Morgunblaðið - 23.11.2016, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 2016
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
„Auðvitað er það jákvætt að ekki
skipti máli lengur hver uppruni tekn-
anna er varðandi frítekjumarkið en
það er allsendis óviðunandi hvað það
er lágt,“ segir Haukur Ingibergsson,
formaður LEB, en 25.000 kr. frí-
tekjumark á m.a. atvinnutekjur sé
ekki atvinnuhvetjandi.
„Næsta stóra baráttumál okkar
er að frítekjumarkið verði hækkað og
samsvari lægstu launum. Þannig
verði staða eldri borgara á vinnu-
markaði jöfnuð við aðra launþega,“
bætir hann við, en þjóðfélagið þurfi á
kröftum eldri borgara að halda. LEB
bíður þess nú að ná tali af næstu
ríkisstjórn, sem enn er ómynduð.
Laufey Rún Ketilsdóttir
laufey@mbl.is
„Þetta er kerfisbreyting og hugsunin
með því er að koma til móts við þá
sem eru með lágar eða litlar aðrar
tekjur en almannatryggingar. Þeir
sem eru með háar aðrar tekjur úr líf-
eyrissjóðum munu þá ekki fá sam-
bærilegan stuðning eins og áður, en
langflestir koma mun betur út við
breytinguna,“ segir Eygló Harðar-
dóttir, húsnæðis- og félagsmálaráð-
herra, en nýlegar breytingar á al-
mannatrygginga- og lífeyriskerfi hafa
valdið áhyggjum meðal ellilífeyris-
þega á vinnumarkaði og kallað fram
gagnrýni, m.a. í
aðsendum grein-
um í Morgun-
blaðinu, þar sem
breytingarnar eru
sagðar atvinnu-
letjandi fyrir eldri
borgara. Vísað er
sérstaklega til
þess að frí-
tekjumark at-
vinnutekna hafi
verið lækkað úr 109 þús. kr. í 25 þús.
krónur, eða um 84 þúsund kr.
Landssamband eldri borgara
(LEB) tekur undir þá gagnrýni sem
snýr að lækkun frítekjumarksins.
„Það eru gerðar þarna tvær
breytingar, annars vegar er sett inn
ný regla fyrir það hvernig tekjur hafa
áhrif á bætur almannatrygginga, þ.e.
45% skerðingarhlutfallið, en til við-
bótar við það ákvað þingið að setja
inn 25.000 kr. frítekjumark á allar
tekjur. Það eru því báðar þessar regl-
ur sem gilda,“ segir Eygló og telur að
því eigi ekki að taka frítekjumarkið út
fyrir sviga í þessu samhengi. Þá
skerða lífeyrissjóðstekjur ekki lengur
grunnlífeyrinn og því verður aðeins
til einn lífeyrir, ellilífeyrir. Einnig var
lögfest svokölluð samanburðarregla
til að standa vörð um þá sem eru með
lægri tekjur.
Frítekjumark lækkar um 84 þúsund
 Aldraðir á vinnumarkaði áhyggjufullir  Ráðherra segir flesta koma betur út
úr breyttu lífeyriskerfi  Ekki sé hægt að taka frítekjumarkið út fyrir sviga
Eygló
Harðardóttir
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Ofþungi á vörubíl og dráttarvagni
hans sem ekið var yfir brúna á Vatns-
dalsá við Grímstungu í Austur-
Húnavatnssýslu er meginástæða þess
að brúin lét undan þunga. Óhappið
varð 18. ágúst á síðasta ári, en talið er
að samanlögð þyngd bíls, vagns og
malarfarms sem á var hafi verið rúm-
lega 57 tonn. Brúin er þó ekki talin
hafa borið meira en 40 tonn, auk held-
ur sem skemmd í þrýstistöng skerti
burðargetu hennar verulega.
Þetta er niðurstaða skýrslu Rann-
sóknarnefndar samgönguslysa sem
gerði úttekt á málavöxtum. Leggur
nefndin til að Vegagerðin kanni
ástand eldri brúa sem enn eru í notk-
un víða um landið.
