oft á dag. Að tala í
síma undir stýri. Jafnvel senda
SMS undir stýri. Sérfræðingar
segja þetta jafnvel hættulegra
í umferðinni en drukkinn mann
undir stýri. Sá drukkni viti
(oftast) upp á sig skömmina og
sé að vanda sig, til að sleppa
frá verknaðinum. Símamað-
urinn hafi hugann við símann.
Ná honum úr vasanum, undan
öryggisbeltinu, sinna samtal-
inu og jafnvel senda textaboð!
Við sem höfum gerst brotleg í
þessum efnum vitum örugglega
að í nánast öllum tilvikum
máttu þessi símtöl bíða. Síminn
geymir hver hringdi. Fæst er-
um við í slökkviliði, lögreglu
eða hjartalæknar á bakvakt.
Bretar eru að herða mjög tökin
á þessum brotaflokki. Símandi
ökumenn valda stórslysum.
Hafa keyrt inn í barnahóp á
gangstétt textandi í síma. Hér
á landi þarf að herða tök. En
einkum þurfum „við“ að taka
okkur tak, sjá að okkur. Síma-
fiktið undir stýri er kækur,
ekki nauðsyn. Háskalegur
kækur.
Sakleysislegur
háskaháttur er í
raun alvarlegt brot
sem taka þarf mun
fastar á}
Ógnvekjandi óþarfi
Vel heppnuðu Ól-ympíumóti
fatlaðra lauk í Bras-
ilíu um helgina. Vel
á fimmta þúsund
íþróttamenn frá 159
löndum kepptu á
mótinu að þessu sinni. Fimm Ís-
lendingar voru meðal þátttak-
enda á mótinu, Jón Margeir
Sverrisson, Sonja Sigurðar-
dóttir og Thelma Björg Björns-
dóttir kepptu í sundi, Helgi
Sveinsson í spjótkasti og Þor-
steinn Halldórsson í bogfimi.
Ólympíumótið var fyrst hald-
ið 1960 og hefur farið fram í
kjölfarið á Ólympíuleikum frá
því að leikarnir voru haldnir í
Seoul í Suður-Kóreu 1988.
Keppendur á Ólympíumótinu
njóta því sama aðbúnaðar og
keppendur á Ólympíuleikum,
þótt ekki njóti þeir sama atgerv-
is.
Afrek á Ólympíuleikum vekja
iðulega undrun og aðdáun. Ekki
eru minni afrek unnin á Ólymp-
íumóti fatlaðra þar sem hver
keppandinn á eftir
öðrum sýnir að
hægt er að ná ótrú-
legra færni og ár-
angri hvað sem fötl-
un líður.
Eitt dæmi um
það er að á Ólympíumótinu
hlupu nokkrir blindir hlauparar
1.500 metra á betri tíma en
sigurvegarinn í greininni á Ól-
ympíuleikunum í Ríó nokkrum
vikum áður.
Keppendur á Ólympíumótinu
hafa ekki aðeins þurft að leggja
hart að sér við æfingar. Þeir
hafa einnig komist yfir áföll og
erfiðleika vegna fötlunar sinnar.
Einn þátttakenda á mótinu í Ríó
talaði um að snúa hinu neikvæða
í hið jákvæða.
Íslensku keppendurnir fimm
eru því í sérstökum hópi þar
sem allir eru sigurvegarar þótt
ekki fái allir medalíu. Þeir eiga
líkt og þátttakendurnir allir
heiður skilinn fyrir þrautseigju
og atorku og geta verið öðrum
innblástur og hvatning til dáða.
Hægt er að ná ótrú-
legri færni og ár-
angri hvað sem fötl-
un líður}
Ólympíumót fatlaðra
U
m liðna helgi fór ég með fram-
úrskarandi skemmtilegu fólki í
bíó. Úr varð að fara og sjá Sully,
mynd Clint gamla Eastwood
um bandaríska flugstjórann
Chesley Sullenberger og merkilegt afrek hans
við að nauðlenda farþegaþotu í Hudson-ánni,
milli Manhattan og New Jersey, skömmu eftir
flugtak vegna þess að sveimandi fuglager fór í
hreyfla þotunnar svo þeir urðu ónýtir og afl-
vana. Myndin er stórmerkileg, feikivel gerð og
mannskapurinn sammála um að Eastwood hafi
enn á ný hrist hágæðamynd fram úr hálf-
níræðri ermi sinni. En það er önnur saga.
