Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.2015, Blaðsíða 10

Dagblaðið Vísir - DV - 22.05.2015, Blaðsíða 10
Helgarblað 22.–26. maí 201510 Fréttir V ið sitjum á hlýlegu heimili hennar og sambýlismanns hennar í Reykjavík. Hér líður Andreu vel, en taka skal fram að þetta er ekki hennar rétta nafn. Hún er að byggja sig og lífið í kring um sig upp og vill fá tækifæri til þess. „Ég er að átta mig á alls kon- ar litlum hlutum, sem skiptu mig engu máli áður en eru allt í dag. Ég á bókasafnskort, heimasíma, internettengingu og fallegt heimili. Hver hefði eiginlega trúað því?“ seg- ir hún. En það er fleira sem þarf að huga að. Að byggja upp líf sitt, stein fyr- ir stein, eftir algjört niðurbrot felur í sér mikla vinnu, sem er sársaukafull og erfið bæði fyrir Andreu og henn- ar nánustu. En hún hefur tekið á málunum og reynt að mæta þeim af eins mikl- um heiðarleika og innsýn í gamalt líferni og henni er unnt. „Ég er búin að ganga hringinn einu sinni á milli vina og fjölskyldu. Sumir eru tilbúnir til að hlusta á mig, gefa mér séns og leyfa mér að biðjast afsökunar. Aðrir eru það ekki og það er alveg skiljanlegt,“ segir hún en segist áskilja sér rétt til að reyna aftur síðar. Eftirsjáin er mik- il og þungbær. „Svo sjáum við til, kannski verða sumir aldrei tilbúnir en vonandi fæ ég einhvern daginn tækifæri til þess að segja fyrirgefðu.“ „Óþekk og frek“ Þrátt fyrir ungan aldur er saga Andreu Ránar bæði löng og flók- in. Hún ólst að mestu upp í bæ á Norðurlandi ásamt móður sinni og stjúpföður sem kom inn í líf hennar þegar Andrea var mjög ung. „Mamma var bara 18 ára þegar hún átti mig. Við bjuggum saman, við mamma og amma og afi, hérna í Reykjavík. Svo kynntist mamma manni sem var í Stýrimannaskól- anum og þau urðu ástfangin. Í kjölfarið fluttum við norður,“ seg- ir hún en hún var einnig mikið hjá móðurömmu sinni og -afa. Sam- band Andreu og stjúpföður henn- ar, sem hún kallar pabba, var ekki gott. „Mér leið eins og ég væri mjög týnd. Mamma og pabbi voru eigin- lega búin að stofna nýja fjölskyldu og mér fannst ég hvergi eiga heima,“ segir hún en þegar hún var fimm ára fæddist yngri systir hennar. „Ég er greind ofvirk með athyglis- brest og mótþróaþrjóskuröskun. Ég var greind frekar seint og var orðin hálfgerður unglingur. Þegar ég var barn var þetta hins vegar ekki kallað svona fínum nöfnum. Þá var þetta bara kallað óþekkt og frekja. Ég var fyrir vikið „mjög óþekk og ótrúlega frek“,“ segir hún. Samskipti þeirra mæðgna voru erfið og mamma hennar hafði í raun gefist upp á að reyna að aga Andreu. „Mamma elskaði mig út af lífinu, en hann réð ferðinni. Ég var erfið og á milli þess sem hann var á sjó og í landi gafst hún upp á að skamma mig og safnaði því frekar saman þegar hann kom í land. Og þá var ég í miklu klandri,“ segir hún og bætir því við að refsingarnar hafi einkennst af líkamlegu og andlegu ofbeldi. „Þegar ég lít til baka og horfi á þessa litlu stelpu þá sé ég þessa alka-tendensa sem ég þekki vel í dag.“ Lífið er ekki náttfatapartí Þau fluttu aftur suður þegar hún var táningur þegar foreldrar henn- ar skildu. Þá fluttu þær mæðgur ásamt móðursystur Andreu í íbúð í Reykjavík. Frænka hennar var að- eins níu árum eldri og segist Andr- ea hafa séð það fyrir sér að lífið í Reykjavík yrði eitt stórt náttfatapartí þar sem kæruleysið myndi ráða ríkj- um. Vonbrigðin voru því mikil þegar það reyndist tálsýn. „Ég hélt að líf- ið yrði bara vídeógláp og stanslaust stuð – sem var fullkomlega óraun- hæft,“ segir hún. Í skólanum fyrir norðan hafði Andrea orðið fyrir einelti, en í Reykjavík var hún skyndilega orðin manneskjan sem lagði önnur börn í einelti. „Mér leið svo ógeðslega illa og þetta var ein birtingarmynd þess,“ segir hún. Í Reykjavík kynntist Andrea tveimur vinahópum. Í öðrum hópnum voru stelpur sem voru duglegar að læra, stunduðu íþróttir af kappi og voru mjög samviskusamar. „Ég segi að hinn hópurinn séu stelpur sem máluðu sig svartar í kringum augun. Þær voru byrjaðar að reykja og gera alls konar hluti sem mér fannst vera flottir. Brotin sjálfsmynd mín dró mig að þeim,“ segir hún. Mamma hennar var þó, líkt og flestir foreldrar, hrifnari af fyrri hópnum og reyndi að ýta henni í átt að honum, án árangurs. Í raun ýtti það Andreu lengra frá þeim hóp. „Þegar ég var tólf ára prófaði ég að drekka í fyrsta skiptið. Ég man að við stálum áfengi frá vinkonu