Óhapp þetta varð þegar unnið var
að vegaframkvæmdum vestanvert í
Vatnsdal. Möl var sótt í námu austan
Vatnsdalsár. Á leiðinni þaðan var ekið
yfir brúna, sem hrundi harkalega
undan vörubílnum, sem þarna var í
28. ferðinni af 200 fyrirhuguðum.
Heppni er talin hafa ráðið því að bíll
og vagn ultu ekki í ána. Þessi tvö
tæki, sem vógu 17,7 tonn, máttu flytja
22 tonna farm. Farmurinn var hins
vegar 57 tonn.
Brúin yfir Vatnsdalsá var byggð
árið 1953 og var í ágætu lagi, sam-
kvæmt mati Vegagerðarinnar. Þó er,
sem fyrr segir, vikið að þrýstistöng-
inni og skemmdum á henni, en þær
hafa áhrif á svörun stálgrindar og
auka álag. Sjónarvottar sögðu raunar
að fyrir slysið hefði brúin sveiflast
verulega við þungaumferð. Þá segir í
rannsóknarskýrslunni að öryggi
burðarþols brúarinnar hafi verið
ábótavant. Þá hefði ekki átt að leyfa
40 tonna álagsflutning yfir brúna,
þannig að hún væri jafnsett öðrum
brúm hvað varðar öryggismál.
Huga að ástandi brúa
Rannsóknarskýrslan um Vatns-
dalsbrú hefur að undanförnu verið til
skoðunar hjá Vegagerðinni, að sögn
G. Péturs Matthíassonar, upplýsinga-
fulltrúa stofnunarinnar. Ábending-
arnar sem þar koma fram verða tekn-
ar alvarlega og til greina kemur að
skerpa á vinnureglum, svo sem um
flutning efnis frá gryfjum að verk-
stað. Einnig verði að huga að ástandi
brúa, til dæmis í dreifbýlinu, sem
margar séu komnar til ára sinna.
Gamla brúin
bar ekki þunga
vörubílsins
 Ábendingar í skoðun  Hugsanleg-
ar breytingar á reglum Vegagerðar
Vatnsdalur Brúin og bíllinn í ánni.
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Eins og fram kom í Morgunblaðinu í
gær vekja áform VG um stórfelldar
skattahækkanir ekki ýkja mikla
hrifningu í baklandi Viðreisnar, en
flokkurinn sækir mikið af stuðningi
sínum til atvinnulífsins, ekki síst
þess hluta sem áfjáður er í að Ísland
sæki um aðild að Evrópusamband-
inu.
Þannig sagði áhrifamaður úr bak-
landi Viðreisnar í gær, í samtali við
Morgunblaðið: „Ég hef nú ekki
mikla trú á því að djúp sannfæring
búi að baki þessum málatilbúnaði VG
um að viðhalda hátekjuskattsþrepi,
þvert á ákvarðanir fráfarandi ríkis-
stjórnar, taka upp auðlegðarskatt á
nýjan leik og hækka fjármagns-
tekjuskatt til jafns við tekjuskatt.“
Hann bætti við að þó gæti verið til
í dæminu að VG héldi þessum áform-
um sínum til streitu, enda hefði það
löngum verið ær og kýr þeirra í VG
að hækka skatta út í það óendanlega.
Óvissa um tilraunina
Þegar leið á eftirmiðdaginn í gær
lá engan veginn fyrir hvort tilraunir
VG til þess að fá flokkana fimm til
þess að hefja gerð stjórnarsáttmála
myndu ganga eftir eða ekki.
Einn fulltrúi í viðræðuhópunum
sagði síðdegis að of snemmt væri að
segja til um það hvernig þessi tilraun
færi. Hann spáði því að línur myndu
skýrast um miðjan dag í dag, þannig
að Katrín Jakobsdóttir, formaður
VG, gæti þá hugsanlega gefið það út
hvort reynt yrði til þrautar, með því
að semja málefnasamninga, eða hún
skellti sér einfaldlega til Bessastaða
og skilaði umboði sínu.
