Morgunblaðið - 23.11.2016, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 2016
Vertu upplýstur!
blattafram.is
Á HVERJUM DEGI
STUÐLUM VIÐ MÖRG
AÐ KYNFERÐISOFBELDI
MEÐ ÞVÍ AÐ LÍTA
Í HINA ÁTTINA.
Í HVAÐA ÁTT HORFIRU?
N Ý F O R M
H Ú S G A G N A V E R S L U N
Komið og skoðið úrvalið
Opið virka daga
10-18
laugardaga
11-15
Klassísk gæða húsgögn
á góðu verði
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
A.m.k.
20% afsláttur
af öllum vörum
Við þjófstörtum
Black Friday
Miðvikudag, fimmtudag og föstudag
Komið og gerið frábær kaup
Laugavegi 63 • S: 551 4422
Allar vörur á
70% afslætti Opið
12-17
LAGERSÖLU
lýkur á fimmtudag
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Bjarni Bjarnason, forstjóri Orku-
veitu Reykjavíkur, segir að raf-
orkuverð frá ON (Orku náttúrunn-
ar) muni líklega hækka um næstu
áramót en ekki sé ljóst hversu mik-
ið. Á móti komi að verðlækkun
verði hjá Veitum í dreifingunni. Í
næstu viku verði tilkynnt hversu
mikið verð lækki hjá Veitum í
dreifingarhlutanum innanbæjar.
„Við vitum ekki hversu mikið raf-
orkuverð mun hækka, en það skýr-
ist ekki fyrr en nær dregur áramót-
um,“ sagði Bjarni í samtali við
Morgunblaðið í gær þegar hann var
spurður hvort rétt væri að raforku-
verð til neytenda myndi hækka um
10% um áramót.
Bjarni segir að alla jafna sé til-
kynnt um verðbreytingar á raf-
magni frá Orku náttúrunnar tvisv-
ar á ári, þ.e. um mitt árið og aftur
um áramót. Þær verðbreytingar
séu yfirleitt til hækkunar, sem sé
vegna verðhækkana frá Lands-
virkjun og því ráðist hækkanir á
raforkuverði ON mikið af því hverj-
ar séu verðhækkanir hjá Lands-
virkjun, vegna þess að ON kaupi
stóran hluta af raforku sinni frá
Landsvirkjun.
Bjarni bendir á að þrjú fyrirtæki
tengist OR; Landsnet, sem flytur
rafmagnið, Orka náttúrunnar, sem
er samkeppnishlutinn sem kaupir
rafmagnið af raforkuframleiðend-
um, einkum Landsvirkjun; og Veit-
ur, sem er dreifingarhlutinn innan-
bæjar.
Bjarni var spurður hvernig stæði
á því að hann sem forstjóri OR vissi
ekki hver væru hækkunaráformin
um raforkuverð til neytenda um
áramótin: „Það verða breytingar
um áramótin. Það hafa alltaf verið
breytingar, bæði um áramót og um
mitt ár, en við vitum ekki nú hversu
miklar þær verða,“ sagði Bjarni.
Hann segir að rafmagnsverð sé
samsett úr þáttum eins og verð-
bólgu, almennum verðhækkunum í
landinu og verðbreytingum í inn-
kaupum á rafmagni. „Okkur bar,
samkvæmt „planinu“, að láta verð
okkar fylgja vísitölunni. Við ger-
um ráð fyrir að Landsvirkjun
muni hækka verð sitt til okkar,
þótt við vitum ekki nú hversu mik-
ið, en við reiknum enn með að
verðbreyting hjá okkur um áramót
verði til hækkunar,“ sagði Bjarni.
Raforkuverð frá OR
hækkar mjög líklega
 Hækkun á verði frá Landsvirkjun  Veitur lækka á móti
Morgunblaðið/Árni Sæberg
OR Rafmagn frá Orku náttúrunnar, samkeppnishluta Orkuveitu Reykjavík-
ur, mun að öllum líkindum hækka um næstu áramót. Veitur lækka á móti.
Íslenska rjúpan er athvarf og heimili
17 tegunda sníkjudýra, sjö innri
sníkjudýra sem flest lifa í melting-
arvegi og 10 tegunda ytri sníkjudýra.
Þetta kemur fram í nýrri grein sem
hefur birst í alþjóðlega vísindaritinu
PLOS ONE.
Ute Stenkewitz, doktorsnemi við
Háskóla Íslands, hefur síðustu ár
starfað að rannsóknunum og fjallað
um áhrif sníkjudýra á stofnbreytingar.
