Fréttatíminn

Tölublað

Fréttatíminn - 20.05.2016, Blaðsíða 30

Fréttatíminn - 20.05.2016, Blaðsíða 30
Baðaðu þig í gæðunum Smiðjuvegi 76 • Kópavogi • Sími 414 1000 • Baldursnesi 6 • Akureyri • Sími 414 1050 • www.tengi.is • tengi@tengi.is Opið virka daga frá kl. 8-18 og laugardaga kl. 10-15 Í upphafi tuttugustu aldar varð vin- sæl hugmyndin um að hið nýja og þróaða iðnríki hefði skaðleg áhrif á manninn. Risastórar verksmiðjur spúðu eitri í dimmum og menguð- um borgum. Mannskepnan væri í hættu og þyrfti að taka sig á. Heilsu- ræktarfrömuðir á Vesturlöndum hvöttu því fólk til að horfa til glæstr- ar fortíðar mannsins í heiminum áður en iðnbylting hófst. Talið var að menn til forna hefðu verið miklu þrekmeiri og sterkari – og af þeim sökum göfugri. Kraftakarlar á borð við Eugen Sandow, sem hnykluðu vöðvana og líktu eftir grískum guð- um, urðu heimsfrægir. Fyrir röð sögulegra tilviljana varð jóga gíf- urlega smitað af þessum vestrænu heilsuræktaræfingum í kraumandi suðupotti breskra og indverskra áhrifa í sjálfstæðisbaráttu Indlands. Þrekdjarfir fornmenn Á Íslandi blandaðist trúin um lík- amlega hnignun nútímamannsins saman við fortíðarþrá þjóðern- ishyggjunnar í sjálfstæðisbarátt- unni. „Þegar vér lítum yfir aldursár hinnar íslenzku þjóðar, þá birtir oss þeim mun meir fyrir sjónum sem lengra dregur aptur í tímann. Lengst í fjarska, á bak við sortann, lýsir fornöldin sem leiptur um nátt. Þar hittum vér fyrir þrekdjarfa kyn- slóð, er lifir dáðrökku lífi.“ Þessi orð skrifaði dr. Björn Bjarnason frá Viðfirði sem samdi bókina Íþrótt- Jóga er ein vinsælasta gerð líkamsræktar í nútíman- um. Milljónir manna um allan heim stunda óteljandi líkamsstellingar sem hressa og liðka bæði líkama og sál. En fyrirbærið jóga – eins og vestrænt fólk þekkir það – á sér furðulega sögu sem er mun nær okkur í tíma en við áttum okkur á. Og mun vestrænni. Helgi Hrafn Guðmundsson ritstjorn@frettatiminn.is Nútímajóga er afkvæmi „Müllersæfinga“ ir fornmanna á Norðurlönd- um árið 1908. Í henni útskýrði hann hvernig menn á víkinga- öld hefðu lifað miklu glæsilegri tíma vegna lík- amsræktar sem þeir stunduðu daginn út og inn. Það segir sína sögu að Björn þýddi bókina Mín aðferð eft- ir J.P. Müller, undirstöðurit hinna frægu Müllersæfinga. Í formála hennar sagði „Yfirburðir þessarar aðferðar yfir aðra heimafimleiki eru aðallega í því fólgnir, að hún snýr einkar heilsusamlegan samþætting úr öllu þrennu: fimleikum, loftbaði og vatnsbaði, er við allra hæfi með litlum afbrigðum og þó öðrum að- ferðum ódýrari, umsvifaminni og auðlærðari.“ Víða um heim urðu til samtök Müllerista sem stunduðu líkamsrækt úti í guðsgrænni náttúr- unni. Frægastur þeirra hér á landi var líklega Þórbergur Þórðarson. Hnyklaði nakinn vöðvana Annar heimsþekktur heilsuræktar- frömuður í byrjun tuttugustu ald- ar var prússneski kraftakarlinn Eugen Sandow. Hann hóf ferilinn sem lyftingamaður í sirkussýning- um en varð heimsfrægur á ferða- lögum sínum um heiminn, sérstak- lega í Bretlandi. Sandow er talinn faðir vaxtarræktar en hugtakið „bodybuilding“, kom fyrst fram í bók eftir hann árið 1904. Hann sýndi stæltan líkama sinn með lítið annað en fíkjublað til að skýla sér til að líkja eftir styttum frá fornöld. Þegar hann var 10 ára gutti fór hann með pabba sínum til Róma- borgar þar sem þeir virtu fyrir sér grískar og rómverskar styttur af fögrum líkömum. „Hvers vegna eru menn ekki svona glæsilegir lengur, pabbi?“ Pabbinn svaraði um hæl að í gamla daga hefði nútímaþjóðfé- lagið ekki enn eyðilagt hina mikil- vægu reglu um að hinir sterkustu kæmust af. Líkamsrækt gegn úrkynjun Líkamsræktarstraumarnir sem streymdu um Vesturlönd á þess- um tíma tengdust hugmyndum um mannkynsbótastefnu (eugenics) og félagslegan darwinisma. Mannkyn- inu bar að leyfa hinum sterku að brjótast til áhrifa, en berjast gegn hverskyns úrkynjun og „kynspill- ingu“. Manninum væri þannig unnt að flýta fyrir darwinískri þróun og stýra náttúruvali. Með þessum leiðum yrði allt mannkyn um síðir hreint og sterkt. Þessar kenningar urðu síðar ein af undirstöðum og réttlætingum fyrir kynþáttahyggju nasista sem endaði með skelfingu. Fortíðarþrá Breta Víkjum aftur sögunni til krafta- karlsins Sandows. Boðskapur hans hitti beint í mark hjá Bret- um. Breska heimsveldinu hnignaði smám saman í byrjun tuttugustu aldar og margir yfirstéttarmenn fóru að þjást af söknuði eftir hin- um „einfaldari heimi“ fortíðarinn- ar, heilbrigðri sveitamenningu þar sem mannkynið ætti raunverulega heima. Þessar pælingar voru til þessar gerðar að réttlæta „nauðsyn- lega“ yfirburðastöðu hins ættgóða hvíta manns yfir heimsbyggðinni. Eugen Sandow (1867-1925) var faðir vaxtarræktar og einn helsti heilsu- ræktarfrömuður í byrjun tuttugustu aldar. Hann hafði gífurleg áhrif á hugmyndir heimsbyggðarinnar um líkamsrækt. Óvænt átti boð- skapurinn eftir að skipta sköpum í sjálfstæðisbaráttu Indverja og tilkomu jóga sem einar helstu líkams- ræktaraðferð heims. Yfirburðir þessarar aðferðar yfir aðra heima- fimleiki eru aðallega í því fólgnir, að hún snýr einkar heilsusamlegan sam- þætting úr öllu þrennu: fimleikum, loftbaði og vatnsbaði, er við allra hæfi með litlum afbrigðum og þó öðrum aðferðum ódýrari, umsvifaminni og auðlærðari. Myndir | Wikipedia 30 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 20. MAÍ 2016
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttatíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.