minni. Ég blandaði til helminga kóki og 80 prósent Stroh. Ég hélt fyrir nefið þegar ég var að kyngja þessu. Mér leið illa þegar ég var að drekka þetta og ég hafði enga stjórn á þessu. Þetta var ekki ég og ég vildi losna við þessa vímu. Samt endurtók ég leik- inn næstu helgi. Ég vildi bara vera með, vera eins og þær. Okkur fannst við vera mjög kúl,“ segir hún. Stuttu síðar prófaði hún að reykja hass. „Við vorum allar í litlu þröngu kjallaraherbergi að reykja. Glugg- arnir voru lokaðir og ég man að ég var eldrauð í augunum og ég angaði eins og hassbútur. Mamma er auð- vitað ekki hálfviti og vildi vita hvað hefði gengið á þegar ég kom heim. Ég reyndi að ljúga að henni að vin- kona mín hefði úðað ilmvatni beint í augun á mér. Þarna var lygin strax komin inn,“ segir hún og segir lygina hafa fylgt sér allt of lengi. Dagreykingabarn Sumarið eftir ferminguna hennar var hún komin í dagreykingar. „Ég hékk á Hlemmi og mér fannst ég vera svo ótrúlega mikill töffari.“ Lögreglan byrjaði að hafa af- skipti af Andreu og þau voru ófá skiptin sem hún var send rakleiðis í neyðarvistun á meðferðarheimilið Stuðla. „Mamma var alltaf að reyna að passa mig og vernda. Hún reyndi allt sem hún gat.“ En neyslan bara jókst. Andrea prófaði sveppi, am- fetamín og e-töflur og var fljótlega orðin fíkill. Í október, árið sem hún varð fjórtán ára tók móðir hennar svo eina erfiðustu ákvörðun sem hún hefur þurft að taka. „Hún ákvað að senda mig til blóðföður míns í Nor- egi. Þar mætti mér strangt uppeldi og mikill einmanaleiki,“ segir Andr- ea. Hún var þar í níu mánuði, var mjög einmana og átti erfitt með að kynnast öðrum krökkum. „Ég þekkti engan þarna. Mér leið svo ótrúlega illa. Mér leið eins og ég væri í ein- hverjum herbúðum.“ Viðbrögð við óhlýðni hennar eða uppreisn voru mikil og var hún jafnvel sett í straff í nokkra mánuði í senn. Gat engum sagt frá Eitt kvöldið í Noregi hafði hún mælt sér mót við vini frænda síns, sem þá bjó þar, og ætlaði að eyða kvöldstund með þeim. Piltarnir gengu á hana þegar hún kom til þeirra og sögðu að hún hefði lofað þeim kynlífi. „Þeir nauðguðu mér,“ segir hún og bæt- ir við: „og ég gat engum sagt frá því.“ Hún komst heim við illan leik frá piltunum, en löngu eftir útivistar- tíma sinn. Skammirnar sem fylgdu í kjölfarið voru gríðarlegar og henni var refsað. Fyrir vikið sagði hún eng- um frá og treysti sér ekki til þess. Andrea burðaðist ein með af- leiðingar nauðgunarinnar. Ofbeldið hafði mikil áhrif á líf hennar og hún upplifði andlegt niðurbrot og sjálfsá- sakanir. Hún gat ekki sagt föður sín- um hvað hefði gerst og ekki móður sinni því samskiptin við hana voru mjög takmörkuð á þessum tíma. Á endanum tókst henni þó að ná sam- bandi við móður sína og fékk leyfi til að snúa aftur heim. Það leið langur tími áður en hún gat sagt frá því sem gerðist í Noregi. Við heimkomuna fór allt í sama farið og áður. Við tóku tvær grein- ingarmeðferðir á Stuðlum, erf- ið samskipti við fjölskylduna, mikil neysla og, eins og Andrea kallar það sjálf, „bullandi óheiðarleiki.“ Hún fór í langtímavistun á Laugaland, vist- heimili og meðferðarstofnun fyrir ungar stúlkur og dvaldi þar um tíma. Hún náði engum tökum á fíkninni og þegar tækifærið gafst fór hún strax aftur til Reykjavíkur. „Ég var alltaf að leika mér að lífinu“ „Ég er fíkill í eðli mínu. Margt sem ég geri ber þess merki og mun líklega alltaf gera. En ég er edrú í dag og hef verið í nokkurn tíma,“ segir Andrea Rán, 26 ára kona sem á að baki 21 mánuð á batavegi frá heimi fíkniefna. Þrátt fyrir ungan aldur hefur Andrea séð, heyrt og gert hluti sem fæstir vilja vita af og hef- ur innsýn inn í heim fíknarinnar sem flestir þakka fyrir að vera án. Í dag er lífið breytt, hún stendur á kross- götum og ætlar að láta gott af sér leiða með því að aðstoða börn og unglinga sem eru alveg jafn týnd og hún var. Þau komast enda ekki upp með neitt múður – hún þekkir tilveru þeirra allt of vel til þess. Ásta Sigrún Magnúsdóttir astasigrun@dv.is Einn dagur í einu Að byggja upp lífið sitt, stein fyrir stein, eftir algjört niðurbrot felur í sér mikla vinnu, sem er sársaukafull og erfið, bæði fyrir Andreu og hennar nánustu. MynD SiGtryGGur Ari „Ég skil þau – ég skil þau svo ótrú- lega vel. Þegar ég sest niður með þessum krökk- um þýðir ekkert fyrir þá að segja: Þú skilur þetta ekki.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.