Í greininni kemur fram að 17 tegundir
sníkjudýra herja á íslensku rjúpuna og
nær allar rjúpur bera einhver sníkju-
dýr. Sum henni að meinalausu en önn-
ur eru meinbæg, að því er fram kemur
á vef Náttúrufræðistofnunar.
Marktæk tengsl við stofnstærð
Ein tegund, hnísillinn Eimeria
muta, sýndi marktæk tengsl við stofn-
stærð rjúpunnar, frjósemi og afföll.
Önnur sníkjudýr sem virtust hafa nei-
kvæð áhrif á afkomu rjúpunnar voru
naglúsin Amyrsidea lagopi (á frjó-
semi) og iðraormurinn Capillaria
caudinflata, á afföll ungfugla. Höf-
undar auk Ute eru Ólafur K. Nielsen,
Karl Skírnisson og Gunnar Stef-
ánsson.
Frá 2006 hefur Náttúrufræðistofn-
un Íslands staðið fyrir rannsóknum á
tengslum heilbrigðis og stofnbreyt-
inga hjá rjúpum. Þetta er samstarfs-
verkefni stofnunarinnar og fræði-
manna við háskóla hérlendis og í
Noregi, og í Bandaríkjunum, auk
Náttúrustofu Norðausturlands. Á
hverju ári er 100 rjúpum safnað í
fyrstu viku október og gerðar mæl-
ingar á ýmsum þáttum sem lýsa heil-
brigði fuglanna. Rannsóknirnar fara
fram á Norðausturlandi og standa í 12
ár, þannig að síðasta söfnun verður
haustið 2017. aij@mbl.is
17 tegundir sníkju-
dýra herja á rjúpuna
Morgunblaðið/Sverrir
Rjúpa Sníkjudýrin fara víða.
Gengi krónunnar hefur styrkst um
17% frá upphafi árs og 26% frá upp-
hafi síðastliðins árs gagnvart við-
skiptaveginni gengisvísitölu. Hefur
gengi krónunnar styrkst mest gagn-
vart bresku pundi eða um 41% frá
upphafi árs. Bretland er eitt af
stærstu viðskiptalöndum Íslands og
fara um 18% af heildarútflutnings-
verðmæti sjávarafurða til Breta. Hef-
ur gengislækkun pundsins gagnvart
krónunni því talsverð áhrif á utanrík-
isviðskipti okkar, að því er fram kem-
ur í skýrslu um íslenskan sjávarút-
veg, sem Greining Íslandsbanka
hefur gefið út.
Hækkun gengis
krónunnar áskorun
Í fyrra keyptu Bretar 12% af út-
fluttum vörum og 11% af útfluttri
þjónustu Íslands. Vöruútflutningur
til Bretlands er að mestu leyti sjáv-
arafurðir, en nokkuð er einnig flutt út
af áli og öðrum iðnaðarvörum til
landsins. Ríflega 18% heildarútflutn-
ings sjávarafurða árið 2015 var til
Bretlands. Veiking pundsins gagn-
vart krónu lækkar því útflutnings-
tekjur af sjávarafurðum umtalsvert í
krónum talið, og hefur væntanlega
töluverð neikvæð áhrif á afkomu sjáv-
arútvegsfyrirtækja að öðru óbreyttu,
segir í skýrslunni.
Þar er fjallað um gjaldeyrishöft og
gjaldeyrismarkað og gengisþróun
þegar þeim verður létt af innlendum
aðilum, Síðan segir í skýrslunni: „Í
ljósi þess að toppi núverandi upp-
sveiflu er ekki enn náð, og verður
ekki náð fyrr en á næsta ári sam-
kvæmt okkar hagspá, eru sterk rök
fyrir því að gengi krónunnar hækki
áfram. Að sama skapi er líklegt þegar
aftur fer að draga úr spennunni í hag-
kerfinu að gengi krónunnar komi til
með að lækka. Hækkun gengis krón-
unnar mun því að okkar mati vera
áskorun fyrir fyrirtæki í sjávarútvegi
líkt og í öðrum útflutningsatvinnu-
greinum.
Í þessu sambandi skiptir máli að
vægi greinarinnar í gjaldeyrissköpun
þjóðarbúsins hefur minnkað umtals-
vert á síðustu árum og er sjávarút-
vegurinn ekki lengur sá ráðandi þátt-
ur í þeirri þróun sem hann var. Gengi
krónunnar mun því síður nú en áður
aðlagast versnandi rekstrarskilyrð-
um greinarinnar.“ aij@mbl.is
Veiking punds lækk-
ar tekjur umtalsvert
 18% útflutnings sjávafurða til Bretlands