Samkvæmt því sem fram kom í
samtölum í gær virðist vera ágætis
samstaða meðal flokkanna fimm um
nauðsyn þess að auka fjárveitingar
til velferðar- og heilbrigðismála, en
enn er nokkur áherslumunur um
hvernig beri að gera það og hversu
stórtækur ríkissjóður geti verið í
þeim efnum.
Viðmælendur í gær sögðu að svo
virtist sem þverpólitísk samstaða
væri um það, og þá út fyrir raðir
flokkanna fimm sem reyna stjórnar-
myndun, að lykilatriði væri að ná
sátt í jöfnun lífeyrisréttinda
á almennum og opinber-
um markaði, fyrir ára-
mót. Þar undir væri
hvorki meira né minna
en friður á vinnumark-
aðnum í húfi. Það yrði
einfaldlega að ljúka af-
greiðslu málsins á þessu
ári, alveg burtséð frá því
hvort búið yrði að
mynda ríkisstjórn eða
ekki.
Morgunblaðið/Golli
Viðræður Lilja Rafney Magnúsdóttir úr VG, fyrir miðju, hefur leitt umræður flokkanna fimm um atvinnuvegamál.
Línur gætu skýrst í
stjórnarmyndun í dag
 Viðreisn tekur þunglega í áform VG um skattahækkanir
„Heilt yfir hefur vinnan verið
fín. Nú liggur fyrir málefna-
áhersla hvers og eins og í
framhaldinu að draga þetta
betur saman,“ segir Þorsteinn.
Hann segir ekkert launungar-
mál að útgjaldahlið ríkisfjár-
málanna sé til umræðu. „Það
er viðfangsefni morgundagsins
[í dag]. Sér í lagi þessir stóru
póstar sem tengjast velferðar-
málum. Það eru mjög ólíkar
áherslur hjá flokkunum hvað
varðar útgjaldahliðina og menn
eru að reyna að átta sig á hvar
menn ná saman í megin-
áherslum,“ segir Þorsteinn.
Hann segir ekki tímabært að
segja til um hvaða skatt-
stofnar það séu sem helst sé
deilt um. „Það þarf að byrja á
réttum enda, s.s. hvaða
útgjöld verið er að tala
um. Útgjaldaáherslur
eru ólíkar,“ segir Þor-
steinn. vidar@mbl.is
Þarf að átta sig
á útgjöldum
ÞORSTEINN VÍGLUNDSSON
Þorsteinn
Víglundsson
Ef tekið er dæmi úr reiknivél á
vef Tryggingastofnunar, þar
sem allir þættir breytinganna
eru teknir með, sést að ein-
staklingur sem býr einn og er
með 100 þús. kr. í atvinnutekjur
á mánuði fær í dag um 303 þús-
und kr. í heildartekjur. En eftir
breytingarnar fær hann um 337
þús. kr. í heildartekjur. Sé ein-
staklingur í sambúð endar hann
einnig með hærri heildartekjur.
Tekjurnar
gætu aukist
DÆMI ÚR REIKNIVÉL TR
Af alls 605 bókum sem eru í Bóka-
tíðindum Félags íslenskra bókaút-
gefenda 2016, sem nú er komið út,
eru 272, eða 45%, prentaðar innan-
lands. Þetta er fækkun um 62
bókartitla frá fyrra ári, en þá voru
52% prentuð hér heima. Á síðasta
ári voru í Bókatíðindum 645 titlar
og er fækkunin frá fyrra ári því 65.
Þetta kemur fram í könnun sem
Bókasamband Íslands hefur látið
gera.
Skoðað var hvert hlutfall prent-
unar innanlands og erlendis var eft-
ir flokkum. Þar kemur fram að 52%
fræðibóka og rita almenns efnis eru
prentuð erlendis, 78% barnabóka
og 64% rita um sögu og ættfræði og
handbækur ýmiss konar. Alls 68%
skáldverka, íslenskra sem þýddra,
eru hins vegar prentuð hér heima.
Meirihluti jólabóka prentaður í útlöndum
Prentun Þar sem bókvitið blómstrar.
Morgunblaðið/Styrmir Kári