Undirritaður fór nefnilega að velta því fyrir
sér hvað téður Sully hefði gert, hefði hann lent
í því sama skömmu eftir flugtak frá Keflavík-
urflugvelli. Eitt er að lenda á lygnri Hudson-
ánni; úfinn sjórinn umhverfis Reykjanesskagann er allt
annað mál og það er hraunið á landinu sömuleiðis. Þá væri
gott að geta stýrt vélinni í átt að Reykjavíkurvelli, að því
gefnu að hún sé sambærileg Boeing 757 eða minni, og
svífa þar inn til lendingar.
Ég var um langt árabil heitur stuðningsmaður þess að
flugvöllurinn færi úr Vatnsmýrinni enda náðu aldrei nein
rök í gegnum umræðuþvargið önnur en þau að völlurinn
væri bara dekur við landsbyggðina, og það væri ómaklegt
með öllu að fínt byggingarland í bæjarstæði borgarinnar
færi í það. En ég er ekki svo viss lengur. Stærstu rökin –
sem eru þau að Reykjavíkurvöllur er varaflugvöllur fyrir
Keflavík – finnast mér aldrei heyrast og það er
eitthvað annarlegt við það, þegar maður býr á
eyju úti í ballarhafi þar sem verstu veðra er
jafnan von. Hníga einhver vitræn rök að því að
fjarlægja varadekkið og treysta á að það muni
aldrei springa á bílnum? Flugmaður sem ég hef
talað við segir mér að í nánast öllum tilfellum er
Keflavíkurflugvöllur lokast sé Reykjavíkur-
völlur opinn og einmitt vegna þessa fái vélar að
taka á loft frá KEF oftar en ella þegar þar er
veður slæmt. Með síaukinni ferðamanna-
umferð til landsins heldur tíðni millilandaflugs
áfram að aukast og þar með gerir þörfin fyrir
varaflugvöll ekkert nema að aukast um leið.
Það má vel vera að yfirvöld í Reykjavík hugsi
sér gott til glóðarinnar að selja byggingarland í
Vatnsmýrinni og maka þannig krókinn en þeg-
ar til kastanna kemur eru menn líklegast að
græða þar eyrinn en kasta krónunni – ef ekki mannslífum.
Fyrir utan þessi augljósu rök vita það allir sem hafa ek-
ið um miðborgina snemma morguns á virkum dögum að
það er engin leið að ætla að bæta við 20.000 manna byggð í
Vatnsmýrinni án þess að hanna fyrst einhverjar stórkost-
legar úrbætur hvað bílaumferð varðar. Miklabraut, Bú-
staðavegur og Kringlumýrarbraut – svo nokkur dæmi séu
tekin – anna nú þegar engan veginn þeim umferðarþunga
sem fyrir er, hvað þá ef 20.000 manns til viðbótar þurfa að
komast leiðar sinnar að morgni dags. Borgaryfirvöld ættu
kannski að finna mat fyrir leikskólabörnin áður en þau
leggja mat á flugvallarstæði. jonagnar@mbl.is
Jón Agnar
Ólason
Pistill
Sully og Reykjavíkurflugvöllur
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Efnahags- og framfarastofn-unin (OECD) segir í nýrriskýrslu, sem gerð var op-inber í New York í gær,
að ríkisstjórnir aðildarríkja OECD
verði í sameiningu og alþjóðlegri
samvinnu að bregðast við aukinni
andúð almennings í garð innflytjenda
og flóttamanna.
Í skýrslunni segir að aukin and-
úð almennings í garð innflytjenda sé
m.a. tilkomin vegna þess að hann
telji að landamæri ríkja séu ótrygg,
innflytjendur reyni á þanþol félags-
legrar þjónustu ríkjanna og ákveðinn
fjöldi innflytjenda vilji ekki aðlagast
þeim samfélögum sem þeir flytja til.
„Of margir í of mörgum löndum
hafa misst tiltrú á það hvernig við
höndlum innflytjendamál og það hef-
ur ágerst með flóttamannavand-
anum,“ sagði Angel Gurria, fram-
kvæmdastjóri OECD, í New York í
gær, þegar skýrslan um horfur í inn-
flytjendamálum á þessu ári var
kynnt.
Hann sagði jafnframt að grein-
ing OECD sýndi fram á að innflytj-
endur hefðu til meðallangs og langs
tíma jákvæð áhrif á fjárhag landa,
hagvöxt og vinnumarkað. Ríkis-
stjórnir OECD-landa yrðu að bregð-
ast við aukinni andúð almennings í
garð innflytjenda, með því að út-
skýra skilmerkilega og í þaula þau
jákvæðu efnahagslegu áhrif sem
fylgdu innflytjendum. Stjórnvöld
yrðu einnig að bæta stefnu sína í mál-
efnum innflytjenda og aðlögun
þeirra, til þess að hámarka þann
ávinning sem samfélagið getur náð
með innflytjendum.
Fram kemur í skýrslunni að yfir
1,5 milljónir hælisleitenda komu til
OECD-ríkja, aðallega Evrópulanda,
á árinu 2015. Langmesti fjöldi flótta-
manna kom í fyrra til Þýskalands.
Miðað við höfðatölu var fjöldi flótta-
manna þó mestur í Svíþjóð í fyrra,
því hann reyndist vera 1,6% af íbúum
Svíþjóðar. Fjöldi sýrlenskra flótta-
manna í Tyrklandi í fyrra fór yfir 2,7
milljónir. Nýjustu tölulegar upplýs-
ingar sem liggja fyrir um fjölda
flóttamanna á fyrri helmingi þessa
árs sýna að fjöldi flóttamanna sem
komu til OECD-landa var um 750
þúsund og þar af fór yfir helmingur
til Þýskalands.
Í skýrslunni segir að úrræði til
þess að hjálpa flóttamönnum að að-
lagast nýjum samfélögum hafi verið
aukin og bætt í ýmum Evrópu-
löndum. Nefnd eru til sögunnar lönd
eins og Austurríki, Finnland, Þýska-
land, Noregur og Svíþjóð, þar sem
stórauknir fjármunir hafi verið lagðir
í menntun flóttamanna og tungu-
málakennslu.
OECD leggur til í skýrslu sinni
að ríkisstjórnir OECD-ríkjanna grípi
til ákveðinna aðgerða til þess að
draga úr andstöðu almennings við
innflytjendur og flóttamenn: Áhersla
verði lögð á að auka framboð á góðu
íbúðarhúsnæði fyrir innflytjendur;
aðgangur innflytjenda að góðum al-
menningssamgöngum verði bættur;
komið verði til móts við lítið mennt-
aða eða ómenntaða innflytjendur
með því að auka við félagslegt þjón-
ustusvið, ásamt því að tryggja þeim
ákveðin lágmarkslaun, þegar þeir
eru komnir á vinnumarkaðinn og
tryggt verði að atvinnurekendur
sem ráða þá í vinnu virði reglur
vinnumarkaðarins.
Áskoranir á heimsvísu
kalli á alþjóðlegar lausnir. Því
þurfi að stórauka al-
þjóðlegt samstarf í inn-
flytjendamálum.
Greina þurfi þarfir
innflytjenda og koma
til móts við þær
hraðar en gerist í
dag.
Aukin andúð á flótta-
fólki og innflytjendum
Efnahagssamvinnu- og þróun-
arstofnunin (OECD) starfar
með yfir 100 þjóðlöndum að
því að móta stefnu sem stuðli
að bættum efnahag þjóða og
auki velferð þjóða um allan
heim.
Í skýrslu stofnunarinnar um
aukna andúð almennings víða
um heim í garð flóttamanna
segir m.a. að ríkisstjórnir í
ólíkum löndum verði að taka
höndum saman um að breyta
og bæta afstöðu almennings í
garð flóttamanna og innflytj-
enda.
Angel Gurria, fram-
kvæmdastjóri OECD,
kynnti nýja skýrslu stofn-
unarinnar um flótta-
mannavandann 2015 og
2016, við setn-
ingu alls-
herjarþings
Sameinuðu
þjóðanna í
New York í
gær.
Tekið verði á
vandanum
OECD
Angel
Gurria
Hælisleitendur í aðildarríkjum OECD
Svíþjóð
Austurríki
Þýskaland
Finnland
Noregur
Sviss
Lúxemborg
Danmörk
Belgía
Holland
Tyrkland
Ítalía
Grikkland
Frakkland
Ísland
150.273
90.137
573.360
33.065
29.269
41.823
2.380
22.144
39.459
45.683
134.441
93.396
16.372
76.619
348
1,55%
1,06%
0,71%
0,6%
0,57%
0,51%
0,43%
0,39%
0,35%
0,27%
0,18%
0,16%
0,15%
0,12%
0,11%
Heimild: www.oecd.org
Fjöldi hælisleitenda:Fjöldi hælisleitenda sem% af heildarfjölda þjóðar: